Інтэлектуальная ўласнасць
1. Якія напрамкі ахоплівае сфера інтэлектуальнай уласнасці ў рамках Еўразійскага эканамічнага саюза?
У адпаведнасці з раздзелам XXIII «Інтэлектуальная ўласнасць» Дагавора аб Еўразійскім эканамічным саюзе ад 29 мая 2014 года, супрацоўніцтва дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза ў сферы аховы і абароны правоў на аб'екты інтэлектуальнай уласнасці ажыццяўляецца па наступных асноўных напрамках:
1) падтрымка навуковага і інавацыйнага развіцця;
2) удасканаленне механізмаў камерцыялізацыі і выкарыстання аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці;
3) стварэнне спрыяльных умоў для ўладальнікаў аўтарскага права і сумежных правоў дзяржаў-членаў;
4) увядзенне сістэмы рэгістрацыі таварных знакаў і знакаў абслугоўвання Еўразійскага эканамічнага саюза і найменняў месцаў паходжання тавараў Еўразійскага эканамічнага саюза;
5) забеспячэнне абароны правоў на аб'екты інтэлектуальнай уласнасці, у тым ліку ў сетцы Інтэрнэт;
6) забеспячэнне эфектыўнай мытнай абароны правоў на аб'екты інтэлектуальнай уласнасці, у тым ліку праз вядзенне адзінага мытнага рэестра аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці дзяржаў-членаў;
7) ажыццяўленне скаардынаваных мер, накіраваных на прадухіленне і спыненне абароту кантрафактнай прадукцыі.
2. Ці прадугледжаны ў Еўразійскім эканамічным саюзе нацыянальны рэжым і рэжым найбольшага спрыяння ў сферы інтэлектуальнай уласнасці?
Так, прадугледжаны.
Асобам адной дзяржавы-члена на тэрыторыі іншай дзяржавы-члена прадастаўляецца нацыянальны рэжым у тым, што тычыцца прававога рэжыму аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці. Заканадаўствам дзяржавы-члена могуць быць прадугледжаны выключэнні з нацыянальнага рэжыму ў дачыненні да судовых і адміністрацыйных працэдур, уключаючы ўказанне адрасу для перапіскі і прызначэнне прадстаўніка.
Дзяржавы-члены Еўразійскага эканамічнага саюза могуць прадугледжваць у сваім заканадаўстве нормы, якія забяспечваюць большы ўзровень аховы і абароны правоў на аб'екты інтэлектуальнай уласнасці, чым гэта прадугледжваецца ў міжнародных прававых актах, якія прымяняюцца да дзяржаў-членаў, а таксама ў міжнародных дагаворах і актах, якія складаюць права Еўразійскага эканамічнага саюза.
3. Якія захады прымае Камісія па ўдасканаленні нарматыўнай прававой базы Еўразійскага эканамічнага саюза ў сферы інтэлектуальнай уласнасці? Ці ўлічваецца міжнародны вопыт па дадзеным пытанні?
У мэтах удасканалення нарматыўнай прававой базы Еўразійскага эканамічнага саюза ў сферы інтэлектуальнай уласнасці Еўразійская эканамічная камісія на пастаяннай аснове ажыццяўляе маніторынг змяненняў у міжнародным праве, нацыянальным заканадаўстве дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза ў названай сферы. Еўразійская эканамічная камісія таксама прыкладае намаганні для адэкватнага, усебаковага даследавання магчымых негатыўных тэндэнцый, якія датычаць абароту інтэлектуальнай уласнасці, у мэтах выпрацоўкі сумесна з дзяржавамі-членамі Еўразійскага эканамічнага саюза мер па іх пераадоленні.
Еўразійская эканамічная камісія ажыццяўляе пастаяннае ўзаемадзеянне з упаўнаважанымі органамі дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза, а таксама міжнароднае супрацоўніцтва ў сферы інтэлектуальнай уласнасці, у тым ліку з міжнароднымі арганізацыямі, прадстаўніцтвамі трэціх краін ў мэтах абмену вопытам і адкрытай інфармацыяй для прымянення ў нарматворчай дзейнасці.
Так, Еўразійская эканамічная камісія паспяхова супрацоўнічае з Сусветнай арганізацыяй інтэлектуальнай уласнасці (САІУ), Ведамствам Еўрапейскага саюза па інтэлектуальнай уласнасці (EUIPO), Еўразійскай патэнтнай арганізацыяй (ЕАПО), а таксама дыпламатычнымі місіямі і прадстаўніцтвамі іншых арганізацый. У іх ліку Прадстаўніцтва Еўрапейскага саюза ў Расіі, Пасольства Францыі ў Расійскай Федэрацыі, Пасольства Злучаных Штатаў Амерыкі ў Расійскай Федэрацыі, Прадстаўніцтва Японскай арганізацыі па развіцці знешняга гандлю (JETRO) і іншыя.
З 2014 года Еўразійская эканамічная камісія надзелена статусам пастаяннага назіральніка пры САІУ.
У цяперашні час ажыццяўляецца падрыхтоўка да падпісання Мемарандума аб узаемаразуменні з Еўразійскай патэнтнай арганізацыяй.
Вопыт, які здабываецца ў ходзе ажыццяўленні міжнародных сувязяў Еўразійская эканамічная камісія прымяняе ў рамках работы над праектамі міжнародных дагавораў у сферы інтэлектуальнай уласнасці.
4. Ці будзе легалізаваны ў дзяржавах-членах Еўразійскага эканамічнага саюза «паралельны імпарт»?
На тэрыторыі Еўразійскага эканамічнага саюза замацаваны рэгіянальны прынцып вычарпання выключнага права на таварны знак. Гэта вызначана Дагаворам аб Еўразійскім эканамічным саюзе ад 29 мая 2014 года.
Свабода перамяшчэння тавараў у рамках Еўразійскага эканамічнага саюза прадугледжвае, што на тэрыторыях дзяржаў-членаў павінен дзейнічаць адзіны прынцып вычарпання права.
Пытанне мэтазгоднасці змены прынцыпу вычарпання выключнага права на таварны знак і магчымасць легалізацыі «паралельнага імпарту» абмяркоўваюцца досыць даўно.
У чэрвені 2014 года Саветам Еўразійскай эканамічнай камісіі створана Рабочая група па выпрацоўцы прапаноў у дачыненні далейшага прымянення прынцыпу вычарпання выключнага права на аб'екты інтэлектуальнай уласнасці, якую ўзначаліў Міністр, Член Калегіі па эканоміцы і фінансавай палітыцы Еўразійскай эканамічнай камісіі Цімур Муратавіч Сулейменаў.
У склад групы ўваходзяць прадстаўнікі ўпаўнаважаных органаў і бізнесу дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза, а таксама шырокае кола спецыялістаў Еўразійскай эканамічнай камісіі.
На падставе высноў Рабочай групы, якая разгледзела розныя варыянты развіцця сітуацыі, 13 красавіка 2016 года Еўразійскім міжурадавым саветам прынята распараджэнне аб падрыхтоўцы праекта Пратакола, які дапаўняе Дагавор аб саюзе нормамі, што даюць паўнамоцтвы Еўразійскаму міжурадаваму савету ўсталёўваць у дачыненні да асобных відаў тавараў выключэнні з прымянення прынцыпу вычарпання выключнага права на таварны знак.
У выпадку прыняцця такога дакумента для асобных відаў тавараў будзе дазволены «паралельны імпарт».
У цяперашні час Еўразійская эканамічная камісія сумесна з дзяржавамі-членамі Еўразійскага эканамічнага саюза вядзе падрыхтоўку праекта Пратакола аб унясенні змяненняў у Дагавор аб Еўразійскім эканамічным саюзе.
5. Як абараніць таварны знак на ўсёй тэрыторыі Еўразійскага эканамічнага саюза, каб прадухіліць увоз кантрафактных тавараў?
У мэтах прадухілення ўвозу кантрафактных тавараў мэтазгодна зарэгістраваць таварны знак у нацыянальных мытных рэестрах аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці.
Для спрашчэння працэдур, звязаных з абаронай правоў інтэлектуальнай уласнасці на ўсёй тэрыторыі Еўразійскага эканамічнага саюза, Еўразійская эканамічная камісія сумесна з дзяржавамі-членамі Еўразійскага эканамічнага саюза ажыццяўляе фарміраванне нарматыўнай прававой базы ў мэтах забеспячэння функцыянавання Адзінага мытнага рэестра аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці. У цяперашні час праект міжнароднага дагавора паміж дзяржавамі-членамі Еўразійскага эканамічнага саюза, які рэгулюе гэтае пытанне, праходзіць унутрыдзяржаўныя працэдуры, неабходныя для яго падпісання.
6. З улікам адсутнасці мытнага кантролю ва ўзаемным гандлі паміж дзяржавамі-членамі Еўразійскага эканамічнага саюза парушэнні правоў інтэлектуальнай уласнасці ўсё часцей маюць трансгранічны характар. Што робіцца для таго, каб процідзейнічаць гэтаму?
8 верасня 2015 года ў Гродна ўрадамі дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза падпісаны Дагавор аб каардынацыі дзеянняў па абароне правоў на аб'екты інтэлектуальнай уласнасці, накіраваны на каардынацыю дзеянняў ўпаўнаважаных органаў дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза па папярэджанні, выяўленні, спыненні і расследаванні парушэнняў правоў на аб'екты інтэлектуальнай уласнасці.
У развіццё гэтага Дагавора вядзецца падрыхтоўка Рэгламенту, які будзе ўстанаўліваць правілы інфармацыйнага ўзаемадзеяння ўпаўнаважаных органаў дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза і выканання запытаў неабходных для спынення парушэнняў, якія маюць трансгранічны характар.
7. Якім чынам уніфікуюцца падыходы ў дачыненні да рэгулявання калектыўнага кіравання аўтарскімі і сумежнымі правамі ў Еўразійскім эканамічным саюзе?
У мэтах уніфікацыі кіравання аўтарскімі і сумежнымі правамі на калектыўнай аснове Еўразійскай эканамічнай камісіяй сумесна з дзяржавамі-членамі Еўразійскага эканамічнага саюза падрыхтаваны праект Пагаднення аб парадку кіравання аўтарскімі і сумежнымі правамі на калектыўнай аснове.
Праектам Пагаднення прадугледжваецца адзінае рэгуляванне ў дачыненні да калектыўнага кіравання, у частцы ўстанаўлення гранічнага памеру і прававога рэжыму ўтрыманняў адпаведнымі арганізацыямі (АКУП) з сабранага ўзнагароджання, падсправаздачнасці і публічнай справаздачнасці АКУП, абавязковага аўдыту механізму збору, размеркавання і выплаты праваўладальнікам узнагароджання.
Таксама праектам Пагаднення прадугледжваецца ўстанаўленне ў нацыянальным заканадаўстве адказнасці за нявыплату ўзнагароджання за выкарыстанне карыстальнікамі або АКУП аб'ектаў аўтарскіх і (або) сумежных правоў і іх выкарыстанне без згоды праваўладальніка і іншых парушэнняў патрабаванняў і абавязацельстваў.
8. Чым адрозніваецца таварны знак ад таварнага знака Еўразійскага эканамічнага саюза?
Таварнаму знаку даецца прававая ахова на тэрыторыі асобна ўзятай дзяржавы на падставе дзяржаўнай рэгістрацыі ў нацыянальным патэнтным ведамстве.
Напрыклад, таварнаму знаку можа быць дадзена прававая ахова на тэрыторыі Расійскай Федэрацыі шляхам дзяржаўнай рэгістрацыі ў Федэральнай службе па інтэлектуальнай уласнасці (Распатэнт).
Таварнаму знаку Еўразійскага эканамічнага саюза даецца прававая ахова адначасна на тэрыторыі ўсіх дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза (Арменія, Беларусь, Казахстан, Кыргызстан, Расія) шляхам падачы адной заяўкі ў любое з нацыянальных патэнтных ведамстваў дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза.
9. Якімі правамі валодае праваўладальнік таварнага знака Еўразійскага эканамічнага саюза?
Праваўладальнік таварнага знака Еўразійскага эканамічнага саюза мае выключнае права выкарыстоўваць таварны знак Еўразійскага эканамічнага саюза ў адпаведнасці з заканадаўствам дзяржаў-членаў і распараджацца гэтым выключным правам, а таксама права забараняць іншым асобам выкарыстанне гэтага таварнага знака або абазначэння, падобнага да яго да ступені змяшэння, у дачыненні да аднародных тавараў і (або) паслуг.
10. Якія вынікі інтэлектуальнай дзейнасці могуць быць зарэгістраваныя як вынаходніцтва згодна з заканадаўствам дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза ў сферы інтэлектуальнай уласнасці?
Згодна з заканадаўствам дзяржаў-членаў у якасці вынаходніцтва ахоўваюцца тэхнічныя рашэнні ў любой галіне, якія адносяцца да прадукту (прылады, рэчыва), спосабу (працэсу ажыццяўлення дзеянняў над матэрыяльнымі аб'ектамі з дапамогай матэрыяльных сродкаў), а таксама прымянення вядомых прадуктаў або спосабаў па новым прызначэнні або новага прадукту па вызначаным прызначэнні.
11. Які тэрмін дзеяння выключнага права на аб'екты патэнтнага права ў адпаведнасці з заканадаўствам дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза?
Згодна з Дагаворам аб Еўразійскім эканамічным саюзе ад 29 мая 2014 года тэрмін дзеяння выключнага права на вынаходніцтвы складае не менш за 20 гадоў, для карысных мадэляў і прамысловых узораў - не менш за 5 гадоў.
У адпаведнасці з заканадаўствам дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза тэрмін дзеяння выключнага права на вынаходніцтвы складае 20 гадоў.
Тэрмін дзеяння выключнага права на карысныя мадэлі ў Рэспубліцы Арменія і Расійскай Федэрацыі складае 10 гадоў, у Рэспубліцы Беларусь, Рэспубліцы Казахстан і Кыргызскай Рэспубліцы - 5 гадоў.
Тэрмін дзеяння выключнага права на прамысловыя ўзоры ў Рэспубліцы Арменія і Рэспубліцы Беларусь складае 15 гадоў, у Рэспубліцы Казахстан і Кыргызскай Рэспубліцы - 10 гадоў, у Расійскай Федэрацыі - 5 гадоў.
12. Ці існуе Стратэгія інтэлектуальнай уласнасці ў Еўразійскім эканамічным саюзе? Калі так, то якія палажэнні яна змяшчае?
У цяперашні час Еўразійскай эканамічнай камісіяй сумесна з дзяржавамі-членамі Еўразійскага эканамічнага саюза з прыцягненнем навуковых спецыялістаў у галіне стратэгічнага планавання вядзецца распрацоўка праекта Стратэгіі аховы, абароны і выкарыстання інтэлектуальнай уласнасці ў Еўразійскім эканамічным саюзе.
Праект Стратэгіі змяшчае палажэнні, накіраваныя на фарміраванне інтэграванай сістэмы інтэлектуальнай уласнасці ў Еўразійскім эканамічным саюзе ў мэтах актывізацыі навуковай, вынаходніцкай, інавацыйнай і творчай дзейнасці, а таксама павышэння канкурэнтаздольнасці эканомік дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза.
У хуткім часе названы праект будзе прадстаўлены грамадскасці ў мэтах атрымання адпаведных прапаноў ад зацікаўленых асоб.
13. Якіх вынікаў плануецца дасягнуць у ходзе выканання Стратэгіі інтэлектуальнай уласнасці ў Еўразійскім эканамічным саюзе?
Мяркуецца, што асноўным з вынікаў рэалізацыі Стратэгіі будзе фарміраванне еўразійскага рынку інтэлектуальнай уласнасці, які паспяхова развіваецца і забяспечвае эфектыўнае развіццё інавацыйнаму складальніку эканомік дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза, а таксама будзе забяспечаны належны ўзровень іх канкурэнтаздольнасці.
Выкананне Стратэгіі істотна пашырыць інтэграцыйнае ўзаемадзеянне дзяржаў-членаў Еўразійскага эканамічнага саюза, дазволіць стварыць умовы для бесперашкоднага абароту аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці на тэрыторыі Еўразійскага эканамічнага саюза.
