Նորություններ

Ռուսաստանը Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) մյուս երկրների հետ միասին առաջարկել է Չինաստանի համաֆինանսավորմանը հավակնող՝ տրանպսորտի ոլորտի ավելի քան 40 համատեղ նախագծեր: Դրանք պետք է ներթափանցող լոգիստիկա հաստատեն Չինաստանի, Եվրասիական միության և ԵՄ միջև Եվրասիայի հիմնական տրանսպորտային միջանցքները լրացնող հարակից երթուղիներով (Արևմտյան Եվրոպա - Արևմտյան Չինաստան, Հյուսիս - Հարավ, Արևելք - Արևմուտք և Հյուսիսային ծովային ճանապարհը):​​ Ռուսաստանը Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) մյուս երկրների հետ միասին առաջարկել է Չինաստանի համաֆինանսավորմանը հավակնող՝ տրանպսորտի ոլորտի ավելի քան 40 համատեղ նախագծեր: Դրանք պետք է ներթափանցող լոգիստիկա հաստատեն Չինաստանի, Եվրասիական միության և ԵՄ միջև Եվրասիայի հիմնական տրանսպորտային միջանցքները լրացնող հարակից երթուղիներով (Արևմտյան Եվրոպա - Արևմտյան Չինաստան, Հյուսիս - Հարավ, Արևելք - Արևմուտք և Հյուսիսային ծովային ճանապարհը):​ Նախագծի մանրամասների մասին, ինչպես նաև այն մասին, թե ինչպես այն կանդրադառնա դրա մասնակիցների տնտեսության վրա, "Ռոսիյսկայա գազետա"-ին պատմել է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի (ԵՏՀ) էներգետիկայի և ենթակառուցվածքի նախարար Ադամկուլ Ժունուսովը: Համակցման մասին Ռուսաստանն ու Չինաստանը պայմանավորվել են 2015 թվականի մայիսին, սակայն մինչ օրս կողմերը կողմնորոշվում էին, թե ինչ առաջարկել որպես համադրում Չինաստանի՝ դեպի Եվրոպա տարանցման համար Ասիայում հզոր ենթակառուցվածք կառուցելու գաղափարին: Ռուսաստանի համար այստեղ կարևորը ներկայումս ծովով Եվրամիություն տեղաշարժվող չինական առևտրային հոսքերի մասը վերաուղղել դեպի սեփական տարածք, և միաժամանակ սեփական ճանապարհներում և տրանսպորտային հանգույցներում ներգրավել չինական դրամը, դրա հաշվին նոր աշխատատեղեր ստեղծել: Դեկտեմբերի 7-ին նախագծերի ցանկը կքննարկեն ԵԱՏՄ երկրների տրանսպորտի նախարարները, այդ բլոկը կմտնի եվրասիական ինտեգրման և չինական Մետաքսի ճանապարհի տնտեսական գոտու համակցման շրջանակներում Չինաստանի հետ ԵՏՀ բանակցությունների օրակարգ: Այս նախագծերի վերաբերյալ, ասում է նախարարը, "հնգյակի" երկրներն ունեն Չինաստանի հետ միավորված բանակցություններ վարելու բոլոր հիմքերը: - Ադամկուլ Օրոկեևիչ, Մետաքսի ճանապարհը լավ պատկեր է, իսկ ե՞րբ է դրա ետևում մեզ համար ինչ-որ հստակ բան երևալու: Նկատի ունեմ տրանսպորտի ոլորտը, ենթակառուցվածքները: - Առհասարակ, թերահավատորեն տրամադրված բոլոր փորձագետներին, որոնց համար կասկածելի էր բազմակողմ ձևաչափի (Չինաստանի հետ համագործակցության: - խմբ. ծանոթ.) հնարավորությունների նկատմամբ ԵԱՏՄ երկրների հետաքրքրությունը, ես պետք է հիասթափեցնեմ: Պարզվեց, որ հետաքրքրությունը բավականին բարձր է: Մեզ մոտ այժմ հավաքվել են 40-ին մի քիչ ավելի առաջարկներ: Դա նոր ճանապարհների կառուցումն է ու գոյություն ունեցողների արդիականացումը, տրանսպորտային լոգիստիկ կենտրոնների ստեղծումը, առանցքային տրանսպորտային հանգույցների զարգացումը և այլն: Այստեղ նաև պետք է հասկանալ, որ պաշտոնական Պեկինը միշտ հույսը դնում է տնտեսական նպատակահարմարության վրա, և մեզ համար կարևոր է նրա համար ճիշտ ձևակերպել դեպի եվրասիական ինտեգրումը զարգացումից իր շահերը: Արդեն այսօր սա տնտեսության գրեթե բոլոր բնագավառներում խաղի ձևավորվող միասնական կանոններով և ավելի քան 180 միլիոն բնակչությամբ մի շուկա է: Այսինքն այն կազմում է խիտ բնակեցված Եվրոպայի գրեթե մեկ քառորդ մասը: Այնպես որ, եթե խոսենք համակցման նախագծի հեռանկարների մասին, կարելի է դիտարկել ոչ միայն զուտ ԵԱՏՄ տարանցման հնարավորությունները: Մյուս կողմից, ենթակառուցվածքի արդիականացումն ու կառուցումը ինքնին մի շարք դրական կողմեր ունի: Անշուշտ, դրանք աշխատատեղերն են: Ավելին, ենթակառուցվածքային նախագծերի իրականացումը կարող է շարժիչ ուժ դառնալ ազգային տնտեսությունների զարգացման համար: Չէ որ, ըստ էության, ենթակառուցվածքն ոչ այլ ինչ է, քան ոլորտների մի ամբողջություն, որոնք ապահովում են մակրոմակարդակներին և միկրոմակարդակներին սոցիալ-տնտեսական համակարգերի արդյունավետ գործունեությունը: - Ինչպիսի՞ն է այդ նախագծերի մշակման խորությունը: - Տարբեր է: Դրանցից մի մասը արդեն իրագործվում է, մյուսները դրան մոտ են, երրորդներն առայժմ գոյություն ունեն միայն թղթի վրա: - Օրինա՞կ: - Իրան-Հայաստան հարավային երկաթուղին: Հայաստանն իր բարդ աշխարհագրական դիրքի պատճառով շատ է շահագրգռված Իրանի հետ հարաբերությունների զարգացման գործում: Դա համապատասխանում է Իրանի հետ ազատ առևտրի գոտու մասին համաձայնագրի կնքմանն ուղղված Միության ուղենիշին: Նախագծի իրագործումից հետո այդ ճանապարհը Իրանի միջոցով կարող է դուրս գալ Ղազախստան, Չինաստան և այլն: Իրական է դառնում ոչ միայն Իրանի և Պարսից ծոցի այլ երկրների միջև ուղիղ երկաթուղային կապը, ապահովվում է նաև Մետաքսե ճանապարհի մյուս պետությունների հետ այդ երկրների ցամաքային փոխադրումների հնարավորությունը: - Իսկ Ռուսաստանից՝ Մոսկվա-Կազան բարձր արագընթաց մայրուղի՞ն: - Այդ թվում նաև: Առկա է նաև "Եվրոպա - Արևմտյան Ղազախստան" միջազգային տրանսպորտային երթուղու շրջանակներում Պետերբուրգից մինչև Ղազախստանի սահմանը ձգվող ճանապարհը: Ինչպես գիտեք, սա շատ խոշոր ներդրումային նախագիծ է, որը ներառում է Ռուսաստանի, Ղազախստանի և Չինաստանի տարածքները: Այն ենթադրում է նոր արագընթաց ավտոճանապարհի կառուցում և գոյություն ունեցողի մասշտաբային վերակառուցում: Առկա է նաև Բայկալ-Ամուրյան և Անդրսիբիրյան երկաթուղային մայրուղիների թողունակության և փոխադրման ունակության զարգացման հարցը: Անդրսիբիրյանի զարգացման գործում շահագրգռված է ոչ միայն Ռուսաստանը, այլև Բելառուսը, Ղազախստանը և Չինաստանը: Անդրսիբիրյանը կարևոր դերակատարում ունի դեպի այն տարածաշրջաններ ապրանքների մատակարարման գործում, որոնք սահմանակից Եվրոպային ոչ միայն Հեռավոր Արևելքի, այլև Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի կողմից: Անդրսիբիրյանի միջոցով Չինաստանից Գերմանիա տարանցումը ժամանակով մոտ 20 օր պակաս է տևում, քան ծովային ճանապարհով: Երկու նախագծերն էլ կնպաստեն բեռների, առաջին հերթին՝ կոնտեյներային, միջազգային փոխադրումների զգալի աճին: Ռուսաստանը նաև առաջարկում է բանակցային շրջանակում ընդգրկել նաև "Միավորված տրանսպորտային լոգիստիկ ընկերությունը": Չնայած իրականում ՄՏԼԸ-ն ոչ միայն ռուսական նախագիծ է, չէ որ ընկերությունը ստեղծվել է Ռուսաստանի, Բելառուսի և Ղազախստանի երկաթուղային վարչությունների կողմից որպես Չինաստան-Հարավ-Արևելյան Ասիա-ԵՄ և հակառակ ուղղությամբ հաղորդակցության տարանցիկ կոնտեյներային ծառայությունների օպերատոր: Այս նախագիծը առաջինն ու միակն է իր տեսակի մեջ, այն արդեն հաջողված է, բայց հետագա զարգացման կարիքն ունի: - Իսկ մնացա՞ծ երկրները՝ Բելառուսը, Ղազախստանը, Ղրղզստանը: - Եթե խոսենք Բելառուսի մասին, ապա դա Բեռլին-Պեկին նախագծի իրագործման շրջանակներում Լեհաստանի սահմանից Բրեստի, Մինսկի և Օրշուի միջոցով դեպի Ռուսաստան ձգվող բարձր արագընթաց երկաթուղային մայրուղու հատվածի շինարարությունն է: Ղազախստանի կողմից առաջարկների թվում է մի քանի ավտոմոբիլային և երկաթուղային ճանապարհների վերակառուցումը, վեց տրանսպորտային լոգիստիկ կենտրոնների կառուցումը, այդ թվում՝ Պավլոդարում և Ուստ-Կամենոգորսկում, Կոստանայում: Լոգիստիկ կենտրոնները կողմնորոշված են դեպի Ռուսաստանի Ուրալա-Սիբիրյան տարածաշրջանի շուկաներ՝ ելքով դեպի Չելյաբինսկ, Եկատերինբուրգ և Օմսկ: Ինչպես տեսնում եք, նախանշված նախագծերը հետաքրքիր են ԵԱՏՄ-ով գործընկեր երկրների համար, դրանք հզոր ազդակ կհաղորդեն Ռուսաստանի և Ղազախստանի սահմանամերձ շրջանների զարգացմանը: Ղրղզստանն առաջարկում է Մետաքսե ճանապարհի հետ համակցման շրջանակներում դիտարկել երեք տրանսպորտային լոգիստիկ կենտրոնների ստեղծում, երկաթուղիների կառուցման մի քանի նախագիծ: Դրանցից ամենակարևորը Չինաստան--Ղրղզստան-Ուզբեկստան երկաթուղին է: Նախագիծը Ղրղզստանի Հանրապետությանը թույլ կտա ստեղծել միասնական ներքին երկաթուղային ցանց և ԵԱՏՄ երկրները իր տարածքի միջոցով միացնել Չինաստանին: Այս ամենը ձևավորում է Եվրասիայի մայրցամաքային կամուրջի նոր հարավային միջանցք: Եվ պարզ է, որ նման նախագծերի իրագործումը դրականորեն կանդրադառնա տարանցիկ փոխադրումների միջազգային շուկայում երկրի մրցունակության աճի վրա: - Ինչպե՞ս է ձևավորվելու նախագծերի շորթ լիսթը չինական կողմի հետ դրանք քննարկելուց առաջ, ԵՏՀ մանդատի շրջանակներում որո՞նք են գերակայությունները: - Առայժմ մենք շարունակում ենք գերակա նախագծերի ցանկի ճշգրտման և համաձայնեցման աշխատանքը, որոնք կարող են ներառվել "ճանապարհային քարտեզում" Չինաստանի հետ քննարկման համար:  Այսօր կողմերի հետ ընդհանուր առմամբ համաձայնեցված են միայն տրանսպորտի և ենթակառուցվածքի ոլորտների նախագծերը: Եթե խոսենք ընտրության չափանիշների մասին, ապա որոշ բանավեճերից հետո մենք եկանք այն եզրակացության, որ "ճանապարհային քարտեզի" նախագծերը պետք է համապատասխանեն երեք առանցքային պարամետրերին: Առաջինը՝ պետք է լինի ուղղվածություն դեպի Միության պետությունների տարանցման ներուժի ավելացում և արդյունավետության բարձրացում և ՉԺՀ տրանսպորտային համակարգի հետ համակցում: Երկրորդը՝ ֆինանսավորման պահանջարկը, ներառյալ նախագծի առանձին մասերը: Եվ գլխավորը՝ նախագծում շահագրգռվածություն պետք է լինի Միության երկու և ավելի պետությունների մոտ: Կարծում եմ, մենք կհամաձայնեցնենք առաջարկների վերջնական տարբերակը տրանսպորտային գերատեսչությունների ղեկավարների խորհրդակցությանը և ցանկը կփոխանցենք ԵՏՀ առևտրային դաշինք՝ նախարար Վերոնիկա Նիկիշինային, որպես մեր չինացի գործընկերների հետ գլխավոր բանակցողի: - Ինչպե՞ս է այս ամենը հարաբերակցվելու ԵԱՏՄ տրանսպորտային քաղաքականության հիմնական ուղղությունների հետ: - Ենթակառուցվածքային նախագծերի ցանկի վրա համակարգային աշխատանքը ԵՏՀ տրանսպորտային դաշինքի և գործընկեր երկրների լիազորված մարմինների գործունեության կարևոր մասն է կազմում, այդ թվում՝ հենց այս մասշտաբային փաստաթղթի շրջանակներում: Դրանում կսահմանվի գործողությունների ամբողջ հերթականությունը՝ տրանսպորտային ծառայությունների ընդհանուր շուկայի և Միության միասնական տրանսպորտային տարածքի ձևավորման նպատակով: Հիմնական ուղղությունների նախապատրաստմամբ մենք արդեն դուրս ենք գալիս եզրափակիչ գիծ, և դեկտեմբերի վերջին ծրագրում ենք արդյունքների մասին զեկուցել պետությունների ղեկավարներին՝ Եվրասիական տնտեսական Բարձրագույն խորհրդի շրջանակներում: Մեր խնդիրներն են դեպի տրանսպորտային ծառայությունների շուկան և ենթակառուցվածքը մուտքի հավասար պայմանները, մրցակցային միջավայրի ստեղծումը, փոխադրումների պայմանների ու կանոնների ներդաշնակեցումը, համընդհանուր տարանցիկ ներուժի արդյունավետ օգտագործումը: Այս ամենն ի վերջո կհանգեցնի տրանսպորտային ծախքերի նվազմանը, բեռների հոսքի աճին, տրանսպորտի հասանելիության բարձրացմանը և բնակչության շարժունակությանը: - Ադամկուլ Օրոկեևիչ, դուք հաշվարկե՞լ եք բոլոր այս նախագծերի մոտավոր արժեքը: - Ելնելով երկրների կողմից մեզ տրամադրված տվյալներից, բոլոր նախագծերի ընդհանուր գումարը կազմում է ավելի քան 30 միլիարդ դոլար: Բայց դա շատ պայմանական է, քանի որ, կրկնվեմ, դրանք գտնվում են մշակման և իրագործման տարբեր աստիճաններում: Բարդ ենթակառուցվածքային նախագծերի արժեքը ձևավորվում է տեխնիկական-տնտեսական հիմնավորման փուլում, բայց հետո ևս այն կարող է փոփոխությունների ենթարկվել, երբեմն՝ զգալի, քանի որ նախագծման պահից մինչև իրագործումը կարող է անցնել մի քանի տարի: - Նախագծերի շահութաբերությունը նշանակություն ունի՞: - Մեր խնդիրը առաջարկների փաթեթ ձևավորելն է: ԵՏՀ-ն ֆինանսա-վարկային հիմնարկ չէ, ոչ էլ ներդրումային ընկերություն: Ընդ որում, միջազգային ենթակառուցվածքային բանկերից մեր գործընկերները այն կարծիքին են, թե Մետաքսե ճանապարհի տնտեսական գոտու մեջ ներդրված յուրաքանչյուր դոլարը վերադարձ կապահովի 20 ցենտի չափով: Սա բարձր շահութաբերություն է, ինչպես հասկանում եք:  Բայց ամենը կախված է նախագծից, դրանցից մի մասով փոխհատուցվելիության ակնկալվող ժամկետները գերազանցում են 20 տարին:  Եվ սա նորմալ է նման նախագծերի համար: Որքա՞ն գումար կարող է ներդներ այս նախագծերում Չինաստանը: - Հարցի ֆինանսական կողմը առանձին քննարկման առարկա է: Հավանաբար, քննարկվելու են պետական-մասնավոր գործընկերության տարբերակները, մասնակցությունը նախագծերին համաֆինանսավորման կամ վարկավորման պայմաններով, կոնցեսիայի պայմաններով: Առհասարակ նման առաջարկներ արդեն հնչում են ԵԱՏՄ-ով գործընկեր երկրների կողմից: Իսկ ընդհանուր առմամբ խոսքը Չինաստանի կողմից ֆինանսավորում ներգրավելու մասին է, Միության պետությունները դրանում շատ են շահագրգռված: Այդ ֆինանսավորման հնարավոր ծավալը դեռ շատ վաղ է քննարկելը: