Навіны

Грамадзяне дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза ацанілі бягучую сітуацыю ў сферы абароны правоў спажыўцоў як здавальняючую. Такая ацэнка атрымана дзякуючы даследаванню, праведзенаму Еўразійскай эканамічнай камісіяй з удзелам Расійскага эканамічнага універсітэта імя Г.В. Пляханава і навуковых арганізацый краін Саюза.

Даследаванне праводзілася на працягу года ў рамках мерапрыемстваў Праграмы сумесных дзеянняў дзяржаў-членаў у сферы абароны правоў спажыўцоў, якая рэалізуецца ў ЕАЭС згодна з распараджэннем Еўразійскага міжурадавага савета.

Дырэктар Дэпартамента санітарных, фітасанітарных і ветэрынарных мер ЕЭК Наталля Жукава адзначыла, што падчас працы быў вывучаны міжнародны вопыт у гэтай галіне і распрацавана ўнікальная методыка, якая дазваляе ацаніць узровень абароны правоў спажыўцоў у краінах ЕАЭС.

Вынікі даследавання паказваюць высокую ступень задаволенасці спажыўцоў якасцю тавараў і паслуг у Еўразійскім эканамічным саюзе.

Значная колькасць удзельнікаў апытання лічаць, што патрабаванні да якасці і бяспекі тавараў і паслуг выконваюцца заўсёды і часта. Доля такіх ацэнак у Рэспубліцы Арменія склала 68%, у Рэспубліцы Беларусь — 87%, у Рэспубліцы Казахстан – 61%, у Кыргызскай Рэспубліцы – 56%, у Расійскай Федэрацыі – 67%.

Большасць апытаных ва ўсіх дзяржавах-членах гатовыя звяртацца ва ўпаўнаважаны орган для абароны правоў спажыўцоў, што гаворыць пра давер грамадзян да дзяржаўных інстытутаў.

Дзейнасць дзяржаўных органаў ацэньваецца жыхарамі краін Саюза як вельмі эфектыўная і хутчэй эфектыўная. Доля такіх ацэнак склала 54% у Рэспубліцы Арменія, 72% – у Рэспубліцы Беларусь, 54% – у Рэспубліцы Казахстан, 47% – у Кыргызскай Рэспубліцы, 56% – у Расійскай Федэрацыі.

Даследаванне дазволіла выявіць асноўныя праблемы спажыўцоў у розных сферах.

Згодна з вынікамі апытання, праведзенага сярод спажыўцоў, адзенне і абутак, а таксама тытунёвая і алкагольная прадукцыя выклікаюць найбольшую колькасць прэтэнзій.

Найбольш распаўсюджаныя парушэнні правоў спажыўцоў у рознічным гандлі ўключаюць у сябе адсутнасць цэннікаў, некарэктнае ўказанне цэн, навязванне дадатковых тавараў і паслуг, а таксама праблемы з прадастаўленнем інфармацыі аб таварах.

У сферы грамадскага харчавання тыповыя парушэнні правоў спажыўцоў звязаныя з адмовай у абслугоўванні, немагчымасцю расплаціцца зручным спосабам і ўключэннем у рахунак лішніх пазіцый.

Часцей за ўсё з парушэннем сваіх правоў спажыўцы сутыкаюцца пры атрыманні медыцынскіх паслуг, паслуг сувязі і камунальных паслуг. Удзельнікі апытання адзначылі нізкі ўзровень прафесіяналізму і некампетэнтнасць спецыялістаў, няякаснае аказанне паслуг і павелічэнне выніковага кошту без узгаднення са спажыўцом.

Пры дыстанцыйным продажы тавараў найбольш распаўсюджаныя парушэнні тычацца адхіленняў ад тэрмінаў дастаўкі тавару, немагчымасці атрымаць поўную інфармацыю аб тавары і адсутнасці інфармацыі на роднай мове.

Даследаванне паказала недастатковую дасведчанасць спажыўцоў аб сваіх правах.

Паводле атрыманых даных, 15% рэспандэнтаў у Рэспубліцы Арменія і Рэспубліцы Казахстан, 17 % — у Кыргызскай Рэспубліцы, 26 % — у Расійскай Федэрацыі і 34 % — у Рэспубліцы Беларусь упэўненыя ў сваіх ведах аб правах спажыўцоў.

Рэспандэнты лепш за ўсё дасведчаны аб праве на належную якасць тавараў і паслуг, а таксама аб праве на абмен тавару належнай або неналежнай якасці. У меншай ступені спажыўцы ведаюць пра права на асвету ў галіне абароны сваіх правоў.

Найбольш актуальнымі для насельніцтва з'яўляюцца пытанні абароны правоў спажыўцоў пры дыстанцыйных пакупках, у сферы турызму, медыцыны, адукацыі і іншых галінах.

Наталля Жукава адзначыла, што гэта даследаванне з'яўляецца першым вопытам сумеснай працы краін Саюза па вывучэнні спажывецкіх паводзін і адносіны грамадзян да мер, накіраваных на іх абарону на агульным спажывецкім рынку дзяржаў-членаў ЕАЭС.

Методыка, распрацаваная ў ходзе даследавання, можа быць прыменена ў кожнай дзяржаве-члене, а вынікі міжкраінавага даследавання стануць асновай для ўдасканалення інтэграцыйнай працы ў гэтым напрамку.