Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясынын 6-декабрдагы жыйынында «Евразия экономикалык бирлигине мүчө мамлекеттердин биргелешкен экспортунун келечектүү рынокторуна жана тармактарына жүргүзүлгөн талдоонун жыйынтыктары жөнүндө» доклад жактырылды. Документ ЕАЭБ өлкөлөрүнүн форматында өнөр жай кооперациясы жана экспорт чөйрөсүндө кызматташуунун векторлорун аныктайт.
«Докладдагы талдоолордун жана корутундулардын актуалдуулугу өнөр жай өндүрүшүн жана биздин ишканалардын тышкы рынокко биргелешип чыгышын колдоо жана өнүктүрүү үчүн Бирликтин интеграциялык потенциалын пайдалануу зарылдыгы менен шартталган», – деди ЕЭКтин Өнөр жай саясаты департаментинин директору Николай Кушнарев.
2021-жылы мүчө мамлекеттердин ортосундагы кооперативдик товарларды жеткирүүнүн өсүү темпи 38%дан ашты, ал эми үчүнчү өлкөлөр менен соода жүргүзүү 37%ды түздү. Позитивдүү динамикага дүйнөлүк суроо-талаптын калыбына келиши жана сырьёлук товарларга баанын өсүшү таасир эткен.
Мүчө мамлекеттерден үчүнчү өлкөлөргө аралык (кооперациялык) товарлардын экспортунун түзүмүндө эң чоң үлүшкө металлургия (43,7%), химия өнөр жайы (22,2%), жыгач иштетүү (9,2%) жана кагаз буюмдары (3,3%) туура келген.
Ошентип, бул тармактар кооперациялык жана экспорттук потенциалга ээ.
Ошондой эле тышкы чакырыктарга тез жооп кайтаруунун зарылдыгы менен мүнөздөлгөн дүйнөлүк сооданын азыркы экономикалык кырдаалында Экспорттук логистикалык чынжырларды, анын ичинде Бирликтин ички рыногуна кайра багыттоо бүгүнкү күндүн актуалдуу маселелеринин бири болуп саналат.
Эксперттик ыкмалардын негизинде кызматташуу боюнча чет өлкөлүк өнөктөштөрдүн артыкчылыктуу “Топ-20” тизмеси түзүлдү. Алдыңкы ондукка Кытай, Индия, Египет, Вьетнам, Өзбекстан, БАЭ, Бразилия, Индонезия, Мексика, Түркия кирген. Экинчи ондукта – Азербайжан, Сербия, Израиль, Монголия, Сауд Арабиясы, Таиланд, Иран, Бангладеш, Сенегал, Алжир. Бул өлкөлөр боюнча экспортту жана өнөр жай кооперациясын өнүктүрүү үчүн келечектүү болгон товарлар жана тармактар аныкталган.
«Биздин өлкөлөрдүн тышкы рыноктордогу позицияларын бекемдөө үчүн кооперацияны жана экспорттук потенциалы бар товарларга суроо-талапты стимулдаштыруу боюнча чараларды көрүү максатка ылайыктуу деп эсептейбиз. Өнөр жайда жашыл технологияларды өнүктүрүүгө, ЕАЭБ аймагында өндүрүштү локалдаштыруу үчүн шарттарды түзүүгө, кооперацияга жана экспортко тоскоолдуктарды аныктоого жана четтетүүгө, ошондой эле тышкы рыноктордо өнөр жай продукциясын сертификациялоого жана биргелешкен интеграциялык долбоорлорду каржылоо механизмдерине көмөктөшүү боюнча өнүктүрүүнүн жаңы механизмдерин иштеп чыгууга көңүл буруу керек”, – деп жыйынтыктады Николай Кушнарев.
