Навіны

Аб тым, як праз узмацненне інтэграцыйных працэсаў дасягнуць у сярэднетэрміновай перспектыве мэт апераджальнага развіцця і павышэння канкурэнтаздольнасці дзяржаў Еўразійскага эканамічнага саюза ва ўмовах глабальнай эканомікі, распавёў 15 красавіка Старшыня Калегіі Еўразійскай эканамічнай камісіі, доктар эканамічных навук, прафесар, член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Міхаіл Мясніковіч падчас лекцыі для студэнтаў, аспірантаў і навукова-акадэмічнай супольнасці ў Нацыянальным даследчым універсітэце «Вышэйшая школа эканомікі». Мерапрыемства прайшло ў рамках XXII Красавіцкай міжнароднай навуковай канферэнцыі па праблемах развіцця эканомікі і грамадства. 

Аб тым, як праз узмацненне інтэграцыйных працэсаў дасягнуць у сярэднетэрміновай перспектыве мэт апераджальнага развіцця і павышэння канкурэнтаздольнасці дзяржаў Еўразійскага эканамічнага саюза ва ўмовах глабальнай эканомікі, распавёў 15 красавіка Старшыня Калегіі Еўразійскай эканамічнай камісіі, доктар эканамічных навук, прафесар, член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Міхаіл Мясніковіч падчас лекцыі для студэнтаў, аспірантаў і навукова-акадэмічнай супольнасці ў Нацыянальным даследчым універсітэце «Вышэйшая школа эканомікі». Мерапрыемства прайшло ў рамках XXII Красавіцкай міжнароднай навуковай канферэнцыі па праблемах развіцця эканомікі і грамадства. 

Мінулы 2020 год унёс сур'ёзныя карэктывы ў логіку сусветнага развіцця. Сусветны эканамічны крызіс мінулага года абумоўлены зменай тэхналагічных і мірагаспадарчых укладаў. Пандэмія толькі паскорыла негатыўныя працэсы. У іх аснове ляжыць доўгатэрміновая стагнацыя ў 2014-2019 гг., шматгадовае адкладванне стратэгічных рашэнняў, неспрыяльная кан'юнктура энергетычных рынкаў. Паводле ацэнак МВФ, зніжэнне сусветнага ВУП у 2020 годзе знаходзіцца ў межах 3,5%.

Пандэмія і крызіс абвастрылі і шэраг іншых праблем: нарастанне пратэкцыянізму і крызіс шматбаковай гандлёвай сістэмы, аднабаковая адмова ад доўгатэрміновых абавязацельстваў, імкненне пераходу ад кааперацыйнага парадку да адасобленага развіцця вядучых эканомік свету.

«Мяркую, што ўсё вышэйпералічанае – гэта крок назад, – падкрэсліў Міхаіл Мясніковіч. – У сітуацыі, якая складваецца, адным з найбольш эфектыўных шляхоў развіцця з'яўляецца паглыбленне рэгіянальнай інтэграцыі і стварэнне на яе аснове абноўленай бясшвовай архітэктуры міжнародных эканамічных адносін».

За мінулы з моманту свайго стварэння шасцігадовы перыяд ЕАЭС прайшоў значны этап у сваім развіцці, адбыўся як неад'емны элемент эканамічнай мадэлі краін Саюза і стаў часткай архітэктуры сусветнай эканомікі. Аб'ём ВУП ЕАЭС за першыя пяць гадоў павялічыўся на 21% і дасягнуў па выніках 2019 года амаль 2 трлн дол. За гэты ж перыяд прамысловая вытворчасць у ЕАЭС вырасла на 13,2%, у тым ліку па апрацоўчай прамысловасці амаль на 15%. Гэтыя паказчыкі вышэй, чым, напрыклад, у ЕС, дзе прамысловая вытворчасць вырасла на 5,4%, у тым ліку апрацоўчая прамысловасць – на 6,1%. Аб'ём узаемнага гандлю дзяржаў ЕАЭС павялічыўся на 27,7%. У штогадовым рэйтынгу Сусветнага банка «Вядзенне бізнесу – 2020» (Doing business) ЕАЭС займае 29 месца з 190 эканомік, адбыўся рост на 12 пазіцый, пры гэтым Казахстан і Расія палепшылі свае пазіцыі на 13 і 16 пунктаў адпаведна.

Сёння ў ЕАЭС функцыянуе рынак тавараў, дасягнуты значны прагрэс у фарміраванні рынку паслуг (ён дзейнічае ў 53 сектарах), прыняты адзіны Мытны кодэкс, забяспечваецца свабода перамяшчэння і сацыяльныя гарантыі працоўных (напрыклад, Пагадненне аб пенсіённым забеспячэнні ўступіла ў сілу ў студзені 2021 года). Прынята 49 адзіных тэхнічных рэгламентаў, дзейнічаюць больш за 12 000 міжнародных стандартаў, дзякуючы чаму каля 85% тавараў ужо сертыфікаваны па адзіных тэхнічных нормах.

На думку Міхаіла Мясніковіча, пачатак 2021 года выглядае нядрэнна. Негатыўны ўплыў пандэміі COVID-19 на эканомікі краін Саюза паступова слабее: напрыклад, у Беларусі аб'ём прамысловай вытворчасці ў студзені-лютым 2021 года павялічыўся на 8,3% у параўнанні са студзенем-лютым 2020 года, аб'ём узаемнага гандлю дзяржаў Саюза павялічыўся ў студзені 2021 года на 3,3%. Паводле прагнозу міжнародных арганізацый, у 2021 годзе чакаецца цыклічнае аднаўленне сусветнай эканомікі. Напрыклад, тэмпы росту ВУП Расійскай Федэрацыі могуць скласці арыенціровачна 3,0%, а ў 2022 годзе – да 3,9%.

Старшыня Калегіі ЕЭК распавёў аб прынятых скаардынаваных дзеяннях для мінімізацыі каранакрызісу на ўзроўні Саюза.

«Гэта абмежавала хуткасць распаўсюджвання віруса, мы забяспечылі кіраванне рэсурсамі, лекамі і медыцынскімі вырабамі, імкнуліся стварыць умовы для эфектыўнага посткрызіснага аднаўлення. Вялікае значэнне мела своечасовая распрацоўка Расійскай Федэрацыяй высокаэфектыўных вакцын супраць каранавіруса, арганізацыя іх паставак і лакалізацыя вытворчасцяў у краінах ЕАЭС, што можа служыць пазітыўным прыкладам інтэграцыйнага супрацоўніцтва ў інтарэсах мільёнаў людзей», – лічыць Міхаіл Мясніковіч.

Задача вызначэння вектараў, ключавых мер і новых механізмаў, неабходных для развіцця інтэграцыі і дасягнення мэт Саюза, выкладзена ў Стратэгічных напрамках развіцця еўразійскай эканамічнай інтэграцыі да 2025 года, зацверджаных Вышэйшым Еўразійскім эканамічным саветам у снежні 2020 года. Стратэгія-2025 раскрывае існуючы патэнцыял Дагавора аб Саюзе, падпісанага ў 2014 годзе, і развівае новыя для ЕАЭС сферы інтэграцыі.

«Нягледзячы на тое, што ў нас эканамічны саюз, адукацыя, ахова здароўя, турызм, спорт і г.д. увайшлі ў Стратэгію. Мы мяркуем, што павінна быць пэўная сацыяльная лаяльнасць да тых працэсаў, якія мы рэалізуем у рамках нашага Еўразійскага эканамічнага саюза», – падкрэсліў кіраўнік Калегіі Камісіі. Нядаўна Савет Камісіі зацвердзіў дэталёвы план мерапрыемстваў па рэалізацыі Стратэгіі.

На думку Міхаіла Мясніковіча, у сувязі з вялікай канкурэнцыяй на таварных рынках пасля каранакрызісу краінам ЕАЭС неабходна ўмацоўваць супрацоўніцтва, узаемадапаўняць і падтрымліваць адзін аднаго.

«Нам трэба адпрацаваць пытанні льготнага крэдытавання інтэграцыйных праектаў. Зараз мы прапрацоўваем канкрэтныя прапановы па інструментах зніжэння (субсідзіравання) працэнтных ставак для фінансавання сумесных праектаў інстытутамі развіцця ЕАЭС. Неабходна ствараць сумесныя еўразійскія карпарацыі і кампаніі», – заявіў ён.

У гэты ж дзень Міхаіл Мясніковіч і рэктар Вышэйшай школы эканомікі Яраслаў Кузьмінаў падпісалі Праграму супрацоўніцтва паміж ЕЭК і ВШЭ. Дакумент разлічаны на два гады і прадугледжвае ў тым ліку сумесную рэалізацыю адукацыйных праграм у НДУ ВШЭ, уцягванне студэнтаў, аспірантаў і прафесарска-выкладчыцкага складу ў працэсы навуковага суправаджэння еўразійскай эканамічнай інтэграцыі і вызначэння далейшых вектараў яе развіцця, а таксама арганізацыю сумесных мерапрыемстваў.

Даведка

Красавіцкая міжнародная навуковая канферэнцыя па праблемах развіцця эканомікі і грамадства штогод праводзіцца Нацыянальным даследчым універсітэтам «Вышэйшая школа эканомікі». Гэтая пляцоўка з'яўляецца месцам сустрэчы маладых і аўтарытэтных навукоўцаў, прадстаўнікоў улады, бізнесу і экспертнай супольнасці. На канферэнцыі абмяркоўваюцца актуальныя праблемы грамадскага развіцця і праводзяцца дыскусіі па шырокім спектры пытанняў. У бягучым годзе мерапрыемства пройдзе з 13 па 30 красавіка.