Жаңалықтар

Комиссия ЕАЭО елдеріндегі іскер белсенділік серпіні өзгергенін атап өтеді 03 ақпанның 2025 Комиссия ЕАЭО елдеріндегі іскер белсенділік серпіні өзгергенін атап өтеді Еуразиялық экономикалық одақ елдеріндегі іскер белсенділік серпінінің өзгергенін сәйкес келетін және озыңқы индикаторларды есептеу нәтижелері айғақтайды. Жарияланған болжамдарға сай, Қазақстан мен Қырғызстан экономикасы көтерілу кезеңінде қалады, Ресей мен Беларусь баяулау кезеңіне өтті. Армения іскер белсенділіктің көтерілу кезеңінен төмендеу кезеңіне өтті. 2025 жылғы ақпанда мүше мемлекеттердің экономикасында ағымдағы үрдістер сақталады деп күтілуде. Озыңқы индикаторлар қысқа мерзімді перспективада Еуразиялық "бестік" елдеріндегі іскер белсенділіктің өзгеру серпінінің бағыты туралы түсінік қалыптастыру үшін Еуразиялық экономикалық комиссия қолданатын болжау құралы болып табылады. Олар экономикалық агенттердің мінез-құлқын және экономикадағы негізгі трендтерді айғақтайтын қысқа мерзімді процестер туралы неғұрлым маңызды ақпаратты жинақтайды.  
31 қаңтардың 2025 Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2025 жылғы 31 қаңтардағы отырысының қорытындылары Еуразиялық үкіметаралық кеңес Еуразиялық экономикалық одақ мемлекеттеріндегі макроэкономикалық жағдаят және орнықты экономикалық дамуды қамтамасыз ету жөніндегі ұсыныстар туралы баяндаманы қарады. ЕЭК-тің алдын ала бағалауы бойынша, 2024 жылы ЕАЭО-ның жиынтық ЖІӨ 4% өсті, бұл орташа әлемдік өсу қарқынынан (3,2%) және бастапқы болжамдардан жоғары. Өзара тауар саудасының құндық көлемі 2024 жылы басқа интеграциялық бірлестіктердегі сыртқы және өзара саудамен салыстырғанда жоғары қарқынмен өсе түсті және 2026 жылға қарай шамамен 100 млрд АҚШ долларына жетеді. Еуразиялық үкіметаралық кеңес Комиссияға Еуразиялық экономикалық одақ елдерімен бірлесіп агроөнеркәсіптік кешенге және оның инфрақұрылымына бірлескен кооперациялық жобаларды қаржылық қолдау механизмдерін кеңейту мәселесін пысықтауды тапсырды. Комиссия мүше мемлекеттермен бірлесіп, Одақтың ауыл шаруашылығы саласының ерекшеліктерін ескере отырып, ЕАЭО бюджетінің қаражатын пайдалану арқылы АӨК-ті қолдау жағдайлары және ұлтүсті заңнамаға енгізілетін тиісті өзгерістер туралы ұсыныстар дайындайды. Еуразиялық үкіметаралық кеңес Еуразиялық экономикалық одақ елдерінің Еуразиялық көлік дәліздеріне кіретін теміржол, автожол және порт инфрақұрылымын дамыту жөніндегі іс-шаралары туралы 2022-2024 жылдардағы баяндаманы қарады. Еуразиялық көлік дәліздерінің үлесіне ЕАЭО-дағы транзиттік тасымалдар көлемінің шамамен 70%-ы тиесілі, бұл әрбір елдің ұлттық учаскелерін дамытуда қадамдастырудың маңызды екенін көрсетеді. 
31 қаңтардың 2025 ЕАЭО-ның экономикалық өсу қарқыны екі жыл қатарынан орташа әлемдік деңгейден жоғары Еуразиялық үкіметаралық кеңес Еуразиялық экономикалық одақ мемлекеттеріндегі макроэкономикалық жағдаят және Еуразиялық экономикалық комиссия жыл сайын ЕАЭО елдеріне ұсынатын орнықты экономикалық дамуды қамтамасыз ету жөніндегі ұсыныстар туралы баяндаманы қарады. ЕЭК Интеграция және макроэкономика жөніндегі министрі Эльдар Алишеров өңірдегі сауданың, көлік-логистика маршруттарының, еңбек көші-қонының және қаржы ағындарының жаңа конфигурациясы белсенді экономикалық саясатпен қатар ЕАЭО-дағы экономикалық өсудің ынталандырмасы болғанын атап өтті. Оның сөзінше, Одақтағы сауда, қаржы және өндірістік байланыстар орнықтылықты, ал экономика жаңа өзгермелі жағдайларға бейімделу мүмкіндігін көрсетті. ЕЭК-тің алдын ала бағалауы бойынша, 2024 жылы ЕАЭО-ның жиынтық ЖІӨ 4% өсті, бұл орташа әлемдік өсу қарқынынан (3,2%) және бастапқы болжамдардан жоғары. Өзара тауар саудасының құндық көлемі 2024 жылы басқа интеграциялық бірлестіктердегі сыртқы және өзара саудамен салыстырғанда жоғары қарқынмен өсе түсті және 2026 жылға қарай шамамен 100 млрд АҚШ долларына жетеді. Эльдар Алишеров экономикада табыс деңгейінің өсуіне және конвергенциясына ықпал ететін қолайлы жағдайлар қалыптасқанын атап көрсетті. Бұған соңғы екі жылда қол жеткізілген экономикалық өсудің жоғары қарқыны, капиталдың жинақталуы, сондай-ақ жұмыспен қамту деңгейінің артуы ықпал етті. Жұмыссыздық деңгейі тарихи төмен деңгейге – 3%-ға жетті, инвестициялардың өсуі 8,2%-дан астам — жоғары деңгейде қалып отыр. "Орнықты экономикалық дамуды қамтамасыз етуге телекоммуникация, көлік және электр энергетикасы сияқты желілік салаларға инвестициялардың көбеюі ықпал етуі мүмкін. Олар ең алдымен сауда ағындарын қайта бағдарлаумен байланысты инфрақұрылымдағы "осал жерлерді" еңсеруге, мүше мемлекеттер экономикасының көлік, логистикалық байланысын жақсартуға, еңбек ұтқырлығын қолдауға бағытталуға тиіс", – деп қорытындылады Эльдар Алишеров. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердегі макроэкономикалық жағдаят және орнықты экономикалық дамуды қамтамасыз ету жөніндегі ұсыныстар туралы баяндама Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың 62-бабына сәйкес жыл сайын дайындалады.  
ЕАЭО елдері экономика министрліктерінің басшылары Еуразиялық интеграцияның 2025 жылғы арналған түйінді бағыттарын талқылады 31 қаңтардың 2025 ЕАЭО елдері экономика министрліктерінің басшылары Еуразиялық интеграцияның 2025 жылғы арналған түйінді бағыттарын талқылады 31 қаңтарда Алматыда Еуразиялық экономикалық комиссияның Интеграция және макроэкономика жөніндегі министрі Эльдар Алишеровтің қатысуымен Еуразиялық экономикалық одақ мемлекеттерінің экономика министрліктері басшыларының кездесуі болып өтті. Министрлер өзара іс-қимыл форматтарын, сондай-ақ ЕАЭО дамуының өзекті және проблемалық мәселелерін талқылады. Эльдар Алишеров әріптестерін Еуразиялық экономикалық интеграцияны дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық бағыттарын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын орындаудың алдын ала қорытындылары туралы хабардар етті. Ол Одақ елдері Комиссиямен бірлесіп жоспарланған іс-шаралардың 72%-ын іске асырды деп тиянақтады. "2025 жыл осы стратегиялық құжатты іске асырудың соңғы жылы болып табылады және біз экономиканың игілігі үшін барынша жоғары нәтижелерге қол жеткізе аламыз деп үміттенеміз", – деп атап өтті ЕЭК министрі. Беларусь Республикасы Экономика министрінің орынбасары Алеся Абраменко Беларусьтің ЕАЭО органдарына төрағалығы шеңберінде жемісті интеграциялық өзара іс-қимылды нығайтуға бағытталған алдағы жылға арналған қызметтің басым бағыттарын баяндап өтті. Бұлардың арасында технологиялық әлеуетті және импортты алмастыруды дамыту, өзара инвестицияларды ынталандыру, "жіксіз" көлік кеңістігін қалыптастыру, АӨК-ті, атап айтқанда, селекция және тұқым шаруашылығы саласында жетілдіру, ішкі нарықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және электрондық сауданы дамытуды қоса, экономиканы цифрландыру бар. Бұдан басқа, Одақ туралы шарт күшіне енген және Комиссия елдермен бірлесіп тиісті ақпараттық материалдарды дайындаған сәттен бергі ЕАЭО мемлекеттерінің әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы халықтың хабардарлығын арттыру мәселелері қаралды. 
31 қаңтардың 2025 Зайфун Ерназарова ЕЭК-тің Статистика департаменті директорының орынбасары болып тағайындалды Зайфун Алтынбекқызы Ерназарова Қызылорда қаласында (Қазақстан Республикасы) туған. 1987 жылы Алматы халық шаруашылығы институтын, 1989 жылы "Центросоюз"-дың Мәскеу кооператив институтын бітірген. Білімі бойынша мамандығы — «экономист». Экономика ғылымдарының кандидаты, Алматы гуманитарлық-экономика университетінің қауымдастырылған профессоры. Еңбек жолын 1987 жылы оқу орындарында экономикалық пәндер оқытушысы болып бастаған. Экономикалық пәндер бойынша кітаптардың және шетелдік басылымдардағы ғылыми жарияланымдардың авторы. 1996 жылдан — Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі жүйесінде мемлекеттік қызметте. Еңбек қызметі ішінде жетекші қазынашы, Алматы қалалық қазынашылық басқармасының қаржыландыру бөлімі бастығының орынбасары лауазымынан Әдіснама, есептілік және статистика басқармасының бастығына, Есептілік және статистика департаменті директорының орынбасарына және бірнеше департаменттің директорына дейінгі мансаптық жолдан өтті. 2022 – 2024 жылдары атқарған соңғы лауазымы – Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік қаржы есептілігі және статистикасы департаментінің директоры. Мемлекеттік және ведомстволық наградалармен марапатталған. 2025 жылғы 15 қаңтардан бастап Еуразиялық экономикалық комиссияның Статистика департаменті директорының орынбасары болып тағайындалды.
ЕЭК ЕАЭО елдеріндегі инфляция деңгейіне мониторинг жүргізді 30 қаңтардың 2025 ЕЭК ЕАЭО елдеріндегі инфляция деңгейіне мониторинг жүргізді Еуразиялық экономикалық одақ елдеріндегі жылдық инфляция 2024 жылғы желтоқсанның қорытындысы бойынша Арменияда 1,5%, Беларусьта 5,2%, Қазақстанда 8,6%, Қырғызстанда 6,3%, Ресейде 9,5% деңгейінде тіркелді. Жылдық инфляция 2023 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда Беларусьта 0,6 п.п., Қазақстанда 1,2 п.п. және Қырғызстанда 1,0 п.п. баяулады. Армения мен Ресейде 2,1 п.п. деңгейінде баға динамикасының кейбір үдеуі байқалды. Тұтыну бағаларының құрылымында инфляцияның баяулауы Беларусь пен Қазақстанда азық-түлік тауарларына, Арменияда, Қазақстанда және Қырғызстанда азық-түлік емес тауарларға, Арменияда, Беларусь пен Қырғызстанда көрсетілетін қызметтерге қатысты байқалды. Үкіметтердің тұтыну бағасының өсуін шектеу және Орталық (Ұлттық) банктердің неғұрлым қатаң ақша-кредит жағдайларын сақтауы бойынша қабылдаған шаралары бағаның тұрақтылығын үстап тұруға ықпал етті. Одақ туралы шарттың 63-бабына сәйкес инфляция деңгейі (тұтыну бағаларының индексі) экономикалық дамудың орнықтылығын айқындайтын негізгі макроэкономикалық көрсеткіштердің бірі болып табылады. Еуразиялық экономикалық комиссия ЕАЭО елдеріндегі инфляция деңгейіне тұрақты негізде мониторинг жүргізеді.
Эльдар Алишеров БҰҰ-ның Статистика жөніндегі комиссиясының төрағасымен келіссөздер жүргізді 10 қаңтардың 2025 Эльдар Алишеров БҰҰ-ның Статистика жөніндегі комиссиясының төрағасымен келіссөздер жүргізді 10 қаңтарда Еуразиялық экономикалық комиссияның интеграция және макроэкономика министрі Эльдар Алишеров БҰҰ-ның Статистика жөніндегі комиссиясының төрағасы, Швейцария Федералды статистикалық басқармасының бас директоры Жорж-Симон Ульрихпен келіссөздер жүргізді. Тараптар өзара қызығушылық тудыратын бірқатар өзекті мәселелерді талқылады. Атап айтқанда, БҰҰ-ның Статистика жөніндегі комиссиясының құрамын кеңейту перспективалары, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің оның кеңейтілген құрамына кіру мүмкіндігі және ЕЭК-тің бақылаушы ретінде қатысуы қарастырылды. БҰҰ-ның Статистика жөніндегі комиссиясы жаһандық статистикалық жүйенің ең жоғары органы болып табылады. Ол әлемнің түкпір-түкпірінен БҰҰ-ға мүше елдердің статистикалық ведомстволарының басшыларын біріктіреді. Комиссия – халықаралық статистикалық қызмет саласында, атап айтқанда статистикалық стандарттарға, тұжырымдамалар мен әдістерді дамытуға және оларды ұлттық және халықаралық деңгейде енгізуге қатысты шешімдер қабылдау жөніндегі бас орган.
04 қаңтардың 2025 Беларусь Республикасының Президенті, ЖЕЭК Төрағасы Александр Лукашенконың Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің басшыларына үндеуі Беларусь Республикасы 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап Еуразиялық экономикалық одақ органдарында үшінші рет төрағалық етеді. Өткен онжылдықта біздің Одақ тығыз экономикалық интеграция идеясының дұрыстығын, өзінің өміршеңдігі мен нәтижелілігін дәлелдей алды. Бірлескен күш-жігермен біз макроэкономикалық орнықтылық әлеуетін арттырдық және теріс геосаяси факторлардың әсерін барынша азайттық. 2025 жыл Еуразиялық экономикалық одақ үшін айтулы болады: Еуразиялық экономикалық интеграцияны дамытудың стратегиялық бағыттарын іске асырудың бесжылдығы аяқталады және жаңа кезеңнің бастау алуы мен ЕАЭО шеңберіндегі экономикалық процестерді одан әрі дамыту туралы 2030 жылға дейінгі және 2045 жылға дейінгі кезеңге арналған "Еуразиялық экономикалық жол" декларациясын іске асыру үшін іргетас қаланады. Осыған байланысты Одаққа мүше мемлекеттердің жемісті интеграциялық өзара іс-қимылын нығайту мақсатында жаңа жылда біздің ортақ зейін-назарымыздың орталығында болуға тиіс мынадай негізгі басымдықтарды айқындауды ұсынамыз. 1. Бірлескен күш — жігерді ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің технологиялық әлеуетін дамытуға, экономиканың барлық саласында кооперациялық өзара іс-қимылдың ортақ кеңістігін қалыптастыруға шоғырландыру қажет. Осы мақсатта ақпараттық-коммуникациялық технологиялар, жасанды интеллект, электр көлігі, микроэлектроника, робот техникасы және жаңа материалдар салаларындағы бірлескен жобалар мен бағдарламаларды іске асыруды жандандыруымыз керек. Бұл бағыттағы ынтымақтастық жаңа импортты алмастыратын өндірістер құру, Еуразиялық бренд аясында бірлескен өнім шығару мақсатында ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің кәсіпорындары арасындағы әріптестік қатынастарды дамыту үшін сенімді базаны қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. 2. Одақтың азық-түлік қауіпсіздігін арттыру үшін күш-жігерді селекция мен тұқым шаруашылығын дамытуға, асыл тұқымды ауыл шаруашылығы жануарларының генетикалық әлеуетін арттыруға шоғырландыру ұсынылады. 3. Тең (кемсітпейтін) жағдайларды қабылдай отырып, әділ бәсекелестікті қамтамасыз ете келіп, әсіресе елдеріміз арасындағы әуе тасымалын орындау кезінде бірыңғай көлік кеңістігін қалыптастыруды аяқтаған жөн. Жүктерді үшінші елдерге және олардан халықаралық автомобильмен тасымалдаудың барлық түріне рұқсат беру жүйесін жою жөніндегі жұмысты жалғастыру қажет. Жүктерді кедергісіз жеткізудің жаңа логистикалық тізбегін құру және жұмыс істеп тұрғандарын жетілдіру, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттерді байланыстыратын "жіксіз" және қауіпсіз халықаралық көлік дәліздерін дамыту айрықша маңызды болып көрінеді. 4. Сондай-ақ, шаруашылық қызметін жүзеге асыру жағдайларын теңестіру, Одақтың ішкі кеңістігінде ортақ және ашық бәсекелестік орта құру бойынша одан әрі нысаналы жұмыс істеу қажеттігіне назар аударғым келеді. Бұл ретте ЕАЭО-ның ортақ энергетикалық нарықтарын қалыптастырудың нәтижелі аяқталуының түйінді мәні бар. 5. Ағымдағы жағдайларда ішкі нарықты қорғау жөніндегі жұмысты жалғастыру қажет. Мұндай қызмет ЕАЭО-да шаруашылық жүргізу жағдайларын теңестіру үшін кедендік-тарифтік реттеуді жетілдіруге де, Еуразиялық нарықты қауіпсіз емес өнімдерден толық қорғауға да бағытталуға тиіс. Озық әлемдік практикаға және ғылыми дәлелді базаға негізделген бірыңғай техникалық талаптарды қабылдауды, ұлттық стандарттарды үндестіруді және мемлекетаралық стандарттарды қолдануға көшуді қамтамасыз ету маңызды. Импорттық тауарлардың ішкі нарыққа қол жеткізуіне бақыланатын жағдайлар жасау, тауарлардың кедендік құнын айқындау кезінде тәуекелдерді басқару жүйесін тиімді қолдануды жалғастыру қажет. Қалыптасқан экономикалық жағдайларда ЕАЭО-да Одақ елдерінің қолда бар ақпараттық, әдіснамалық және технологиялық платформалары негізінде түйінді тауарларға (мұнай өнімдері, ауыл шаруашылығы өнімдері, орман өнімдері, құрылыс материалдары және басқалар) тауар нарықтары индикаторларының меншікті биржалық жүйесін құру дер кезіндегі жоба бола алады. Биржалық сауданы одан әрі дамыту және тауарларға бәсекелестік бағаны қалыптастыру үшін ынталандырма қажет. 6. ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің цифрлық трансформация саласындағы өзара іс-қимылын жандандыру да талап етіледі. Қазіргі әлемде цифрлық технологиялардың даму деңгейі елдердің бәсекеге қабілеттілігінде айқындаушы рөл атқарады. Маңызды міндеттердің бірі қолданыстағы цифрлық тосқауылдарды жою болады. Жүргізілген жұмыс ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің экономикасы мен цифрлық кеңістігін дамытуда синергетикалық нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік береді деп ойлаймыз. Мемлекеттік сатып алу жүйесінің тиімділігін арттыру үшін Одаққа мүше мемлекеттердің электрондық цифрлық қолтаңбасын өзара тану туралы мәселені түпкілікті реттеу және осы салада цифрлық құралдарды одан әрі ілгерілетуге жәрдемдесу ұсынылады. Электрондық сауданың белсенді дамуына байланысты мемлекеттің де, электрондық сауда алаңдарының да, сатушылар мен тұтынушылардың да мүдделерін есепке алудың оңтайлы моделін іздеумен бірге маркетплейстердің қызметін Одақта бөлек реттеу қажеттілігі туындайды. 7. Халықаралық ынтымақтастықты оның барлық форматында дамыту, Одақ тауарларын шетелдік нарықтарға ілгерілету үшін қосымша жағдайлар жасау үшін жаңа серпім қажет. Мүше мемлекеттердің өз жарғылық мақсаттары мен идеологиясы бойынша өңірлік интеграциялық бірлестіктермен өзара іс-қимылы, сондай-ақ ЕАЭО жанындағы байқаушы мемлекет институты шеңберінде әріптестікті дамыту Одақтың экономикалық әлеуетін нығайтудың маңызды факторы болып табылады. ЕАЭО, ТМД, ШЫҰ және БРИКС интеграциялық әлеуеттерін ұштастырудың практикалық аспектілеріне, АСЕАН-ға қатысушы мемлекеттермен сауда-экономикалық қатынастарды дамытуға ерекше назар аударылуға тиіс. ЕАЭО деңгейінде қол қойылған достас елдермен еркін сауда және сауда-экономикалық ынтымақтастық туралы келісімдерді іске асыру, перспективалы әріптестермен келіссөздерді жандандыру жөніндегі жұмысты Одақты Еуразиялық континентте ойдағыдай жұмыс істейтін халықаралық өңірлік ұйым ретінде жайғастырудың түйінді практикалық элементтері деп санаймыз. 8. Интеграцияның экономикалық трегін әлеуметтік және гуманитарлық салалардағы мәселенамамен толықтыруға бағытталған бірлескен жұмыстың да маңызы кем емес. ЕАЭО-ның одан әрі дамуы Одаққа мүше мемлекеттер азаматтарының әл-ауқатының артуымен тығыз байланысты болуға тиіс екені анық. Осыған байланысты денсаулық сақтау, білім беру, спорт, туризм, мәдениет және басқа да гуманитарлық салалардағы ынтымақтастық біздің қалтқысыз назарымызда болуға тиіс. 9.Біздің елдерімізден әртүрлі сыңаржақ ресурстарға, агрессивті әрекеттерге қарсы тиімді шаралар қабылдау үшін ақпараттық өзара іс-қимылдың бұрын-соңды болмаған жаңа деңгейіне көшу талап етіледі. Біздің елдеріміздің дәстүрлі құндылықтарын, халықтардың тарихи және мәдени мұраларын құрметтеу негізінде ортақ ақпараттық кеңістікті қалыптастыруға орай шоғырландырылған тәсілдемені әзірлеу орынды болып көрінеді. Және біздің ортақ тарихымыздағы ерекше күнді — Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 80 жылдығын лайықты атап өтуге, бейбітшілікті қамтамасыз етуге және бүкіл адамзатқа қауіп төндіретін нацизммен күресуге бағытталған күш-жігерді біріктіруге тиіс екендігіміз сөзсіз. Бүгінгі таңда әлемдік қоғамдастыққа бір-бірін құрметтеу және құқықтық нормаларды сақтау арқылы ғана дамуға, болашақты құруға, әл-ауқатқа жетуге болатындығын баса көрсеткен маңызды. Аталған бағыттарды дәйекті іске асыру Еуразиялық интеграцияны одан әрі дамытуға және елдеріміз арасындағы өзара тиімді ынтымақтастықты кеңейтуге ықпал ететініне сенімдімін.
Тағы да көрсету