Жаңылыктар

29 Dec 2023 ЕАЭБде GMP сертификаттарын өз ара таануу жөнүндө чечим кабыл алынды Евразия экономикалык комиссиясынын мониторингинин жүрүшүндө ЕАЭБ мамлекеттеринен ташылып келинүүчү жана жылдырылуучу ветеринардык дары препараттары үчүн россиялык ыйгарым укуктуу орган тарабынан берилүүчү GMP, сертификаттарын алуу боюнча талаптарга Евразия экономикалык бирлигинин укугуна ылайык келүүсү жөнүндө маселе каралды. Комиссиянын жана мүчө мамлекеттердин ыйгарым укуктуу органдарынын биргелешкен ишинин аркасында Комиссиянын Кеңеши тарабынан улуттук мыйзамдарга ылайык берилген ветеринардык дары каражаттарынын өндүрүшүнүн шайкештигин ырастоочу документтерди өз ара таануу каралган чечим кабыл алынган. Чечим үстүбүздөгү жылдын 20-октябрында күчүнө кирген. Мониторингдин жыйынтыктарын жана жүргүзүлгөн иштин натыйжаларын карап чыгып, Комиссиянын Коллегиясы кедерги белгилери бар тоскоолдуктарды четтетүү жөнүндө маалымдалган. "Комиссиянын Кеңеши тарабынан кабыл алынган чечим ветеринардык препараттарды Россиянын аймагына алып келүүнү жана сатууну олуттуу жөнөкөйлөтүүгө мүмкүндүк берет, муну менен алардын биздин Бирликтин бирдиктүү аймагы боюнча эркин жылышы камсыздалат деп ишенебиз", – деп белгиледи ЕЭКтин ички рыноктор, маалыматташтыруу, маалыматтык-коммуникациялык технологиялар боюнча министри Варос Симонян. 
29 Dec 2023 2018-2022-жылдары ЕАЭБде БУУнун Туруктуу өнүгүү максаттарына жетишүү жөнүндө жыйнак жарык көрдү Евразия экономикалык комиссиясынын Статистика департаменти "Евразия экономикалык бирлигинин аймагында Туруктуу өнүгүү жаатындагы максаттарга жетишүү" жыйнагын жарыялады. Жыйнакта Евразия экономикалык бирлигинде 2018-2022-жылдар үчүн ТӨМдүн регионалдык тизмесинин көрсөткүчтөрүнө жетишүү боюнча статистикалык маалыматтар көрсөтүлгөн. Регионалдык тизмекке 130 индикатор, анын ичинде глобалдык деңгээлде мониторинг жүргүзүү үчүн сунушталган 63 индикатор, ошондой эле ЕАЭБде өнүгүүнүн артыкчылыктарын чагылдырган 67 индикатор кирген. Алсак, 2022-жылы ЕАЭБ өлкөлөрүндө Беларустагы 3,9%дан баштап Кыргызстанда 33,2%га чейин калк улуттук жакырчылыктын чегинде жашайт. Өткөн жылга салыштырмалуу жакыр жашагандардын үлүшү мурдагы деңгээлде калган Казакстандан башка Бирликтин бардык өлкөлөрүндө азайган. Өткөн жылга салыштырмалуу Казакстанда (4,5%га) жана Кыргызстанда (5,0%га) реалдуу акчалай кирешелер өскөн. Реалдуу эмгек акы Беларустан башка бардык ЕАЭБ өлкөлөрүндө көбөйгөн. Ошол эле учурда анын өсүшү Россияда 0,3%дан баштап Кыргызстанда 20,5%га чейинкини түзгөн. 2022-жылы үй чарбаларынын керектөө чыгымдарынын жалпы суммасында тамак-аш азыктарына жана алкоголсуз суусундуктарга чыгымдардын үлүшү ЕАЭБдин көпчүлүк өлкөлөрүндө төмөндөгөн жана Россияда 32,9%дан баштап Казакстанда 51,2%га чейинкини түзгөн. 2021-жылга салыштырмалуу төрөлгөндө күтүлгөн өмүрдүн узактыгы ЕАЭБдин бардык өлкөлөрүндө өскөн. Эркектердин жашоосунун узактыгы Россияда 67,57 жаштан баштап Арменияда 71,43 жашка чейинкини, аялдардын жашоосунун узактыгы - Кыргызстанда 76,31 жаштан баштап Казакстанда 78,41 жашка чейинкини түзгөн. 2022-жылы энелердин өлүмүнүн коэффициенти ЕАЭБдин бардык өлкөлөрүндө төмөндөгөн. ЕАЭБде орто кесиптик билим алгандардын саны 4,3 млн адамды түзгөн жана жогорку билим алгандардын саны бардык өлкөлөрдө көбөйүп – 5,3 млн адамды түзгөн, өсүш ЕАЭБдин көпчүлүк өлкөлөрүндө байкалган. ЕАЭБдин бардык өлкөлөрүндө балдардын мектепке чейинки мекемелерге камтылышы көбөйгөн жана Кыргызстандагы мектепке чейинки курактагы балдардын 26,4%нан баштап Беларуссиядагы балдардын 89,2%га чейинкисин түзгөн. Жумушсуздуктун деңгээли ЕАЭБ боюнча орточо 0,7 пайыздык пунктка кыскарган. ЕАЭБде иш менен камсыз болгон калктын жалпы санындагы аялдардын үлүшү 2021-жылга салыштырмалуу 0,1 пайыздык пунктка көбөйгөн, ошол эле учурда жетекчи кызматтардагы аялдардын үлүшү Казакстанда гана көбөйгөн(1,8 пайыздык пунктка). Кененирээк статистикалык маалымат Статистика департаментинин баракчасында "Статистикалык публикациялар" бөлүмүндө көрсөтүлгөн. Маалымат 2015-жылы Бириккен Улуттар Уюмунун Башкы Ассамблеясы тарабынан "Дүйнөнүн өзгөрүшү. 2030-жылга чейин мезгилде туруктуу өнүгүү жаатындагы күн тартиби" резолюциясы кабыл алынган. Туруктуу өнүгүүнүн күн тартиби 17 максатты жана 169 милдетти камтыйт, алар комплекстүү мүнөзгө ээ жана туруктуу өнүгүүнүн үч компонентинин – экономикалык өсүштүн, социалдык интеграциянын жана экологиялык туруктуулуктун тең салмактуулугун камсыз кылат. Туруктуу өнүгүүнүн максаттары жакырчылыкты жана ачарчылыкты бардык жерлерде жоюуга, өлкөлөрдүн ичиндеги жана ортосундагы теңсиздикти кыскартууга, сергек жашоо образын жана адилеттүү сапаттуу билим берүүнү жана бардыгы үчүн бүтүндөй өмүр аралыгында билим алууну, гендердик теңчиликти камсыз кылууга, кымбат эмес, ишенимдүү, туруктуу энергия булактарына жетүүнү камсыз кылууга, туруктуу, ар тараптуу жана туруктуу экономикалык өсүшкө, толук жана жемиштүү иш менен камсыз кылууга жана бардыгы үчүн татыктуу ишке, экологиялык туруктуулукту жана адамдардын жашоо сапатын жакшыртууга тиешелүү башка чөйрөлөрдү камсыз кылууга багытталган. Туруктуу өнүгүү жаатындагы максаттарга жетишүүгө мониторинг жүргүзүү максатында, Бириккен Улуттар Уюмунун Статистикалык комиссиясынын 47-сессиясында Туруктуу өнүгүү жаатындагы максаттарга жетишүүнүн Глобалдык көрсөткүчтөрүнүн тутуму жана 2030-жылга чейинки мезгилге Туруктуу өнүгүү жаатындагы күн тартибин аткаруу иштелип чыккан жана жактырылган. Глобалдык көрсөткүчтөр тутумунун негизинде, 2014-жылдын 29-майындагы Евразия экономикалык бирлиги жөнүндө келишимдин товарлардын, кызмат көрсөтүүлөрдүн, эмгек ресурстарынын жана капиталдын эркин кыймылын ишке ашыруу боюнча максаттарын эске алуу менен, Туруктуу өнүгүү жаатында максаттарга жетүү көрсөткүчтөрүнүн региондук тизмеги иштелип чыгып, Статистика боюнча консультативдик комитеттин 2022-жылдын 25-апрелиндеги отурумунда жактырылган. Ага 130 индикатор, анын ичинде глобалдык деңгээлде мониторинг жүргүзүү үчүн сунушталган 63 индикатор, ошондой эле Евразия экономикалык бирлигинде өнүгүүнүн артыкчылыктарын чагылдырган 67 индикатор кирген.
29 Dec 2023 ЕАЭБ боюнча өнөр жай продукциясын өндүрүүчүлөрдүн баалары 2023-жылдын башынан бери 21,1%га өскөн Евразия экономикалык бирлиги боюнча өнөр жай продукциясын өндүрүүчүлөрдүн бааларынын индекси 2023-жылдын октябрында 2022-жылдын декабрына салыштырмалуу 121,1%ды түзгөн. 2022-жылдын декабрына салыштырмалуу ЕАЭБ боюнча тоо кен өнөр жайында жана карьерлерди иштетүүдө өндүрүүчүлөрдүн бааларынын олуттуу өсүшү (1,5 эсеге) белгиленген. Мында кайра иштетүү өнөр жайындагы өндүрүүчүлөрдүн баасы 13,7%га өскөн, ишмердүүлүктүн "электр энергиясы менен камсыздоо, газ, буу берүү жана аба кондиционирлөө" түрү боюнча — 8,3%га, ишмердүүлүктүн "суу менен камсыздоо; канализация тутуму, таштандыларды чогултуу жана бөлүштүрүү боюнча көзөмөл" түрү боюнча — 6,9%га көбөйгөн. Кененирээк статистикалык маалымат ЕЭКтин Статистика департаментинин баракчасында "Өнөр жай продукциясынын өндүрүүчүлөрүнүн баалары" бөлүмүндө көрсөтүлгөн.
29 Nov 2023 Виктор Назаренко: "Комиссия бизнести жана өнөр жайды Бирликтин техникалык жөнгө салуу жана стандарттарынын заманбап базасын түзүү чөйрөсүндөгү укугун өркүндөтүүгө жигердүү катышууга чакырат" Өнөр жайды өнүктүрүү жана рынокту коргоо үчүн Евразия экономикалык бирлигинин техникалык жөнгө салуусунун бирдиктүү тутумунун маанилүү ролун Евразия экономикалык комиссиясынын техникалык жөнгө салуу боюнча министри Виктор Назаренко "Россия - Беларусь постсоветтик мейкиндиктеги өнөр жай процесстеринин интеграциясынын өзөгү катары" бизнес-диалогунун пленардык отурумунда баса белгиледи. Отурум 29-ноябрда Санкт-Петербургда "Россиялык өнөр жайчы – 2023" форум-көргөзмөсүнүн алкагында өттү. Виктор Назаренко өз сөзүндө КМШнын мамлекеттер аралык стандарттарын (МАМСТ) – Бирликтин техникалык регламенттерине байланыштуу ченемдерди же талаптарды колдонуу маселелерине өзгөчө көңүл бурду. Ал МАМСТ фондунун эскириши, мамлекеттер аралык стандарттардын талаптарын заманбап илимий-техникалык деңгээлде кармап туруу, продукциянын айрым түрлөрү, өзгөчө машина куруу боюнча стандарттарды эл аралык талаптарга шайкеш келтирүүнүн деңгээлин жогорулатуу зарылдыгы жөнүндө айтып берди. "Стандарттардын заманбап базасын түзүүдө бизнестин ролу аныктоочу болуп саналат. Ар бир инновациялык жана кооперациялык долбоор стандартташтыруу жана өлчөө жана сыноо мүмкүнчүлүктөрүн өнүктүрүү программасы менен коштолууга тийиш", – деп белгиледи ЕЭК министри. Ошондой эле Бирликтин бирдиктүү рыногун кооптуу продукциядан коргоо жана бул рынокко ата мекендик жана чет өлкөлүк продукциялардын жетүүсүнүн бирдей шарттарын түзүү маселелери талкууланды. Комиссия Бирлик өлкөлөрүнүн бизнесин жана өнөр жайын техникалык жөнгө салуу чөйрөсүндө ЕАЭБдин укугун өркүндөтүү жана Бирликтин бирдиктүү техникалык регламенттерин ишке ашыруу үчүн стандарттардын заманбап базасын түзүү боюнча ишке жигердүү катышууга чакырат. Виктор Назаренконун сөзү боюнча, бул евразиялык "бешилтиктин" өтө зарыл керектөөлөрүн аныктоого жана улуттук экономикалардын атаандаштыкка жөндөмдүүлүгүн жогорулатуу максатында өнөр жай кооперациясын жана өз ара сооданы өнүктүрүү үчүн аларды ишке ашыруу боюнча натыйжалуу чечимдерди иштеп чыгууга мүмкүндүк берет.
28 Nov 2023 ЕЭК кеңеши ЕАЭБ өлкөлөрүндө катуу буудай рыногунун тең салмактуулугун камсыз кылуу үчүн мүмкүн болгон чараларды талкуулады Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрү тарабынан кабыл алынган экспортту жөнгө салуу чараларын жакындатуу жана ички рыноктун натыйжалуу иштешин камсыз кылуу боюнча иштин алкагында, Евразия экономикалык комиссиясынын Кеңеши катуу буудай рыногунун тең салмактуулугун камсыз кылуу үчүн мүмкүн болгон кадамдарды карап чыкты. Азыркы тапта мүчө мамлекеттер тарабынан катуу буудайды экспорттоого карата тарифтик эмес жөнгө салуу чараларын киргизүү маселеси талкууланууда. "Эксперттик баалоолорго ылайык, учурдагы айыл чарба жылында дүйнөлүк катуу буудай сортторун өндүрүү болжол менен 8%га төмөндөшү мүмкүн, бул рынокто тартыштыктын пайда болуу коркунучун жаратат жана социалдык жактан маанилүү тамак-аш азыктарына кирген макарон азыктарынын баасын көтөрүшү мүмкүн, – деп белгиледи ЕЭКтин соода боюнча министри Андрей Слепнев. – Россиялык буудайды Бирликтин башка өлкөлөрүнө ички керектөө үчүн зарыл болгон көлөмдө жеткирүүнү камсыз кылуу максатында ЕЭК Кеңеши тиешелүү тапшырманы кабыл алды".
28 Nov 2023 ЕЭК жана ЕАЭБдин Ишкер кеңеши Бирликте өнөр жай операциясын өнүктүрүү боюнча биргелешкен иш жөнүндө макулдашышты Экономиканын реалдуу секторун колдоонун жаңы чаралары, жаңы өнөр жай долбоорлорун түзүү үчүн Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрүнүн ишкерлеринин натыйжалуу өз ара иштешүүсү Санкт-Петербург шаарында өткөн Евразия экономикалык комиссиясынын жана ЕАЭБдин Ишкер кеңешинин өз ара иштешүүсү боюнча Консультативдик кеңештин отурумунун күн тартибинде негизги маселелер болду. ЕЭКтин өнөр жай жана агроөнөр жай комплекси боюнча министри Артак Камалян Бирликте өнөр жай кооперациялык долбоорлорун каржылоонун жаңы кабыл алынган механизминин кеңири презентациясы менен чыгып сүйлөдү. ЕЭК министри иш-чаранын катышуучуларын долбоорлорду тандоо критерийлери, аларды кароо эрежелери менен кеңири тааныштырды, долбоорлорду жүзөгө ашыруу үчүн өнөр жайдын кыйла артыкчылыктуу тармактарынын тизмесин келтирди. "Биз кабыл алган чечимдерди имплементациялоо ЕАЭБдеги интеграциялык өз ара иштешүүнү сапаттуу жогорулатууга мүмкүндүк берет деп ишенем", – деп белгиледи Артак Камалян. ЕЭК министри иш-чараны жогорку деңгээлде уюштургандыгы үчүн ЕАЭБдин Ишкер Кеңешине ыраазычылык билдирди, ошондой эле жолугушуунун жүрүшүндө суроолорго жооп берип жатып, өнөр жайды колдоонун жаңы чараларынын жардамы менен ишке ашырылышы мүмкүн болгон келечектүү кооперациялык долбоорлордун пулун түзүү боюнча иште бизнестин маанилүү ролун белгиледи. Ошондой эле ал Бирлик мамлекеттеринин ишкер чөйрөлөрүнүн координациялык-кеңешме органы бизнес-демилгелерге эксперттик баа берүүнүн баалуу ресурсуна ээ экендигин жана бул фактор Комиссиянын ЕАЭБдин Ишкер кеңеши менен мындан ары өз ара иштешүүсүндө негизги факторлордун бири болорун баса белгиледи. Артак Камалян ЕЭК ЕАЭБдин бизнеси менен жигердүү кызматташууга кызыкдар экендигин баса белгилеп, ишкер чөйрөлөрдүн ЕАЭБ бюджетинен каржылык колдоо мүмкүнчүлүгү жөнүндө маалымдуулугун жогорулатуу боюнча ишти улантууга даяр экендигин белгилеп өттү. Алсак, 11-декабрда саат 11.00дө Россия Федерациясынын Соода-өнөр жай палатасынын аянтчасында өнөр жай кооперациясын өнүктүрүү үчүн жаңы механизмдин ачык презентациясы өтөт. "Биз ЕАЭБ өлкөлөрүнүн кооперациялык долбоорлорду түзүүгө кызыкдар жана каржылык көмөккө муктаж болгон бардык ишкерлерин диалогго чакырабыз", – деп жыйынтыктады ЕЭК министри. Иш-чаранын анонсу – шилтеме боюнча.
28 Nov 2023 ЕАЭБде жумушчу күчүнүн эркин жүрүүсүн камсыз кылуу маселеси олуттуу деңгээлде чечилди Бул туурасында "Россиянын квалификациясынын улуттук тутуму" IX Бүткүл россиялык форумунун алкагында "Билим берүү жана эмгек рыногу: өз ара аракеттенүү инструменттери" пленардык отурумунда сүйлөгөн сөзүндө Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясынын Төрагасы Михаил Мясникович билдирди. ЕЭК Коллегиясынын башчысы белгилеп өткөндөй, Евразия экономикалык бирлигинде жалпы эмгек рыногун түзүү ЕАЭБдин төрт негизги принциптеринин же "эркиндиктеринин" бирин – эмгек ресурстарынын кыймылынын эркиндигин ишке ашырууга таянган. "ЕАЭБ жарандары үчүн эмгек рыногуна кирүү боюнча чектөөлөр алынып салынган, алар 30 сутканын ичинде милдеттүү каттоодон бошотулган, өз ара билими тууралуу документтер таанылат", – деп мисал келтирди Михаил Мясникович. Жалпысынан, ЕЭК Коллегиясынын Төрагасынын сөзү боюнча, Внешэкономбанктын эксперттик баалоосуна ылайык, жалпы эмгек рыногу ЕАЭБ жөнүндө келишим тарабынан белгиленген деңгээлден 70%дан ашык, ошол эле учурда товарлар рыногу – 65%га, кызмат көрсөтүүлөр – 45%га, капитал – 40%га жакын деңгээлде ишке ашырылган. Ошону менен бирге, Михаил Мясникович белгилегендей, бүгүнкү күндө ЕАЭБ өлкөлөрүндө кесиптик стандарттарды түзүү жана квалификацияны көз карандысыз баалоо тутумдары өз алдынча өнүгүүдө. "Билим берүү мейкиндигинин ченемдерин унификациялоо ЕАЭБде да, КМШда да жок. Мындай жагдай бул чөйрө ЕАЭБдин күн тартибине кирбегендиги менен байланыштуу. Биз бул көйгөйдү көрүп турабыз, чечүүгө аракет кылып жатабыз, бирок Комиссиянын аракеттери азырынча ийгиликсиз болуп жатат. Кырдаал татаалдашууда, адистерди даярдоо шарттарында айырмачылыктар өсүүдө, жана эгерде маселени жогорку деңгээлде чечпесе, анда "өзүбүздүкү/ бөлөк" көйгөйлөрү пайда болушу мүмкүн, буга жол берүүгө болбойт", – деп ЕЭК Коллегиясынын Төрагасы белгилеп, ЕАЭБ экономикалык бирлик болгонуна карабастан, адамдардын саламаттыгы жана жашоосу артыкчылыктуу бойдон калууга тийиш экенин баса белгиледи. "Пандемия учурунда адамдардын шайма-шайлыгы төмөндөгөн, бирок кыйынчылыктарды чогуу жеңишкен", – деп Михаил Мясникович мындай практиканы колдонуунун натыйжалуулугун эске салды. Ал ошондой эле жумушчу менен иш берүүчүнүн ортосундагы адаттагы мамилелерден айырмаланган, санариптик экономиканы өнүктүрүү шарттарында ЕАЭБде иш менен камсыз кылуунун жаңы формалары жөнүндө айтып берди, мисалы, өзүн-өзү иш менен камсыз кылуу, платформада иш менен камсыз болуу, фриланс жана жумушчу турган өлкөдө өкүлчүлүк ачпастан, ишти аткаруу үчүн ЕАЭБдин бир мүчө мамлекетинен кызматкерди башка мүчө мамлекетте жумуш берүүчү тарабынан аралыктан жалдоо. "Иш менен камсыз кылуунун бул жаңы формалары салттуу, мыйзамдык базага караганда тезирээк өнүгүүдө, демек, укуктук жөнгө салуунун жоктугунан жана айрым учурларды көмүскөдө калтыруудан улам эмгектик укуктук мамилелердин бардык субъекттери үчүн тобокелдиктер түзүлүүдө. Жумуштун бул түрлөрүнүн кызматкерлери эмгекти коргоонун бардык стандарттары менен камтылышы абдан маанилүү", – деп белгиледи Михаил Мясникович. ЕЭК Коллегиясынын Төрагасынын пикири боюнча, бул көйгөйлүү маселелер ЕАЭБ өлкөлөрүнүн улуттук эрежелерди жакындатуу боюнча ырааттуу ишинде гана чечилиши мүмкүн. "Азырынча Комиссиянын тиешелүү ыйгарым укуктары жок. Бирок Өкмөттөрдөн ЕЭКке бул маселелерди чечүү укугун берүүнү өтүнөм. Биз буга катышууга даярбыз", – деди Михаил Мясникович. ЕЭК Коллегиясынын башчысы талап кылынган жумушчулар менен даярдалып жаткан кесиптик билим берүү тутумдарынын ортосундагы тең салмаксыздыкты минималдаштыруу үчүн жумушчуларда бирдиктүү эмгек рыногун болжолдоо жана канааттандыруу механизмин иштеп чыгуу зарылдыгына да көңүл бурду. Комиссиянын бул тапшырмага жообу ишке киргизилген "Чек арасыз жумуш" санариптик программасы болуп саналат, ал ишке орношуу үчүн кызмат көрсөтүүлөрдүн толук циклин, анын ичинде аралыктан алууга мүмкүндүк берет. Бүгүнкү күндө тутумга 643 миңден ашык кайрылуулар келип түшкөн жана 171 миңден ашык колдонуучу бар. Михаил Мясниковичтин пикири боюнча, ишке орношкон мамлекетте эмгекчилердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн социалдык коргоо жана медициналык камсыздоо тутумуна жеңилдетилген жеткиликтүүлүгү үчүн шарттарды түзүү абдан маанилүү болуп саналат. "Бул маселе Комиссиянын аянтчасында жигердүү талкууланууда. Каржылоого байланыштуу көптөгөн көйгөйлөр бар. Бирок тема көмүскөдө калбашы керек. Жарандар өз өлкөлөрүнүн гана эмес, Евразия экономикалык бирлигинин да коргоосун сезиши керек", – деп жыйынтыктады ЕЭК Коллегиясынын Төрагасы. Михаил Мясникович IX Бүткүл россиялык форумдун талааларындагы талкуулар заманбап шарттарда ЕАЭБ өлкөлөрүнүн натыйжалуу жалпы эмгек рыногун түзүү үчүн актуалдуу маселелерди чечүүгө жана тиешелүү башкаруучулук чечимдерди кабыл алууга өбөлгө түзөөрүнө үмүтүн билдирди.
Дагы көрсөтүү