Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովն առաջին անգամ անցկացրել է մրցակցության տեսանկյունից Եվրասիական տնտեսական միության դեղագործական հատվածի զարգացման համալիր հետազոտություն: Արդյունքների մասին հունիսի 26-ին՝ ԵՏՀ-2025-ի «Դեղագործական շուկայի զարգացում. մուտք և հասանելիություն» նստաշրջանում պատմել է ԵՏՀ մրցակցության և հակամենաշնորհային կարգավորման նախարար Մաքսիմ Երմոլովիչը:
«Դեղագործական հատվածը ԵԱՏՄ վերազգային և ազգային մակարդակում տնտեսության առավել «գերկարգավորված» հատվածներից է, ինչը ստեղծում է անդրսահմանային և ազգային շուկաներում նուրբ հակամենաշնորհային վերահսկողության անհրաժեշտություն», - նշել է ԵՏՀ նախարարը:
Հետազոտության ընթացքում բացահայտված կարգավորման հիմնախնդիրների թվում են ազգային մակարդակում ԵԱՏՄ ընդհանուր նորմերի իրավակիրառության տարբերությունները և Միության երկրներում միասնական կանոններով դեղորայքային պատրաստուկների գրանցման անհավասարաչափությունը, շուկայի մուտքի բարձր և անթափանցիկ «շեմը», պետգնումների նպատակների համար դեղերի փոխլրացվելիության որոշման առանձնահատկությունները: Այս ամենը կարող է արգելքներ ստեղծել բիզնեսի ու սպառողների համար:
Հատուկ անդրադարձ է կատարվել գնային կարգավորմանը: Ըստ Մաքսիմ Երմոլովիչի՝ «այսօր սա ԵԱՏՄ երկրների ազգային իրավասությունն է: Սակայն Միության դեղամիջոցների ընդհահուր շուկայի ձևավորման պայմաններում հարկ է ուշադրություն դարձնել կարգավորման տարբերություններին և դրանց հետևանքով առաջացող դեղերի գնային դիսպարիտետներին: Սա մարտահրավեր է մրցակցության համար»:
Հետազոտությունը ցույց է տվել, որ Միության երկրներում առավել տարբերվում են սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդությունների բուժման դեղերի (մինչև 508%), «արյուն և արյունագոյացում» խմբի դեղերի (մինչև 497%), հակաբիոտիկների գները (մինչև 275%): Սա պետական գնային կարգավորման օբյեկտների, սահմանային գների հաշվարկման մեթոդիկաների և ռեֆերենտ երկրների ցանկերի տարբերությունների հետևանք է: Երբեմն կարող են տեղի ունենալ նաև տնտեսավարող սուբյեկտների անբարեխիղճ շուկայական ռազմավարություններ:
Այս առնչությամբ առաջարկվել է գնային կարգավորման նպատակների համար ուսումնասիրել ԵԱՏՄ շրջանակներում դեղերի մոդելային ցանկի ձևավորման և Միության երկրների բնակչության համար դեղերի հասանելիության հավասար երաշխավորված մակարդակն ապահովելու համար արտադրողի սահմանային գների հաշվարկման մոդելային մեթոդիկայի ձևավորման հնարավորությունը: Նախատեսվում է նաև սկսել «ԵԱՏՄ դեղագործական հատվածի բարեխիղճ պրակտիկաների օրենսգրքի»՝ որպես մեղմ կարգավորման մեխանիզմի մշակումը շուկայի սուբյեկտների հակամրցակցային վարքագիծը կանխելու նպատակով:
Նստաշրջանի մասնակիցները քննարկել են ԵԱՏՄ դեղամիջոցների ընդհանուր շուկայի զարգացման հեռանկարները, այս առնչությամբ հակամենաշնորհային մարմինների դերը, դեղագործական արտադրանքի արտադրության խթանման միջոցները:
Քննարկմանը մասնակցել են Ռուսաստանի ԴՀԾ ղեկավարի տեղակալ Տիմոֆեյ Նիժեգորոդցևը, Բելառուսի առողջապահության փոխնախարար Ալեքսանդր Ստարովոյտովը, ԱՀԿ Եվրոպայի գրասենյակի տնօրեն Հանս Քլյուգեն, Ղրղզստանի առողջապահության փոխնախարար Կաարմանբեկ Բայդավլետովը, Ղազախստանի առողջապահության նախարարության Սալիդատ Կաիրբեկովայի անվ. առողջապահության զարգացման ազգային գիտական կենտրոնի վարչության փոխնախագահ Ադլեթ Թաբարովը, պրոֆիլային ընկերակցությունների ու դեղագործական ընկերությունների ղեկավարներ, փորձագիտական և գիտական համայնքների ներկայացուցիչներ: Նստաշրջանի հյուրերն էին Չինաստանի, Կուբայի, Մյանմարի բիզնեսի և պետական կառավարման մարմինների ներկայացուցիչներ:
2024 թվականին ԵԱՏՄ շրջանակներում դեղագործական հատվածի ծավալը կազմել է 30.9 մլրդ դոլար, որոնցից 66%-ը բաժին է հասնում դեղատնային (մանրածախ) հատվածին, 34%-ը՝ պետական գնումներին: Ընդ որում, դեղատնային հատվածը զբաղեցնում է Միությունում բոլոր ապրանքների մանրածախ վաճառքների ընդհանուր ծավալի 3%-ը: Դեղերի պետական գնումները կազմում են ԵԱՏՄ-ում պետգնումների ընդհանուր ծավալի 7%-ը: ԵԱՏՄ երկրներում արտադրողի գներով դեղագործական արտադրանքի արտադրության ծավալը 2024 թվականին կազմել է 948 մլրդ ռուսական ռուբ., կամ 10.2 մլրդ ԱՄՆ դոլար: Արտադրության ծավալի աճի տեմպը ռուսական ռուբլիով կազմում է +18%:
