Жаңалықтар

10 ақпанның 2025 ДЗМҰ-да ЕАЭО-дағы зияткерлік меншіктің бұзылуына кешенді шолу ұсынылды Женевадағы ДЗМҰ штаб-пәтерінде өткен Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымының (ДЗМҰ) Құқықтарды қорғау жөніндегі консультативтік комитетінің бейінді сессиясында ЕЭК Кәсіпкерлік қызметті дамыту департаменті директорының орынбасары Нуржамал Ильясова Еуразиялық экономикалық комиссияның 2024 жылы дайындалған есебі негізінде Еуразиялық экономикалық одақ елдеріндегі зияткерлік меншік саласындағы жылдық құқық қолдану практикасының негізгі нәтижелерімен таныстырды. 2023 жылы ЕАЭО елдерінде зияткерлік меншік саласында 4 667 бұзушылық тіркелді, 5,8 млн контрафактілік тауар анықталды. Бұзушылықтардың басым көпшілігі — 91%-дан астам немесе 4256 жағдай сауда белгілеріне арналған құқықтармен байланысты. Бұдан кейін авторлық құқық пен сабақтас құқықтардың бұзылуы (шамамен 8% немесе 366 жағдай) және патенттік құқықтардың бұзылуы (0,1% немесе 5 жағдай) тұр. "Соңғы бес жыл ішінде ЕАЭО елдерінде зияткерлік меншік саласында 46 мыңнан астам бұзушылық анықталды, 60 млн астам контрафактілік тауар алып қойылды", — деді Нуржамал Ильясова. Комиссия баяндамасында мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары ұсынған ақпарат ескерілгенін атап өткен жөн. ЕЭК солармен бірге осы саладағы жағдаяттың барынша ашық болуы үшін бар күшін салады. Бұл контрафактінің ЕАЭО-ның ортақ нарығына түсуін болдырмау және тиісті салдарды жою үшін неғұрлым тиімді шаралар қабылдауға көмектеседі. ДЗМҰ – Біріккен Ұлттар Ұйымы жүйесінің мамандандырылған мекемесі, 193 мемлекет оның мүшесі болып табылады. 2019 жылы ЕЭК пен ДЗМҰ Өзара түсіністік туралы меморандум жасасты. Техникалық көмек көрсету және зияткерлік меншік құқықтарын қорғау саласында үйлестіруді жүзеге асыру мандаты бар Құқықтарды қорғау жөніндегі консультативтік комитетті ДЗМҰ Бас Ассамблеясы 2002 жылы құрды.
28 қаңтардың 2025 ЕАЭО-да бағалы қағаздар нарығындағы қызметті үндестіре реттеу үшін жағдай жасалады 27 қаңтарда Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасы ЕЭК Кеңесінің "Бағалы қағаздар нарығын реттеу саласында пайдаланылатын негізгі ұғымдар мен айқындамалар бөлігінде ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің заңнамасын үндестіру және бағалы қағаздар нарығындағы нарықтық делдалдарға (брокерлерге) қойылатын талаптарды белгілеу жөніндегі келісілген ұсыныстар туралы" ұсынымының жобасын мақұлдады. Ұсыным және келісілген ұсыныстар ЕАЭО туралы шартқа, Шартқа № 17 қосымшаға (Қаржы қызметтері жөніндегі хаттама), Ортақ қаржы нарығын қалыптастыру тұжырымдамасына,Заңнаманы үндестіру туралы келісімге және Одақ мемлекеттерінің қаржы нарығы саласындағы заңнамасын үндестіру жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес әзірленген. Құжатта бағалы қағаздар нарығын реттеу саласындағы ұлттық заңнаманы жетілдіру және халықаралық шарттарды әзірлеу кезінде заңнаманың негізгі ұғымдары мен айқындамаларын үндестіру, бағалы қағаздар нарығындағы брокерлерге қойылатын талаптарды белгілеу жөніндегі келісілген ұсыныстарды ескеру бойынша Одақ мемлекеттеріне арналған ұсынымдар қамтылған. ЕЭК Экономика және қаржы саясаты жөніндегі министрі Бақыт Сұлтанов атап өткендей, үндестіру жөніндегі келісілген ұсыныстар ЕАЭО мемлекеттерінде қолданыстағы заңнаманы салыстырмалы-құқықтық талдау қорытындылары бойынша дайындалған. "Бұл біздің нарықта ашықтық пен өзара сенімділікті қамтамасыз ететін бірыңғай қаржы кеңістігін құрудағы маңызды қадам", – деп атап көрсетті Бақыт Сұлтанов. Заңнаманы үндестіру жөніндегі келісілген ұсыныстарда бағалы қағаздар нарығындағы брокерлерге қаржылық көрсеткіштер, тәуекелді басқару жүйелері, ішкі бақылау, брокердің ұйымдық құрылымы, клиенттермен және реттеушімен өзара іс-қимыл, сондай-ақ есептілік пен ақпаратты ашу бөлігінде қойылатын талаптарды реттеуге орайлас тәсілдемелер тұжырымдалған. Алқа мақұлдаған ұсынымдар мен заңнаманы үндестіру жөніндегі келісілген ұсыныстар бекітілу үшін Комиссия Кеңесінің қарауына ұсынылатын болады.
26 желтоқсанның 2024 ЕАЭО елдерінің басшылары бірыңғай қызметтер нарығының қызметін талқылады 26 желтоқсанда Ленинград облысында (РФ) өткен Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің отырысында Еуразиялық экономикалық одақ мемлекеттерінің басшылары Еуразиялық экономикалық комиссияның бірыңғай қызметтер нарығының қызметі және бірлестік аясындағы қызметтердің жекелеген секторларын ырықтандыру туралы баяндамаларын қарады. Бірыңғай қызметтер нарығының қызметі туралы баяндамада оны қалыптастырудың негізгі кезеңдері, ағымдағы ахуал баяндалған, ЕАЭО мемлекеттерінің қызмет жеткізушілерінің кедергісіз қол жеткізуі жолындағы жойылған кедергілер аталған. Бұдан басқа, бірыңғай қызметтер нарығын одан әрі дамыту үшін мүмкіндіктер айқындалды және Одақ елдерінің бизнесі үшін артықшылықтар белгіленді. Баяндама қорытындылары бойынша жасалған ұсыныстарды Комиссия және қатысушы елдердің реттеушілері толыққанды бірыңғай нарықты қалыптастыруға ықпал ететін қызметтер саудасын ырықтандыру механизмдерін жетілдіру үшін пайдаланатын болады. ЕЭК экономика және қаржы саясаты министрі Бақыт Сұлтанов құжатқа түсініктеме бере отырып, бүгінгі таңда ЕАЭО қызметтерінің бірыңғай нарығында 142 сектор бар екенін, бұл барлық қызмет көрсету секторларының шамамен 31% құрайтынын атап өтті. «Бұл оның өсуі үшін әлеуетінің бар екендігін айғақтайды және ЕАЭО қызметтерінің бірыңғай нарығын қалыптастыру және оның толыққанды қызметін қамтамасыз ету жөніндегі одан әрі жұмыстың бағыттарын белгілеуге мүмкіндік береді», – деп атап өтті ЕЭК министрі. Ырықтандыру жоспарларын іске асыру туралы баяндама аясында туризм, метеорология, маркшейдерлік түсірілім, мүлікті бағалау, құрылыс жұмыстары және кинематография саласындағы қызметтер негізгі бағыттарға айналды. 18 сектор бойынша жоспарларды орындау нәтижесінде олардың 10-ы бірыңғай қызметтер нарығына ауыстырылды, ал тағы екі секторды – жерасты және жер үсті маркшейдерлік түсірілім қызметтерін ауыстыруды аяқтау соңғы сатыда тұр. «Комиссия тағы сегіз сектордағы құзыретті органдар арасында әкімшілік ынтымақтастық туралы келісімдер жасасу үшін Одақ елдерімен белсенді өзара іс-қимыл жасайды. Бұл ынтымақтастық осы секторлардың бірыңғай нарық режимінде табысты жұмыс істеуі үшін қосымша жағдайлар жасайды», – деп түйіндеді Бақыт Сұлтанов.
12 желтоқсанның 2024 ЕАЭО елдері ортақ қаржы нарығын қалыптастыру және Одақтың қаржы саласындағы құқығын жетілдіру мәселелерін талқылады Еуразиялық экономикалық комиссиясының Алқасы жанындағы Қаржы нарығы жөніндегі консультативтік комитетте ортақ қаржы нарығын қалыптастыру және қаржы қызметтері саласындағы заңнаманы үйлестіру тәсілдері талқыланды. Отырыс Мәскеуде Комиссияның экономика және қаржы саясаты министрі Бақыт Сұлтановтың төрағалығымен ЕЭК-тің штаб-пәтерінде өтті. ЕАЭО-ның ортақ қаржы нарығын қалыптастыру тұжырымдамасы аясында еншілес ұйымдар және олардың коммерциялық қатысуы арқылы қаржы қызметтерін жеткізушілердің нарықтарына өзара қолжетімділікті қамтамасыз ететін стандартталған лицензия механизмін енгізу көзделген. Стандартталған лицензия бас ұйымның орналасқан елінің қаржылық реттеушісі беретін арнайы рұқсатты білдіреді. Бақыт Сұлтановтың айтуынша, бұл құжат банк және сақтандыру секторларында қызмет түрлерін жүзеге асыруға арналған лицензияларды өзара тану мақсатында жағдайлар жасауға бағытталған. Бұдан басқа, ол заңды және жеке тұлғалар үшін қаржылық қызметтердің қолжетімділігін, сапасын және әртүрлілігін арттыруға, сондай-ақ қаржы нарығында бәсекелестікті дамытуға арналған. «Келісім стандартталған лицензияны беру тәртібі мен шарттарын, ізденушіге және лицензиатқа қойылатын талаптарды, еншілес ұйымды құру немесе сатып алу тәртібін айқындайды», – деп атап өтті ЕЭК министрі.  Келісім жобасы банктер мен сақтандыру ұйымдарын қоса алғанда, қаржы қызметтерін ұсынушылардың ұлттық қаржы нарықтарына өзара қолжетімділігін белгілейді, бұл еншілес ұйым түрінде заңды тұлғаны құру немесе сатып алу процесін жеңілдетуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар Консультативтік комитет мүшелері бағалы қағаздар нарығын реттеу саласындағы негізгі ұғымдар мен анықтамалар бөлігінде ЕЭК Кеңесінің Одақ мемлекеттерінің заңнамасын үйлестіру және нарық делдалдарына (брокерлеріне) қойылатын талаптарды белгілеу жөніндегі келісілген ұсыныстары туралы ұсынымының жобасын қарастырды. Отырысқа қатысушылар банктер мен сақтандыру ұйымдарын ортақ қаржы нарығына жіберу саласындағы заңнаманы үйлестіруге, нарық делдалдарына (дилерлеріне) қойылатын талаптарды белгілеуге, бағалы қағаздармен биржалық сауда инфрақұрылымын дамытуға, қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі шараларды жетілдіруге бағытталған Комиссия Кеңесі ұсынымдарының жобаларымен жүргізілген жұмыс туралы ақпарат алды.
10 желтоқсанның 2024 Бақыт Сұлтанов: "Іскер топтардың Еуразиялық интеграцияға деген қызығушылығы артып келеді" 10 желтоқсанда Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасы 2024 жылы Еуразиялық экономикалық одақтың бизнес-қоғамдастығының проблемалық мәселелерін шешу нәтижелерінің мониторингі туралы баяндаманы қарады. "Ағымдағы жылы Комиссия пысықтаған мәселелер саны өткен жылмен салыстырғанда екі еседен астам өсті. Бұл іскер топтардың Еуразиялық экономикалық интеграция мәселелеріне деген қызығушылығы төмендемегенін, керісінше, өсіп келе жатқанын көрсетеді", — деп атап өтті ЕЭК Экономика және қаржы саясаты жөніндегі министрі Бақыт Сұлтанов. Комиссия блоктарының қашықтықтан тілдесу форматын қоса, тікелей диалог үшін әртүрлі алаңды пайдалана отырып, бизнеспен белсенді өзара іс-қимыл жасайтыны да атап өтілді. Бизнестің 2024 жылы күнтізбелік жыл ішінде шешілген проблемалық мәселелерінің үлесі 2023 жылмен салыстырғанда 24%-дан 29%-ға дейін өсті. Бизнес-қоғамдастықтың көптеген сұрағы (48%) бойынша түсінік берілді, сұрақтардың 29%-ы шешілді, ал олардың 23%-ы бойынша ЕЭК-тің пысықтауы жалғасуда. Бақыт Сұлтанов бұл цифрлар Комиссияның іскер топтардың өзекті мәселелерін шешудегі жеделдігінің өскенін және олармен жұмыс сапасының артқанын айғақтайды деп атап көрсетті. ЕЭК бизнес мәселелерін шешу мониторингінің қорытындысы бойынша дайындаған баяндама таяуда Комиссия сайтында орналастырылатын болады. Баяндама Еуразиялық экономикалық интеграцияны дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық бағыттарын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын орындау шеңберінде дайындалды. Проблемалық мәселелер ЕАЭО-ға мүше барлық мемлекеттен түседі (2024 жылы барлығы 155 сұрақ түсті). 2024 жылы Ресейдің (52%) және Қазақстанның (26%) іскер топтары мейлінше көп белсенділігімен көрінді.
10 желтоқсанның 2024 Бақыт Сұлтанов: "Бизнес интеграциялық өзара іс-қимылға орайлас негіз қалаушы тәсілдемелерді тұжырымдауға белсене қатысады" Комиссияның штаб-пәтерінде ЕЭК Экономика және қаржы саясаты жөніндегі министрі Бақыт Сұлтановтың төрағалығымен өткен Еуразиялық экономикалық комиссия мен ЕАЭО Іскерлік кеңесінің өзара іс-қимыл жөніндегі консультативтік кеңесінің қатысушылары өнеркәсіптік кооперация, Еуразиялық экономикалық одақтың ішкі нарығындағы кедергілерді жою, бизнестің үшінші елдердің әріптестерімен өзара іс-қимылы мәселелерін талқылады. Отырысқа ЕАЭО елдерінің өнеркәсіпшілер және кәсіпкерлер палаталарының басшылары, бизнес өкілдері, сондай-ақ Комиссияның Техникалық реттеу, Өнеркәсіп және агроөнеркәсіптік кешен жөніндегі блоктарының министрлері қатысты. "Ағымдағы жылы Консультативтік кеңес қызметінің тиімділігін арттыру мақсатында біз ЕЭК Кәсіпкерлік қызметті дамыту департаментін Комиссияның ЕАЭО Іскерлік кеңесімен өзара іс-қимылы бойынша "бірыңғай терезе" деп айқындай отырып, оның жұмысын қайта форматтадық", — деп атап өтті Бақыт Сұлтанов өзінің ілтифат лебізінде. ЕЭК министрі Комиссияның реттеуші орган ретіндегі қызметінің маңызды аспектісін баса көрсетті. 2015 жылдан бастап ЕЭК шешімдері жобаларының реттеушілік әсерін бағалау (РӘБ) рәсімі белсенді пайдаланылуда, бұл кәсіпкерлерді Одақ шеңберінде реттеуді қалыптастыру және жетілдіру процесіне тартуға мүмкіндік береді. Өткен жылы Комиссияға түскен бизнес ұсыныстарының жартысына жуығы ЕЭК-тің жаңа актілерін әзірлеу кезінде ескерілді. "Осы жылы халықаралық шарттарға РӘБ рәсімін кеңейтетін екі жаңа құрал енгізілді, бұл бизнеске интеграциялық өзара іс- қимылға орайлас негіз қалаушы тәсілдемелерді тұжырымдауға белсене қатысуға мүмкіндік береді", — деп атап көрсетті Бақыт Сұлтанов. Бұдан басқа, Комиссия қараған бизнес мәселелері санының айтарлықтай өсуі тіркелді. 2024 жылы өтінім саны өткен жылмен салыстырғанда екі еседен астам өсті. Бұл ретте ойдағыдай шешілген проблемалық мәселелердің үлесі 24% -дан 29%-ға дейін өсті. Интеграцияның нақтылы әсерін бағалау үшін интеграцияның бизнеске ықпалын сипаттайтын KPI жүйесі әзірленді. Жүйеге енгізілген көрсеткіштер өткен жылғы тауарлардың және көрсетілетін қызметтердің өзара саудасы көлемінің 21% және 22% өскенін көрсетеді. ЕАЭО мемлекеттері арасында жинақталған тікелей инвестициялар 11%, ал өзара еңбек көші-қоны 35% өсті.
09 желтоқсанның 2024 ЕАЭО-да интернеттегі зияткерлік меншік объектілеріне құқықтардың бұзылуына қарсы күрес тәсілдемелері туралы келісімнің жобасы әзірленді "Антиконтрафакт-2024" халықаралық форумында ЕЭК Кәсіпкерлік қызметті дамыту департаментінің директоры Ернар Бәкенов Еуразиялық экономикалық комиссия Еуразиялық экономикалық одақ мемлекеттерімен бірлесіп әзірлеген Келісімнің жобасы туралы айтты. Оның сөзінше, бұл құжат заңсыз контентті бұғаттауды, ақпараттық ресурстар иелері мен ақпараттық делдалдардың жауапкершілік шараларын, сондай-ақ іздеу жүйелерінің бұғатталған ресурстар туралы мәліметтерді беруді тоқтатуын көздейді. "Келісімді іске асыру интернетте қарақшылық контенттің таралуына қарсы күрес бойынша салыстырмалы шараларды қолдануды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, ұлттық құқық иелеріне өз туындыларын заңды алаңдарда қауіпсіз орналастыруға және тиісті кірістер алуға жол ашады деген сенімдемін", — деп атап көрсетті Ернар Бәкенов. Комиссия өкілі ЕАЭО-да креативті индустрияларды дамыту мен авторлық және сабақтас құқықтарды қорғаудың маңыздылығын атап өте келіп, ЕАЭО туралы шартта құқықтарды ұжымдық басқару жөніндегі ұйымдардың (ҚҰБҰ) қызметін жекелеген халықаралық шартта реттеу көзделгенін атап көрсетті. 2019 жылы Ұжымдық негізде авторлық және сабақтас құқықтарды басқару тәртібі туралы келісім күшіне енді. Құжат ҚҰБҰ қызметінің қағидаттарын белгіледі, құқық иелеріне сыйақыларды бөлу және төлеу тәртібін анықтады. Таяуда Комиссия Одақта осы Келісімнің іске асырылуына мониторинг жүргізді, оның қорытындысы бойынша, атап айтқанда, құқықтарды ұжымдық басқару жөніндегі ұйымдар қызметінің ашықтығы мен анықтығын арттыру, құқық иелерімен өзара іс-қимылды оңайлату және олардың қызметін бақылау мүмкіндігі атап өтілді.
05 желтоқсанның 2024 Бақыт Сұлтанов: "Комиссия мен ЕАЭО елдері Одақтың ішкі нарықтарын контрафактіден қорғау үшін белсенді шаралар қабылдауда" Астанада өтіп жатқан "Антиконтрафакт-2024" XII халықаралық форумының пленарлық отырысында Еуразиялық экономикалық комиссияның Экономика және қаржы саясаты жөніндегі министрі Бақыт Сұлтанов Еуразиялық экономикалық одақтағы зияткерлік меншікті қорғау ерекшеліктері туралы айтты. Ол зияткерлік меншік объектілеріне құқықтарды қорғау ЕЭК қызметінің басым бағыттарының бірі болып табылатынын атап көрсетті. Биыл Комиссия Одақ елдерімен бірлесіп екі халықаралық шарт жобасын әзірледі, олар: Интернет желісіндегі зияткерлік меншік объектілеріне құқықтардың бұзылуына қарсы күрестің келісілген тәсілдемелері туралы келісім және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттерде қорғалатын өнеркәсіптік меншік объектілері туралы ақпарат іздеуді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін сервис туралы келісім. Бұдан өзге, ЕАЭО мемлекеттерінде 2019-2023 жылдар ішіндегі зияткерлік меншік саласы бойынша талдамалы шолу дайындалды. Шолу озық халықаралық құқық қолдану практикасы туралы ақпаратты және ЕАЭО елдерінің зияткерлік меншік саласындағы заңнамасын жетілдіру нәтижелерін, сондай-ақ олардың Жаһандық инновациялық индекс (ЖИИ) рейтингіндегі көрсеткіштері және Еуразиялық "бестік" мемлекеттерінің технологиялар мен инновацияларды қолдау орталықтарының желісін дамыту туралы мәліметтерді қамтиды. Құжатқа сәйкес 2023 жылы Армения Республикасы ЖИИ рейтингінде 9 орынға көтеріліп, 63-орынға ие болды, Қырғыз Республикасы 7 орынға көтеріліп, 99-орынға ие болды, Қазақстан Республикасы үш позицияға көтеріліп, 78- орынға ие болды.  Бақыт Сұлтановтың сөзінше, өткен бес жыл ішінде ЕАЭО-да зияткерлік меншік саласында 46 мыңнан астам бұзушылық анықталды, 60 млн астам контрафактілік тауар алып қойылды. ЕЭК министрі контрафактілік тауарлардың ішінде киім, аяқ киім, ойын және ойыншықтар, автомобильдің қосалқы бөлшектері, тамақ өнімдері, алкоголь, тұрмыстық техника және электроника бәрінен көп екенін атап көрсетті. Бақыт Сұлтанов Одақтың ішкі нарығында контрафактілік өнімнің таралуына қарсы әрекет ету үшін Комиссия мен ЕАЭО мемлекеттері қабылдап жатқан шаралар туралы айта келе, Комиссия тұтынушылардың мүдделерін қорғауға және тауарлардың қауіпсіздігіне айтарлықтай көңіл бөлетінін атап өтті. "Бұл ретте контрафактілік өнімнің таралуына жол бермеу жөніндегі біздің қызметіміз зияткерлік меншік объектілеріне құқықтарды қорғаумен ғана шектелмейді. Біз сондай-ақ тауарлардың қауіпсіздігі мен тұтынушылардың құқықтарын қорғауға да бірінші кезекте маңыз береміз", – деді ЕЭК министрі. Комиссия мүше мемлекеттермен бірлесіп ЕАЭО электрондық сауда тауарлары нарығын құру үшін мамандандырылған реттеуді ендіру бойынша жұмыс істеу үстінде. Бұл жұмыс электрондық саудаға қатысушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға, олардың арасында өзара іс-қимыл қағидаларын орнатуға бағытталған. Тағы бір маңызды бағыт – өнімнің сапасын бақылауға және нарыққа контрафактілік әрі сапасыз тауарлардың түсуін болдырмауға мүмкіндік беретін тауарларды таңбалау мен қадағалап отыру болып табылады. ЕАЭО деңгейінде кәсіпкерлерді қолдау құралдары, соның ішінде қаржы ұйымдары берген кредиттер мен қарыздар бойынша пайыздық ставканы субсидиялау түрінде құрылған. "Осы шаралардың барлығы жосықсыз кәсіпкерлік қызметті қысқартуға, тауарлар және оларды өткізу тәсілдері туралы ақпараттың ашықтығын арттыруға, өндірістің жаңа модельдерін құруға бағытталған", – деп түйіндеді Бақыт Сұлтанов. 
Тағы да көрсету