Жаңалықтар

Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының Төрағасы Михаил Мясникович 4 шілдеде Үндістанның төрағалығымен Нью – Делиде онлайн-форматта өткен Шанхай Ынтымақтастық Ұйымына (ШЫҰ) мүше мемлекеттер басшылары Кеңесінің отырысына қатысты.

Саммиттің тақырыбы – «Қауіпсіз ШЫҰ жолында» («Towards a SECURE SCO»). Сонымен қатар, SECURE «қауіпсіз» дегенді білдіріп қана қоймайды, сонымен қатар келесі сөздер мен өрнектердің бірінші әріптерінің символдық аббревиатурасы болып табылады: қауіпсіздік (security), экономика және сауда (economy and trade), өзара байланыс (connectivity), бірлік (unity), егемендік пен аумақтық тұтастықты құрметтеу (respect for sovereignty and territorial integrity), қоршаған орта (environment).

Саммитке ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер мен байқаушы мемлекеттердің: Үндістан Республикасының, Қазақстан Республикасының, Қытай Халық Республикасының, Қырғыз Республикасының, Пәкістан Ислам Республикасының, Ресей Федерациясының, Тәжікстан Республикасының, Өзбекстан Республикасының, Беларусь Республикасының, Иран Ислам Республикасының, Моңғолия мен Түрікменстанның басшылары қатысты (қонақ ретінде). 

ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшыларының Кеңесіне қатысуға ЕАЭО, БҰҰ, АСЕАН, ТМД және ҰҚШҰ сияқты халықаралық және өңірлік құрылымдардың басшылары шақырылды. 

Саммит қорытындысы бойынша Нью-Дели декларациясы қабылданды, онда ШЫҰ қызметінің негізгі мәселелері мен жаһандық проблемаларға қатысты тараптардың жаңартылған тәсілдері бекітілді.

Михаил Мясниковичтің пікірінше, ЕАЭО-ның ШЫҰ-мен өзара іс-қимылы үлкен Еуразиядағы интеграциялық күн тәртібінің маңызды элементі болып табылады. Бұл іскер топтардың ЕАЭО мен ШЫҰ арасындағы диалогты дамытуға, оның ішінде кедергісіз экономикалық ортаны қалыптастыру, ұлттық валюталардағы өзара саудадағы есеп айырысу үлесін ұлғайту, көлік-логистика және өзге де салалардағы бірлескен жобаларды іске асыруға деген жоғары сұранысын растайды. Шын мәнінде, ЕАЭО мен ШЫҰ еуразия құрлығының өзегін құрайды, ал олардың өзара қарым-қатынасы негізінен өңірдің одан әрі даму векторын айқындайды. 

ШЫҰ-ға Үндістан, Қазақстан, Қытай, Қырғызстан, Ресей, Тәжікстан, Пәкістан және Өзбекстан кіреді, ал бүгіннен бастап саммитте толықформатты мүшелігі ресімделген Иран елі. Саммит аясында ШЫҰ-ға қосылу процесінде Беларусьтің тиісті міндеттемелері туралы меморандумға қол қойылды. Осыны ескере отырып, Армения ШЫҰ-ның әріптес елі болып табылады, ЕАЭО мемлекеттерінің бестігі осы ұйымның қызмет саласына белсенді қатысады. Сонымен қатар 2021 жылдан бастап Еуразиялық экономикалық комиссия мен ШЫҰ Хатшылығы өзара түсіністік туралы меморандум аясында тығыз өзара іс-қимыл жасайды.

Өткен саммиттің негізгі тақырыптарының қатарында ШЫҰ Бас хатшысы Чжан Мин атап өткендей, ғылыми-техникалық ынтымақтастық барған сайын басым бағытқа айналуда. Ол мүше мемлекеттердің жасанды интеллект технологияларын зерттеуді, әзірлеуді және кеңінен қолдануды көздейтін жасанды интеллектті дамыту саласындағы ынтымақтастық жоспарын бекіткенін атап өтті. Оның айтуынша, Үндістанның төрағалық ету аясында ынтымақтастықтың жаңа тетігі – инновациялар мен кәсіпкерлік жөніндегі мақсатты топ құрылуда, оның мақсаты еуразиялық мемлекеттердің ынтымақтастығын кеңейтуге жәрдемдесу болып табылады. ШЫҰ-ға төрағалық ету 2023-2024 жылдары Қазақстан Республикасына өтеді.

Айта кету керек, ЕАЭО-ның ШЫҰ-мен тауар айналымы 2022 жылы 270,2 млрд. долларды құрады, оның ішінде экспорт - 157,5 млрд. доллар, импорт - 112,7 млрд. доллар (тауар айналымының өсімі – 40,3%, экспорт – 56,6%, импорт – 22,5%).