Навіны

Еўразійская эканамічная камісія прадставіла кіраўнікам урадаў краін Еўразійскага эканамічнага саюза інфармацыю аб макраэканамічнай сітуацыі ў дзяржавах-членах і прапановы па забеспячэнні ўстойлівага эканамічнага развіцця. Пасяджэнне Еўразійскага міжурадавага савета адбылося 24 лютага ў Нур-Султане.

Поўны тэкст дакладу ЕЭК апублікаваны на сайце.

Як адзначаецца ў дакуменце, макраэканамічная сітуацыя апошніх двух гадоў у свеце і ЕАЭС складваецца пад істотным уплывам пандэміі COVID-19, геапалітычнай напружанасці, гандлёвага пратэкцыянізму. Пасля спаду ў 2020 годзе эканоміка ЕАЭС аднаўляецца: спрыяльная знешнеэканамічная кан'юнктура спрыяла ажыўленню спажывецкага і інвестыцыйнага попыту ў дзяржавах Саюза, павелічэнню занятасці.

Пры гэтым эканомікі Беларусі, Казахстана і Расіі ўжо дасягнулі дапандэмійнага ўзроўню. Істотна вырас узаемны і знешні гандаль. Па выніках 2021 года аб'ём узаемнага гандлю павялічыўся на 31,9% у параўнанні з папярэднім годам і дасягнуў новага максімальнага гістарычнага значэння ў 72,6 млрд долараў ЗША. Узмацняюцца пазіцыі на знешнім рынку. У 2021 годзе экспарт ЕАЭС у трэція краіны павялічыўся на 44,1% і дасягнуў 525,6 млрд долараў ЗША – максімальнага значэння з 2015 года.

«Пандэмія, хоць і аказала негатыўнае ўздзеянне на дзелавую актыўнасць, спрыяла прагрэсіўным структурным зменам у сувязі з апераджальным развіццём новага тэхналагічнага ўкладу, – гаворыцца ў дакладзе. – Вызначыліся пазітыўныя структурныя змяненні. У ЕАЭС паскорыліся працэсы імпартазамяшчэння за кошт росту ўнутранай вытворчасці і ўзаемнага гандлю, знізілася доля ЕС і павялічылася доля Кітая ў знешнім гандлі, а таксама расце доля нацыянальных валют у знешнегандлёвых разліках.

Так, удзельная вага Еўрапейскага саюза ў знешнім таваразвароце ЕАЭС знізілася з 46,2% у 2015 годзе да 36,7% у 2020 годзе. Доля краін АЦЭС і ШАС у знешнім тавараабароце ЕАЭС, наадварот, вырасла за гэты перыяд з 29,6% да 36,4% і з 16,3% да 24,1% адпаведна.

З'яўляюцца новыя галіновыя крыніцы эканамічнага росту. Пры агульным падзенні эканамічнай актыўнасці ў ЕАЭС у 2020 годзе прырост выпуску фармацэўтычнай прамысловасці склаў 22%, павялічыўся аб'ём паслуг сувязі і электроннага гандлю.

У дакладзе прыводзяцца даныя аб тым, што дадатковы стымул атрымалі ключавыя вытворчасці новага тэхналагічнага ўкладу: біяінжэнрныя тэхналогіі – у сувязі з масавай вакцынацыяй насельніцтва; інфармацыйныя тэхналогіі – з прычыны масавага перакладу працоўных і навучэнцаў на выдалены рэжым працы і ўкаранення сістэм лічбавай прасочвальнасці тавараў і транспартных сродкаў; нана- і мікраэлектроніка – дзякуючы рэзкаму росту попыту на сродкі вылічальнай тэхнікі і прыборы. Магутны штуршок у развіцці атрымала ахова здароўя.

Доля сектара інфармацыйных тэхналогій у ВУП вырасла ва ўсіх дзяржавах ЕАЭС, і Беларусь з'яўляецца лідарам у гэтым напрамку. Па выніках 2020 года доля сферы інфармацыйных тэхналогій і сувязі ў ВУП краіны дасягнула 7,1% (6,3% у 2019 годзе). Другое месца займае Арменія (3,3% і 3,8% у 2019 і 2020 гадах). У іншых дзяржавах гэты паказчык знаходзіцца ў межах 2-3%.

«Актывізацыя наяўнага ў ЕАЭС вытворчага і навукова-тэхнічнага патэнцыялу дазваляе разлічваць на дасягненне ўстаноўленый у асноўных арыенцірах макраэканамічнай палітыкі на 2021 - 2022 гады мэты па прыросце ВУП ЕАЭС на ўзроўні 4,5% - 5,5% у год і збліжэнне дзяржаў-членаў па ўзроўні эканамічнага развіцця», – падкрэсліваюць аўтары дакладу.

Сёння ў краінах Саюза ёсць істотны патэнцыял развіцця, звязаны з выкарыстаннем незагружаных вытворчых магутнасцяў, іх якасным тэхналагічным абнаўленнем і павышэннем прадукцыйнасці працы. Па выніках 2020 года загрузка вытворчых магутнасцяў знаходзілася на ўзроўні 50% у Кыргызстане, 52% у Казахстане, 62% у Расіі і 70% у Беларусі. Паводле ацэнкі ЕЭК, павелічэнне сярэдняга ўзроўню выкарыстання вытворчых магутнасцяў у апрацоўчай прамысловасці на 10% здольна прывесці да павелічэння тэмпаў росту аб'ёмаў прамысловай вытворчасці ў дзяржавах-членах на 6-15% у залежнасці ад структуры нацыянальных эканомік.

Як паказвае аналіз міжнароднага вопыту, гэта магчыма пры ўмове фарсіраванага нарошчвання інвестыцый за кошт унутраных крыніц. Пашырэнню крыніц фінансавання інвестыцый у інтэграцыйных праектах павінна спрыяць больш актыўнае ўцягванне ў гэты працэс рэгіянальных і нацыянальных інстытутаў развіцця.