арм

Նորություններ

Ելույթներ Ֆոտոսրահ Տեսադարան
29 Dec 2023 Հրատարակվել է 2018-2022 թվականներին ԵԱՏՄ-ում ՄԱԿ-ի կայուն զարգացման նպատակների նվաճման մասին ժողովածուն Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի վիճակագրության վարչությունը հրապարակել է «Եվրասիական տնտեսական միության տարածաշրջանում կայուն զարգացման ոլորտի նպատակների նվաճում» ժողովածուն։ Ժողովածուն վիճակագրական տվյալներ է ներկայացնում Եվրասիական տնտեսական միությունում 2018-2022 թվականներին ԿԶՆ-ների տարածաշրջանային ցանկի ցուցանիշներին հասնելու վերաբերյալ: Տարածաշրջանային ցանկը ներառում է 130 ցուցիչ, որոնցից 63-ը առաջարկվել է գլոբալ մակարդակով մշտադիտարկման համար, ինչպես նաև ԵԱՏՄ-ում զարգացման առաջնահերթություններն արտացոլող 67 ցուցիչ։ Այսպես, 2022 թվականին աղքատության ազգային շեմից ցածր ԵԱՏՄ երկրներում ապրում են Բելառուսի բնակչության 3.9%-ից մինչև Ղրղզստանի 33.2%-ը։ Անցյալ տարվա համեմատ աղքատների տեսակարար կշիռը նվազել է Միության բոլոր երկրներում, բացառությամբ Ղազախստանի, որտեղ այն մնացել է նույն մակարդակի վրա։ Նախորդ տարվա համեմատ իրական դրամական եկամուտներն աճել են Ղազախստանում (4.5%-ով) և Ղրղզստանում (5.0%-ով)։ Իրական աշխատավարձը բարձրացել է ԵԱՏՄ բոլոր երկրներում, բացի Բելառուսից: Ընդ որում, աճը տատանվել է 0.3%-ից Ռուսաստանում մինչև 20.5% Ղրղզստանում։ Սննդի և ոչ ալկոհոլային խմիչքների վրա կատարված ծախսերի բաժինը տնային տնտեսությունների սպառողական ծախսերի ընդհանուր գումարում 2022 թվականին նվազել է ԵԱՏՄ երկրների մեծ մասում և կազմել 32.9%-ից Ռուսաստանում մինչև 51.2% Ղազախստանում։ Կյանքի ակնկալվող տևողությունը ծնվելիս 2021 թվականի համեմատությամբ աճել է ԵԱՏՄ բոլոր երկրներում: Տղամարդկանց կյանքի տևողությունը կազմել է 67.57 տարեկանից Ռուսաստանում մինչև 71.43 տարեկանը Հայաստանում, կանանց՝ 76.31 տարեկանից Ղրղզստանում մինչև 78.41 տարեկանը Ղազախստանում: Մայրական մահացության գործակիցը 2022 թվականին նվազել է ԵԱՏՄ բոլոր երկրներում: Միջին մասնագիտական կրթություն ստացողների թիվը ԵԱՏՄ-ում կազմել է 4.3 մլն մարդ և աճել բոլոր երկրներում, իսկ բարձրագույն կրթություն ստացողներինը՝ 5.3 մլն մարդ, աճ է նկատվում ԵԱՏՄ երկրների մեծ մասում։ Երեխաների ընդգրկվածությունը նախադպրոցական հաստատություններում աճել է ԵԱՏՄ բոլոր երկրներում և կազմել Ղրղզստանի նախադպրոցական տարիքի երեխաների 26.4%-ից մինչև Բելառուսի երեխաների 89.2%-ը: ԵԱՏՄ-ում գործազրկության միջին մակարդակը նվազել է 0.7 տոկոսային կետով: ԵԱՏՄ-ում զբաղված բնակչության ընդհանուր թվում կանանց մասնաբաժինը 2021 թվականի համեմատ աճել է 0.1 տոկոսային կետով, ընդ որում, ղեկավար պաշտոններում կանանց մասնաբաժինն աճել է միայն Ղազախստանում (1.8 տոկոսային կետով): Ավելի մանրամասն վիճակագրական տեղեկատվությունը ներկայացված է Վիճակագրության վարչության կայքէջի «Վիճակագրական հրապարակումներ» բաժնում: Տեղեկանք 2015 թվականին Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր ասամբլեան ընդունել է «Աշխարհի փոխակերպումը: Կայուն զարգացման ոլորտի օրակարգը մինչև 2030 թվականն ընկած ժամանակահատվածի համար» բանաձևը: Կայուն զարգացման ոլորտի օրակարգը ներառում է 17 նպատակ և 169 խնդիր, որոնք համալիր բնույթ են կրում և ապահովում կայուն զարգացման երեք բաղադրիչների՝ տնտեսական աճի, սոցիալական ինտեգրման և բնապահպանական կայունության հավասարակշռությունը: Կայուն զարգացման ոլորտի նպատակներն ուղղված են աղքատությանը և սովին համընդհանուր վերացմանը, երկրների ներսում և դրանց միջև անհավասարության կրճատմանը, բոլորի համար առողջ ապրելակերպի և ամբողջ կյանքի ընթացքում արդար որակյալ կրթության և ուսումնառման, գենդերային հավասարության ապահովմանը, մատչելի, հուսալի, կայուն էներգիայի աղբյուրների հասանելիության ապահովմանը, աջակցությանը առաջընթաց, համապարփակ և կայուն տնտեսական աճին, բոլորի համար լիարժեք և արտադրողական զբաղվածության և արժանապատիվ աշխատանքին, բնապահպանական կայունության ապահովմանը և մարդկանց կյանքի որակի բարելավմանն առնչվող այլ ոլորտներին: Կայուն զարգացման նպատակների նվաճման մշտադիտարկման նպատակով Միավորված ազգերի կազմակերպության Ռազմավարական հանձնաժողովի 47-րդ նստաշրջանի ընթացքում մշակվել և հավանության է արժանացել Կայուն զարգացման նպատակներին նվաճման և Մինչև 2030 թվականը կայուն զարգացման ոլորտի օրակարգի իրականացման գլոբալ ցուցանիշների համակարգը: Գլոբալ ցուցանիշների համակարգի հիման վրա, հաշվի առնելով ապրանքների, ծառայությունների, աշխատանքային ռեսուրսների և կապիտալի տեղաշարժի ազատության իրականացման վերաբերյալ Եվրասիական տնտեսական միության մասին 2014 թվականի մայիսի 29-ի պայմանագրի նպատակները, մշակվել և 2022 թվականի ապրիլի 25-ին՝ Վիճակագրության հարցերով խորհրդատվական կոմիտեի նիստի ընթացքում հավանության է արժանացել Կայուն զարգացման ոլորտի նպատակների նվաճման ցուցանիշների տարածաշրջանային ցանկը: Այն ներառում է 130 ցուցիչ, որոնցից 63-ը առաջարկվել է գլոբալ մակարդակով մշտադիտարկման համար, ինչպես նաև Եվրասիական տնտեսական միությունում զարգացման առաջնահերթություններն արտացոլող 67 ցուցիչ։
29 Dec 2023 Արդյունաբերական արտադրանք արտադրողների գները ԵԱՏՄ-ում 2023 թվականի սկզբից աճել են 21.1%-ով Արդյունաբերական արտադրանք արտադրողների գների ինդեքսը Եվրասիական տնտեսական միությունում 2023 թվականի հոկտեմբերին 2022 թվականի դեկտեմբերի համեմատ կազմել է 121.1%-ով։ 2022 թվականի դեկտեմբերի համեմատ ԵԱՏՄ-ում գրանցվել է լեռնահանքային արդյունաբերության ոլորտի արտադրողների գների զգալի աճ (1.5 անգամ)։ Ընդ որում, արտադրողների գները մշակող արդյունաբերությունում աճել են 13.7%-ով, «էլեկտրամատակարարում, գազի, գոլորշու մատակարարում և օդային օդորակում» գործունեության տեսակով՝ 8.3%-ով, «ջրամատակարարում, կոյուղու համակարգ, թափոնների հավաքման և բաշխման հսկողություն» գործունեության տեսակով՝ 6.9%-ով։ Ավելի մանրամասն վիճակագրական տեղեկատվությունը ներկայացված է ԵՏՀ վիճակագրության վարչության կայքէջի «Արդյունաբերական արտադրանք արտադրողների գներ» բաժնում։
01 Dec 2023 Միխայիլ Մյասնիկովիչը Ադիլբեկ Կասիմալիևին շնորհավորել է ծննդյան օրվա կապակցությամբ Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կոլեգիայի նախագահ Միխայիլ Մյասնիկովիչը Ղրղզստանի Հանրապետության Նախարարների կաբինետի նախագահի առաջին տեղակալ, Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի խորհրդի անդամ Ադիլբեկ Կասիմալիևին շնորհավորել է ծննդյան օրվա առթիվ։ «Ձեր մեծ պրոֆեսիոնալիզմի, անձնական բարձր որակների, պետական գործչի հարուստ փորձի շնորհիվ, – ասված է շնորհավորական նամակում, – Դուք հարգանք և հեղինակություն եք ձեռք բերել Ղրղզստանի Հանրապետությունում, ինչպես նաև Եվրասիական տնտեսական միության երկրներում»: Միխայիլ Մյասնիկովիչը հատկապես նշել է Ադիլբեկ Կասիմալիևի հետևողականությունը ինտեգրացիոն հարցերի լուծման գործում և նրա ավանդը ԵԱՏՄ անդամ պետությունների միջև բարեկամական և գործընկերային տնտեսական հարաբերությունների ամրապնդման գործում։ Միխայիլ Մյասնիկովիչը Ադիլբեկ Կասիմալիևին մաղթել է քաջառողջություն, բարեկեցություն և հետագա հաջողություններ:
01 Dec 2023 2022 թվականին Միությունում պահպանվել է անդամ պետությունների բյուջեների միջև ներմուծման մաքսատուրքերի բաշխման կարգը Եվրասիական տնտեսական միության երկրների պետական ֆինանսական վերահսկողության բարձրագույն մարմինների ղեկավարները և Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի ֆինանսական քաղաքականության վարչության տնօրեն Արկադի Խաչատրյանը համատեղ նիստում քննարկել են 2022 թվականին ներմուծման մաքսատուրքերի մուտքագրման և բաշխման ստուգման արդյունքները: «Մաքսատուրքերի մուտքագրումն ու բաշխումը կարևոր և զգայուն թեմա է բոլոր անդամ պետությունների համար, – ընդգծել է Արկադի Խաչատրյանը։ – Կնշեմ Հանձնաժողովի և անդամ պետությունների պետական ֆինանսական վերահսկողության բարձրագույն մարմինների միջև հստակ փոխգործակցության կարևորությունը՝ խոցելիությունները բացահայտելու և Միության նորմատիվ բազայի կատարելագործման համար անհրաժեշտ որոշումներ ընդունելու համար»: ԵՏՀ ներկայացուցիչը համատեղ նիստի մասնակիցներին տեղեկացրել է ներմուծման մաքսատուրքերի գումարների մուտքագրման, բաշխման և փոխանցման մեխանիզմի կատարելագործման, ինչպես նաև պետական ֆինանսական վերահսկողության բարձրագույն մարմինների կողմից նախորդ տարիների իրենց հաշվետվություններում բարձրացված մի շարք այլ մեթոդաբանական հարցերի ուղղությամբ Հանձնաժողովի կողմից կատարվող աշխատանքների մասին: Նիստում հաստատվել է Համատեղ վերահսկողական միջոցառման անցկացման արդյունքների մասին ակտի ձևը, որը մշակվել է Հանձնաժողովի կողմից պետական ֆինանսական վերահսկողության բարձրագույն մարմինների հետ համատեղ Ներմուծման մաքսատուրքերի (համարժեք այլ տուրքերի, հարկերի և վճարների) գումարների մուտքագրման և բաշխման, ԵԱՏՄ անդամ պետությունների բյուջեներ որպես եկամուտ դրանց փոխանցման կարգը պահպանելու հարցերով համատեղ վերահսկողական միջոցառումներ անցկացնելու մասին 2021 թվականի նոյեմբերի 16-ի համաձայնագրի 4-րդ հոդվածի 2-րդ կետին համապատասխան: Ստուգման ղեկավար, Ռուսաստանի Դաշնության Հաշվիչ պալատի աուդիտոր Անդրեյ Բատուրկինն ընդգծել է, որ Միության երկրների լիազոր մարմիններն ընդհանուր առմամբ հիմնականում ապահովել են ներմուծման մաքսատուրքերի գումարների մուտքագրման և բաշխման կարգի պահպանումը։ Տեղեկանք Ներմուծման մաքսատուրքերի (համարժեք այլ տուրքերի, հարկերի և վճարների) գումարների մուտքագրման ու բաշխման, որպես եկամուտ անդամ պետությունների բյուջեներ դրանց փոխանցման կարգի մասին արձանագրության 53-րդ կետի համաձայն (ԵԱՏՄ մասին 2014 թվականի մայիսի 29-ի պայմանագրի № 5 հավելված)՝ պետական ֆինանսական վերահսկողության բարձրագույն մարմինները համատեղ վերահսկողական միջոցառումների շրջանակներում յուրաքանչյուր տարի ստուգում են անդամ պետություններում ներմուծման մաքսատուրքերի գումարների մուտքագրման և բաշխման կարգի պահպանումը: ԵԱՏՄ երկրներում ֆինանսական վերահսկողության բարձրագույն մարմիններն են Հայաստանի Հանրապետության Հաշվեքննիչ պալատը, Բելառուսի Հանրապետության Պետական վերահսկողության կոմիտեն, Ղազախստանի Հանրապետության Բարձրագույն հաշվեքննիչ պալատը, Ղրղզստանի Հանրապետության Հաշվիչ պալատը, Ռուսաստանի Դաշնության Հաշվիչ պալատը։ Ռուսաստանի Դաշնության Հաշվիչ պալատի հարթակում կայացել է Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) անդամ պետությունների ֆինանսական վերահսկողության (աուդիտի) բարձրագույն մարմինների համատեղ նիստը։
30 Nov 2023 ԵԱՏՄ-ն ընդունել է անդամ պետությունների տնտեսությունների վրա ինտեգրացիոն գործընթացների ազդեցության գնահատման մեթոդիկան Նոյեմբերի 30-ին Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կոլեգիայի նիստում հաստատվել է Եվրասիական տնտեսական միության պետությունների տնտեսությունների վրա ինտեգրացիոն գործընթացների ազդեցության գնահատման մեթոդիկան։ Ավելի վաղ նման մեթոդաբանություն առաջարկել էր ստեղծել Ղազախստանի Հանրապետության նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը։ Նախաձեռնությունը ներառել են Ռազմավարություն-2025-ում։ Մեթոդիկայի հիմքում դրվել է Հանձնաժողովի կողմից մշակված «ծախսեր-թողարկում» ԵԱՏՄ միջերկրային աղյուսակների համակարգի գործիքակազմը։ Մեթոդիկան թույլ է տալիս քանակականապես գնահատել Միության յուրաքանչյուր երկրի ՀՆԱ-ում ներդրումները ապրանքների փոխադարձ առևտրից, ծառայությունների փոխադարձ առևտրից և աշխատանքային միգրացիայից՝ հաշվի առնելով ձեռնարկված ինտեգրացիոն միջոցների հաշվին ձևավորված այդ ցուցանիշների ինտեգրացիոն բաղադրիչը: Հանձնաժողովը ՌԳԱ Ազգային տնտեսական կանխատեսումների ինստիտուտի հետ համատեղ ինտեգրման ազդեցության հաշվարկներ է կատարել 2016, 2020, 2021 և 2022 թվականների համար։ «Ինտեգրացիոն գործընթացների ազդեցությունը ԵԱՏՄ պետություններում տնտեսական ակտիվության աճի վրա զգալի է, և 2016 և 2022 թվականների հաշվարկների հիման վրա մենք տեսնում ենք, որ այն աճում է։ ՀՆԱ-ի աճում ինտեգրման ամենամեծ ներդրումը Բելառուսում է, զգալի ցուցանիշներ ունեն Ղրղզստանը և Հայաստանը։ Ղազախստանում և Ռուսաստանում արդյունքները համեմատաբար ցածր են, բայց բացարձակ արտահայտմամբ՝ ամենևին էլ պակաս չեն։ Միջին հաշվով ԵԱՏՄ-ում ինտեգրման ներդրումը 2022 թվականին գնահատվում է ՀՆԱ-ի 1.43%-ի չափով», — ընդգծել է ԵՏՀ ինտեգրման և մակրոտնտեսության նախարար Սերգեյ Գլազևը։ Տեղեկանք ԵՏՀ-ն «ծախսեր-թողարկում» ԵԱՏՄ միջերկրային աղյուսակների համակարգի իրավատերն է՝ Մտավոր սեփականության դաշնային ծառայության մտավոր գործունեության արդյունքի պետական գրանցման 2021 թվականի ապրիլի 28-ի N 2021620900 հավաստագրին համապատասխան։ 
30 Nov 2023 Ներքին պահանջարկը դարձել է ԵԱՏՄ-ում տնտեսական աճի հիմնական շարժիչ ուժը Եվրասիական տնտեսական միության պետությունների մակրոտնտեսական իրավիճակի և կայուն տնտեսական զարգացման ապահովման առաջարկների մասին զեկույցի նախագիծը նոյեմբերի 29-ի նիստում քննարկել են Մակրոտնտեսական քաղաքականության խորհրդատվական կոմիտեի անդամները։ Հետագայում զեկույցը կներկայացվի Միջկառավարական խորհրդին։ Ինչպես ընդգծել է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի ինտեգրման և մակրոտնտեսության նախարար Սերգեյ Գլազևը, ԵԱՏՄ երկրների համար զարգացման արտաքին պայմանները բարդ են մնում, ընդ որում, կառուցվածքային փոփոխությունները նպաստում են տնտեսական աճի կայունության բարձրացմանը։ Նրա խոսքով, մի շարք օտարերկրյա ընկերությունների հեռանալը ազատել է ներմուծման կողմից առաջարկի զգալի մասը։ «Ներմուծումը փոխհատուցելու համար հարց է առաջանում ներդրումների ավելացման անհրաժեշտության մասին, որոնց աղբյուրներից մեկը ներքին ֆինանսական ռեսուրսներն են։ Եվ պետք է սկսենք տնտեսությունից կապիտալի արտահոսքի կասեցումից», — ասել է Սերգեյ Գլազևը։ ԵԱՏՄ երկրների լիազոր մարմինների կանխատեսումներին համապատասխան՝ 2024-2025 թվականներին ԵԱՏՄ ընդհանուր ՀՆԱ-ի աճի տեմպերը կկազմեն, համապատասխանաբար, 2.5% և 2.7%։ Հանձնաժողովի գնահատմամբ՝ մինչև 2026 թվականը կանխատեսվում է փոխադարձ առևտրի արժեքային ծավալների աճ մինչև 100 միլիարդ ԱՄՆ դոլար։ ԵԱՏՄ-ում մակրոտնտեսական ցուցանիշների մեծ մասով դրական դինամիկա է նկատվում։ Մակրոտնտեսական քաղաքականության վարչության մասնագետների փորձագիտական կարծիքով՝ ներքին պահանջարկը դառնում է տնտեսական աճի հիմնական շարժիչ ուժը։ Միևնույն ժամանակ, նկատվում է արտաքին պահանջարկի դանդաղում. ԵԱՏՄ երկրներն ավելի ու ավելի են կողմնորոշվում դեպի Միության շուկա։ Փոխադարձ առևտուրը ԵԱՏՄ-ում շարունակում է ակտիվ զարգանալ, այն դարձել է ավելի հավասարակշռված․ եթե նախկինում բոլոր անդամ պետությունները՝ բացի Ռուսաստանից, փոխադարձ առևտրի շրջանակներում բացասական սալդո ունեին, ապա 2023 թվականին Հայատանում և Բելառուսում դրական սալդո է ձևավորվել, իսկ մնացած երկրներում բացասական սալդոն զգալիորեն նվազել է: Նիստի մասնակիցները քննարկել են նաև տնտեսության զարգացման կանխատեսման մեթոդների վերաբերյալ զեկույցի նախագիծը և ԵԱՏՄ պետությունների տնտեսական զարգացման կայունությունը որոշող մակրոտնտեսական ցուցանիշների մշտադիտարկման արդյունքների մասին տեղեկատվությունը: Տեղեկանք  Մակրոտնտեսական քաղաքականության խորհրդատվական կոմիտեն ԵՏՀ կոլեգիայի խորհրդատվական մարմին է, որն ապահովում է Եվրասիական տնտեսական միության շրջանակներում համաձայնեցված մակրոտնտեսական քաղաքականության հարցերով եզրակացությունների, առաջարկների, հանձնարարականների պատրաստում և խորհրդատվությունների անցկացում: 
30 Nov 2023 ԵԱՏՄ բոլոր երկրներում 2023 թվականի հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին աշխատավարձերը բարձրացել են Միջին ամսական անվանական և իրական (ճշգրտված ապրանքների և ծառայությունների սպառողական գների ինդեքսով) աշխատավարձը 2023 թվականի հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին 2022 թվականի համապատասխան ժամանակահատվածի համեմատ Եվրասիական տնտեսական միության բոլոր երկրներում աճել է։ Միջին ամսական իրական աշխատավարձի աճի ամենաբարձր տեմպերը գրանցվել են Հայաստանում (113.4%), Ղրղզստանում (110.7%) և Բելառուսում (110.1%)։ Միջին ամսական անվանական աշխատավարձի չափը տատանվել է Ղրղզստանի 32 հազար սոմից (30 հազար ռուսական ռուբլի) մինչև Ռուսաստանի 70 հազար ռուբլի: Ավելի մանրամասն վիճակագրական տեղեկատվությունը ներկայացված է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի վիճակագրության վարչության կայքէջի «Աշխատավարձի մասին» բաժնում։
30 Nov 2023 ԵՏՀ-ն կատարելագործում է պայթուցիկ նյութերի և թմրամիջոցների որոնման և նույնականացման համակարգը Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովում ավարտվել է Եվրասիական տնտեսական միության երկրների՝ պայթուցիկ նյութերի և թմրամիջոցների որոնման և նույնականացման համակարգին ներկայացվող միասնական տիպային պահանջների մշակումը, որը ԵԱՏՄ արտաքին սահմանի վերահսկողության համակարգի կարևոր բաղադրիչն է: Փաստաթուղթն ընդունվել է նոյեմբերի 30-ին Հանձնաժողովի կոլեգիայի նիստում: Նախկինում Միության երկրներում կիրառվում էին տարբեր ազգային նորմեր։ Օգտագործվել են վերահսկողության սարքեր, որոնց բնութագրերը կարող էին զգալիորեն տարբերվել։ «ԵԱՏՄ շրջանակներում տիպային պահանջների ընդունումը թույլ կտա ներդաշնակեցնել միութենական պետությունների մոտեցումները Միության ամբողջ արտաքին սահմանի երկայնքով մաքսային հսկողություն իրականացնելիս, — ընդգծել է ԵՏՀ մաքսային համագործակցության նախարար Էլդար Ալիշերովը։ — Միևնույն ժամանակ, Միասնական տիպային պահանջները հաշվի են առնում Միության անդամ պետությունների տարբեր տեսակի անցակետերի հանդերձման առանձնահատկությունները»: Նախարարը նշել է, որ փաստաթուղթն առաջին հերթին ուղղված է ԵԱՏՄ տարածքում թմրամիջոցների և պայթուցիկ նյութերի անօրինական տեղաշարժի ռիսկի նվազեցմանը և դրանց որոնման և նույնականացման համակարգին ներկայացվող տիպային պահանջների օպտիմալացմանը։ Միասնական տիպային պահանջների ընդունումը կօգնի բարձրացնել Եվրասիական «հնգյակի» երկրների քաղաքացիների անվտանգությունը։
Ցուցադրել ավելին

Պաշարներ ԵՏՄ