Жаңылыктар

Эксперттер ЕАЭБ өлкөлөрүндө керектөө бааларынын өсүшүн турукташтыруу боюнча чараларды талкуулашты 07 Nov 2024 Эксперттер ЕАЭБ өлкөлөрүндө керектөө бааларынын өсүшүн турукташтыруу боюнча чараларды талкуулашты Евразия экономикалык бирлигинин мамлекеттеринин ыйгарым укуктуу органдарынын өкүлдөрү 6-ноябрда Евразия экономикалык комиссиясынын штаб-квартирасында өткөн семинарда ЕАЭБ өлкөлөрүндө керектөө бааларынын туруктуулугун колдоо чараларын талкуулашты. Дүйнөлүк баалардын өсүшүнүн, соода-экономикалык чектөөлөрдүн жана жеткирүүлөрдүн логистикалык чынжырларын кайра куруунун шарттарында евразиялык "бешилтиктин" мамлекеттери инфляция боюнча улуттук максаттарга жетүү үчүн баалардын өсүшүн токтотууга багытталган чараларды көрүшкөн. Керектөө бааларын турукташтыруу үчүн монетардык жөнгө салуучулар акыркы жылдары негизги чендерди жогорку деңгээлде сакташкан. Бирликтин көпчүлүк өлкөлөрүндө ыйгарым укуктуу органдар тарабынан айрым социалдык маанилүү товарларга бааларды убактылуу жөнгө салуу, товарлардын айрым түрлөрүнүн экспортун чектөө, ички рынокту толтуруу, соодадагы үстөк бааларга мониторинг жүргүзүү, жеңилдетилген насыяларды жана салыктык жеңилдиктерди, ошондой эле айыл чарба өндүрүүчүлөрүнө субсидияларды берүү боюнча чаралар көрүлгөн. Көрүлгөн чаралардын өз убагында жана кеңири болушунан улам ЕАЭБ өлкөлөрүндө инфляциянын турукташуусу жана баалардын туруктуулугунун жогорулашы байкалган. Сентябрдын жыйынтыктары боюнча ЕАЭБ өлкөлөрүндө инфляциянын деңгээли: Арменияда – 0,6%ды, Беларуста – 6,0%ды, Казакстанда – 8,3%ды, Кыргызстанда – 4,9%ды, Россияда – 8,6%ды түзгөн. Евразия экономикалык бирлигинин мүчө мамлекеттеринин экономикалык өнүгүүсүнүн туруктуулугун аныктаган макроэкономикалык көрсөткүчтөрдү эсептөө жана аларды сактоо боюнча жумушчу топтун мүчөлөрү семинарга катышышты. Бирлик жөнүндө келишимге ылайык, ЕАЭБ өлкөлөрүнүн экономикалык өнүгүүсүнүн туруктуулугун аныктоочу негизги макроэкономикалык көрсөткүчтөрдүн бирине инфляциянын деңгээли кирет. Комиссия Бирлик өлкөлөрүндө инфляциянын деңгээлине туруктуу негизде мониторинг жүргүзүп турат: https://eec.eaeunion.org/upload/medialibrary/c62/51lifdqd70f5xh16q0rlpl0faaioegi1/Monitoring-pokazateley_-opredelyayushchikh-ustoychivost.pdf. 
25 Oct 2024 Бакытжан Сагинтаев БРИКС XVI саммитинин алкагында бир катар жолугушууларды өткөрдү Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаев Казань шаарында өткөн БРИКС XVI саммитинин талааларында бир катар жумушчу жолугушууларды өткөрдү. Бириккен Улуттар Уюмунун Башкы катчысы Антониу Гутерриш менен жолугушууда Евразия экономикалык бирлигинин жана БУУнун кызматташтыгынын артыкчылыктуу багыттары боюнча пикир алмашуу болду. Атап айтканда, ЕАЭБ өлкөлөрүнүн жана ЕЭКтин БУУнун Туруктуу өнүгүү максаттарын илгерилетүүгө, ошондой эле аларга жетишүү үчүн негизги милдеттерге кошкон салымы белгиленди. Тараптар ошондой эле Комиссия менен БУУнун Катчылыгынын ортосундагы өз ара мамилелерди формалдаштыруу маселесин талкуулашты. Иран Ислам Республикасынын Президенти Масуд Пезешкиан менен болгон маекте Бирликтин Иран менен кызматташуусунун актуалдуу маселелери козголду. Атап айтканда, кеп Эркин соода келишиминин күчүнө кириши үчүн зарыл болгон жол-жоболордун аякташы жөнүндө болду. Мындан тышкары, маектештер Иран ЕАЭБге караштуу байкоочу-мамлекет статусун алуу темасын талкуулашты. Кытай Эл Республикасынын тышкы иштер министри Ван И менен болгон сүйлөшүү Кытай менен өз ара сооданы илгерилетүү үчүн көптөгөн элементтерди камтыган преференциалдык эмес келишимдин темасына тиешелүү болду. ЕАЭБ менен Монголиянын ортосундагы кызматташтыкты системалуу өнүктүрүүнүн маанилүүлүгү Монголиянын Президентинин администрациясынын жетекчиси Гомбожавын Занданшатар менен жолугушуу учурунда белгиленди. Тараптар убактылуу соода макулдашуусун түзүү боюнча өткөрүлгөн сүйлөшүүлөрдү, ошондой эле ЕАЭБ менен Монголиянын ортосундагы соодада преференциалдык режимге кол коюунун келечегин жана анын аракетинин башталышын талкуулашты. Сербия Өкмөтүнүн Төрагасынын орун басары Александр Вулин менен жолугушуунун жүрүшүндө ЕАЭБ менен Сербиянын ортосундагы Эркин соода аймагы жөнүндө макулдашууну ишке ашыруу боюнча пландар каралып, соода-экономикалык кызматташтыкты мындан ары өнүктүрүүнүн келечеги талкууланды. 2024-жылы БРИКСте ЕАЭБдин мүчөлөрүнүн бири — Россия Федерациясы төрагалык кылат.
24 Oct 2024 Бакытжан Сагинтаев БРИКС саммитине катышты Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаев БРИКСтин Казань шаарында өткөн "БРИКС жана глобалдык Түштүк: мыкты дүйнөнүн биргелешкен курулушу" XVI саммитине катышты. Саммиттин жүрүшүндө 30дан ашуун мамлекеттин жана бир катар алдыңкы эл аралык бирикмелердин лидерлери дүйнөдө, анын ичинде евразиялык мейкиндикте интеграциялык кызматташтыкты бекемдөө боюнча масштабдуу маселелерди карашты. Атап айтканда, Евразия экономикалык бирлигинин БРИКС өлкөлөрү менен соодасы динамикалуу өнүгүп жаткандыгы жана андан аркы өсүш үчүн чоң потенциалга ээ экендиги белгиленди. БРИКС мамлекеттери менен товар жүгүртүү 2023-жылы 359 миллиард АКШ долларынан ашкан жана 2022-жылга салыштырмалуу 26%га өскөн, ал эми 2015-жылга салыштырганда 3,7 эсе өскөн. Ошол эле учурда ЕАЭБ мамлекеттеринин тышкы соода жүгүртүүсүндө БРИКС өлкөлөрүнүн салыштырма салмагы 2023-жылы 2021-жылга салыштырмалуу дээрлик эки эсеге өскөн. Бирлик БРИКС кирген көпчүлүк өлкөлөр менен жигердүү диалог жүргүзүүдө. Мисалы, Кытай менен соода-экономикалык кызматташтык жөнүндө макулдашуу түзүлгөн, аны өнүктүрүүнүн жол картасы иштеп жатат. Индия менен эркин соода аймагын түзүү талкууланып жатат. Ошол эле учурда Кытай жана Индия ЕАЭБдин ири соода өнөктөштөрү болуп саналышат. Бирликтин Иран менен кызматташтыгы жигердүү өнүгүүдө. 2023-жылдын декабрында ЕАЭБ менен Иран Эркин соода жөнүндө макулдашууга кол коюшкан. Ал эми 2024-жылдын май айында Иран ЕАЭБге караштуу байкоочу-мамлекет статусун алуу өтүнүчүн жөнөткөн. ЕАЭБ-БРИКС системалуу диалогун түзүүгө умтулуу Бирликтин Эл аралык ишмердүүлүгүнүн негизги багыттарында белгиленген. Мисалы, келерки жылы сооданы жөнгө салуу, санариптик экономиканы өнүктүрүү, бажылык башкаруу, өнөр жай кызматташтыгы, транспорттук-логистикалык жана энергетикалык тармактарда мыкты тажрыйбаларды алмашуу каралган. 2024-жылы БРИКСте ЕАЭБдин мүчөлөрүнүн бири — Россия Федерациясы төрагалык кылат.  
24 Oct 2024 Бакытжан Сагинтаев Вьетнамдын Премьер-министри Фам Минь Тинь менен сүйлөшүүлөрдү өткөрдү Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаев 24-октябрда Казанда шаарында өткөн БРИКСтин XVI саммитинин талааларында Вьетнам Социалисттик Республикасынын Премьер-министри Фам Минь Тинь менен жумушчу жолугушуу өткөрдү. Тараптар Евразия экономикалык бирлиги менен Вьетнам Социалисттик Республикасынын ортосундагы Эркин соода жөнүндө макулдашуунун алкагында өз ара аракеттенүүнү талкуулашты, 2025-жылы ага кол коюлганына 10 жыл болот. Буга байланыштуу ЕАЭБдин мүчө мамлекеттери менен Вьетнамдын ортосунда өз ара соодада оң динамика белгиленди. 2023-жылы товар жүгүртүү 2016-жылга салыштырмалуу 1,6 эсеге өскөн, ал эми 2024-жылдын биринчи жарым жылдыгында бул көрсөткүч 2023-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 17%га жогорулагандыгы байкалган. ЕЭК Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаев тараптардын ортосундагы сооданын көбөйүшүнө Макулдашууну ишке ашыруу көп жагынан өбөлгө түзгөнүнө ишенимин билдирди. "Макулдашууну түзүүдө биздин өз ара максатыбыз экспортту дифференциациялоо, жогорку кошумча нарктагы өнөр жай продукциясынын үлүшүн көбөйтүү, анын ичинде биргелешкен инвестициялык долбоорлорду ишке ашыруу болгон", – деп билдирди ЕЭК Коллегиясынын башчысы. Бакытжан Сагинтаев Вьетнам менен Макулдашуу кооперациялык кызматташтыкты өнүктүрүү потенциалы жагынан өзгөчө мааниге ээ экенин баса белгиледи. Ошол эле учурда Макулдашууда белгиленген сүйлөшүп келишкендиктер менен товардык номенклатуранын 90%га жакына карата преференциялар каралган, дээрлик бардык соода боюнча алымсыз жеткилик камсыздалган. Жолугушуунун жүрүшүндө ошондой эле заманбап шарттарда сооданы жана бажылык башкарууну өнүктүрүү үчүн ар кандай инструменттердин, анын ичинде санариптик чечимдерди киргизүү жана колдонуунун натыйжалуулугу белгиленди. Атап айтканда, азыр Евразия экономикалык бирлиги жана анын мүчө мамлекеттери жана Вьетнам Социалисттик Республикасынын ортосунда Берилген сертификаттар жөнүндө маалыматтарды электрондук алмашуу жөнүндө протоколдун долбоорун даярдоо боюнча биргелешкен иштер жүргүзүлүүдө. Сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгы боюнча тараптар кызматташууну кеңейтүүгө кызыкдар экендигин билдиришти.
ЕЭК Кеңеши макроэкономикалык саясаттын негизги багыттарын ишке ашыруу боюнча иш-чараларды бекитти 18 Oct 2024 ЕЭК Кеңеши макроэкономикалык саясаттын негизги багыттарын ишке ашыруу боюнча иш-чараларды бекитти Евразия экономикалык комиссиясынын Кеңеши 18-октябрдагы отурумунда Евразия экономикалык бирлигинин мамлекеттеринин макроэкономикалык саясатынын 2024-2025-жылдарга негизги багыттарын ишке ашыруу боюнча иш-чаралардын тизмесин кабыл алды. Ал буга чейин Жогорку Евразия экономикалык кеңешинин отурумунда ЕАЭБ мамлекеттеринин башчылары тарабынан бекитилген. Бекитилген негизги багыттар менен ЕАЭБдин ИДӨсүнүн дүйнөлүк экономиканын өнүгүү арымынан ашкан ар жылдык өсүүсүнүн траекториясына чыгуу милдети коюлган. Коюлган милдеттерди чечүү үчүн Евразия экономикалык комиссиясы төрт багытка топтоштурулган иш-чаралардын тизмесин иштеп чыкты. Биринчи багыт – бул инвестициялардын көлөмдөрүн өстүрүү үчүн жагымдуу макроэкономикалык шарттарды түзүү. Экинчиси — ЕАЭБдин илимий-технологиялык потенциалын өнүктүрүү. Үчүнчү багытка мүчө мамлекеттердин өндүрүштүк базасын чыңдоо жана реалдуу сектордо кооперацияны өнүктүрүү кирет. Иш-чаралардын төртүнчү тобу Бирликтин ички рыногун өнүктүрүүгө жана экспорттук мүмкүнчүлүктөрдү кеңейтүүгө багытталган. Тизмеге мүчө мамлекеттер тарабынан жүзөгө ашыруу үчүн сунушталган иш-чаралар, Комиссиянын бекитилген документтин жоболорун аткаруу боюнча иш-аракеттери, ошондой эле аларды ишке ашыруудан күтүлгөн экономикалык натыйжалар кирет.
10 Oct 2024 ЕЭК жана Лаос соода-экономикалык кызматташтыкты өнүктүрүү пландарын талкуулашты Евразия экономикалык комиссиясы менен Лаос Элдик-Демократиялык Республикасынын ортосундагы диалогду тереңдетүүнү ЕЭКтин интеграция жана макроэкономика боюнча министри Эльдар Алишеров Вьентьянда АСЕАН Ишкердик инвестициялык саммитинин талааларында Лаостун профилдик министрликтеринин жетекчилиги менен жумушчу жолугушууларынын жүрүшүндө талкуулады. Лаостун пландоо жана инвестициялар министри Пхет Пхомпхипхак менен сүйлөшүүлөрдүн жүрүшүндө Комиссия менен Лаостун ортосундагы кызматташтыкты формалдаштыруунун перспективалары, ошондой эле ЕАЭБ өлкөлөрүнүн жана Лаостун ишкер чөйрөлөрүнүн өз ара иштешүүсүн күчөтүү мүмкүнчүлүктөрү талкууланды. "ЕЭК үчүнчү өлкөлөр менен өз ара иштешүү үчүн меморандумдардын жана жумушчу топтордун форматын жигердүү колдонуп жатат, – деп белгиледи Эльдар Алишеров. – Бул маалымат алмашуунун тийиштүү деңгээлин кармоого, ал эми өнөктөшкө ЕАЭБде бизнес жүргүзүү шарттарына түздөн-түз таасир этүүчү жөнгө салуудагы актуалдуу өзгөрүүлөрдөн кабардар болууга мүмкүндүк берет". АӨК кызматташтыгынын келечектүү багыттары Лаостун айыл чарба жана токой чарба министри Линкхам Дуангсаван менен жолугушуунун көңүл борборунда болду, ал ЕАЭБдин бул чөйрөдөгү интеграциялык тажрыйбасын талкуулоого кызыкдарлыгын баса белгиледи. Тараптар айыл чарбасындагы өз ара аракеттешүүнү өнүктүрүүгө бизнести кеңири тартуу зарылдыгын белгилешти. Жолугушуулардын жүрүшүндө ЕЭК министри Лаос Элдик Демократиялык Республикасынын ушул жылы АСЕАНда төрагалык кылган өлкө катары Түштүк-Чыгыш Азиядагы интеграциялык процесстердин өнүгүшүнө кошкон салымын белгиледи. Ал өнөктөштөрдү ЕЭК-АСЕАН форматындагы иш-чараларга катышкандыгы үчүн ыраазычылык билдирди жана 2025-жылдын аягына чейин пландаштырылган ЕАЭБ-АСЕАН тематикасы боюнча коомдук иш-чараларга катышууга чакырды. ЕЭК меморандумдар форматында бир катар АСЕАН өлкөлөрү – Камбоджа, Таиланд, Сингапур, Индонезия, Мьянма менен өз ара иштешет. Вьетнам менен эркин соода жөнүндө макулдашуу колдонулат.
10 Oct 2024 ЕАЭБ-АСЕАН диалогу Евразиядагы экономикалык байланыштарга көмөк көрсөтөт Мындай тезис 10-октябрда Вьентьянда (Лаос) өткөн АСЕАН Ишкер инвестициялык саммитинин алкагындагы "АСЕАН менен Түндүк Евразиянын экономикалык интеграциясы жана макрорегиондорунун байланышы" сессиясынын жүрүшүндө өзөктүү маселелердин бири болду. Катышуучулар соода-экономикалык жана инвестициялык кызматташтыкты өнүктүрүү маселелерин, ошондой эле эки региондун экономикалык дараметин ишке ашыруу жолдорун талкуулашты. Сессияда Евразия экономикалык комиссиясынын интеграция жана макроэкономика боюнча министри Эльдар Алишеров чыгып сүйлөдү. "Интеграция – бул биздин экономикаларды кыйла туруктуу кылуучу, атаандаштык артыкчылыктарын ачып берүүчү, тышкы шокторду жоюучу, негизги көрсөткүчтөрдүн конвергенциясын камсыз кылуучу курал", – деп билдирди Эльдар Алишеров. ЕЭК министри баса белгилегендей, интеграциялар аралык кызматташтык Евразия континентиндеги экономикалык байланыш үчүн негиз түзөт, бул региондо илгерилетилип жаткан Чоң Евразия өнөктөштүгүнүн концепциясына шайкеш келет. "Евразияда тоскоолдуктарсыз экономикалык мейкиндикти түзүү үчүн шарттарды түзүүнүн үстүндө жигердүү иштөө маанилүү", – деп баса белгиледи ЕЭК министри жана ЕАЭБ менен АСЕАНдын кызматташуусу үчүн артыкчылыктуу болгон санариптештирүү, өнөр жай кооперациясы, транспорт жана логистика, азык-түлүк менен камсыздоо, инфраструктура жана энергетика чөйрөлөрүн белгиледи. Эльдар Алишеров ошондой эле ЕАЭБ жана АСЕАН ишкер чөйрөлөрү эки бирикменин диалогун өнүктүрүүнүн негизги драйверлери болуп саналаарын жана региондор ортосунда жалпы ишеним мейкиндигин түздөн-түз түзүшөрүн баса белгиледи. ЕЭК министри АСЕАН өлкөлөрүнүн расмий жана ишкер чөйрөлөрүн ноябрдын аягында Малайзияда өткөрүү пландаштырылган ЕАЭБ-АСЕАН бизнес-диалогуна катышууга чакырды. "АСЕАН жана Түндүк Евразия макрорегиондорунун экономикалык интеграциясы жана байланыштуулугу" сессиясынын уюштуруучусу Россия-АСЕАН Ишкер кеңеши болду. 2018-жылдан бери ЕЭК Ишкер кеңеш менен биргеликте жыл сайын Петербург эл аралык экономикалык форумунун ишкер программасынын алкагында ЕАЭБ-АСЕАН бизнес-диалогун өткөрүп келет.  
09 Oct 2024 ЭСКАТО эксперттери Комиссиянын ТӨМ жана ЕАЭБде жашыл экономиканын принциптерин илгерилетүү боюнча аракеттерин жогору баалашты Евразия экономикалык бирлигинин экономикасы ички суроо-талап, мамлекеттик инвестициялар жана регионалдык сооданын жигердүү өзгөрүүсү менен шартталган туруктуу өсүштү көрсөтүүдө. Бул туурасында Евразия экономикалык комиссиясынын Макроэкономикалык саясат департаментинин директору Аскар Джаппаркулов 9-октябрда Алматыда өткөн VIII Түндүк жана Борбордук Азиянын Туруктуу өнүгүү максаттарын (ТӨМ) ишке ашыруу боюнча көп тараптуу форумунда билдирди. "Туруктуу, ар тараптуу жана туруктуу экономикалык өсүшкө, толук жана өндүрүмдүү иш менен камсыз кылууга жана бардыгы үчүн татыктуу ишке көмөк көрсөтүү" ТӨМ 8ге арналган сессияда Аскар Джаппаркулов, атап айтканда, 2023-жылы ЕАЭБдин ИДӨсү дүйнөлүк экономиканын өсүш арымынан 3,8%га өскөнүн белгиледи. Быйылкы жылы экономикалык өнүгүү арымы андан да жогору болду – жарым жылдын жыйынтыгы боюнча Бирликтин ИДӨсү 4,6%га өстү. Комиссиянын өкүлү Бирлик өлкөлөрүнүн туруктуу өсүшүнө жетишүү инструменттеринин бири болуп ЕАЭБдин жашыл трансформациясы саналарын баса белгиледи. Бул контекстте Бирликте Жашыл экономика принциптерин киргизүү концепциясы ЕЭК тарабынан иштелип чыккан маанилүү документ болуп саналат. Бул документти даярдоо - ТӨМгө жетүүнү тездетүү үчүн интеграциялык потенциалды колдонуунун конкреттүү кадамы. "Концепция жашыл экономиканы өнүктүрүүгө карата бирдиктүү мамилени сунуштайт, ал экологиялык жөнгө салуунун улуттук тутумдарын өз ара таанууга өбөлгө түзөт. Бул өз кезегинде "климаттык тоскоолдуктар" деп аталуучу – экологиялык же климаттык негиздер боюнча киргизилген чектөө чараларынан качууга мүмкүндүк берет", – деп жыйынтыктады Аскар Жаппаркулов. ЭСКАТО өкүлдөрү Түндүк жана Борбордук Азия өлкөлөрүнүн региондорунун алдында 2030-жылга карата ТӨМгө жетишүүдө олуттуу чакырыктар турганын белгилешти. Ошол эле учурда айрым ТӨМдөр боюнча прогресс белгиленет, анын ичинде ЕАЭБдин иштөө максаттары менен шайкеш келген максаттарда, мисалы ТӨМ 8 жана ТӨМ 17. Бирлик өлкөлөрү алар боюнча жакшы жыйынтыктарды көрсөтүүдө. Алсак, Армения ИДӨнүн өсүш арымдары боюнча региондогу лидерлердин катарында турат. ТӨМ 17 боюнча Бирликтин бардык мамлекеттери ТӨМгө жетишүүнүн мониторинги боюнча өздөрүнүн статистикалык мүмкүнчүлүктөрүн жакшыртышты. Ошентип, евразиялык интеграция ЕАЭБ мамлекеттеринин Туруктуу өнүгүү максаттарына жетишүүсүн тездетет деген тезис тастыкталды. Азия жана Тынч океан үчүн экономикалык жана социалдык комиссия (ЭСКАТО) – БУУнун Экономикалык жана Социалдык Кеңешинин беш регионалдык комиссияларынын бири болуп саналат. 1947-жылы катышуучу өлкөлөрдүн экономикалык кызматташтыгын өбөлгөлөө максатында уюштурулган. Азыркы тапта ЭСКАТОнун негизги милдети экологиялык туруктуу өнүгүү, соода жана адам укуктары жаатындагы ааламдашуу процессин башкаруу болуп саналат. ЭСКАТОнун субрегионалдык кеңсеси уюштурган VIII форумга Дүйнөлүк банктын, Азия өнүктүрүү банкынын, Евразия өнүктүрүү банкынын, Эл аралык эмгек уюмунун, ФАО, ЮНИСЕФтин, Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун өкүлдөрү, ошондой эле Азербайжан, Казакстан, Кыргызстан, Россия, Тажикстан, Түркмөнстан, Өзбекстандын делегациялары катышышты.
Дагы көрсөтүү