Նորություններ

Ապրիլի 9-10-ը Մինսկում Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի տեխնիկական կարգավորման նախարար Վալենտին Տատարիցկին մասնակցել է «Չափագիտություն 2024» միջազգային գիտատեխնիկական խորհրդաժողովին, որը նվիրված է Բելառուսի չափերի և կշիռների պալատի կազմավորման 100-ամյակին։

Ինը երկրի, ներառյալ Եվրասիական տնտեսական միության երկրները, չափագիտական հանրության ավելի քան 200 ներկայացուցիչ քննարկել են չափագիտության զարգացման հեռանկարների որոշման, փոխգործակցության և համագործակցության ուղիների ընդլայնման, որակի բարձրացմանն աջակցության, տնտեսության իրական հատվածում չափագիտության ձեռքբերումների ներդրման և այլ հարցեր։

«Եվրասիական ինտեգրման հիմքը տեխնիկական կարգավորումն է, որտեղ չափումների միասնականության ապահովումը դրանց իրականացման ընթացքում կանխորոշում է այս կամ այն տեխնիկական միջոցների ձեռնարկման հիմնավորվածությունը»,- նշել է ԵՏՀ նախարարը։

Վալենտին Տատարիցկու խոսքով, այս պահի դրությամբ համաձայնեցված քաղաքականությունն իրականացվել է Հանձնաժողովի 11 ակտով։ Օրինակ, անցյալ տարվա դեկտեմբերից գործում է Միջլաբորատոր համեմատական փորձարկումների իրականացման կազմակերպման կարգի նոր խմբագրությունը, որը հավասար պայմաններ է ստեղծում միջլաբորատոր համեմատություններ անցկացնելու համար և ապահովում է համապատասխանության գնահատման շրջանակներում արտադրանքի փորձարկման արդյունքների համադրելիությունը: 2023 թվականի հունիսին ընդունվեց միութենական իրավունքի հիմնարար ակտերի շարքն ավարտող փաստաթուղթը՝ Չափման միջոցների տրամաչափարկման կարգը։ Հանձնաժողովը սկսել է բերել փոխադարձ ճանաչման կանոնների լրամշակումը՝ այն չափման միջոցների տրամաչափարկման արդյունքների վրա տարածելու համար:

Վալենտին Տատարիցկին ընդգծել է, որ չափագիտական կարգերի ընդունման պահից անցել է ավելի քան ութ տարի, ուստի հասունացել է դրանց ճշգրտման գործնական անհրաժեշտությունը։ Հանձնաժողովը ԵԱՏՄ պետությունների հետ համատեղ ապահովել է Միության մասին պայմանագրի մի շարք փոփոխությունների մշակումն ու համաձայնեցումը։ Մասնավորապես, մշակվել են «ազգային էտալոն» և «մեծության հենակետային արժեք» եզրույթների արդիական խմբագրությունները։ Դրանք ներառվել են Միության մասին պայմանագրում փոփոխություններ կատարելու մասին «երրորդ Մեծ» արձանագրությունում, որն արդեն ստորագրված է և ԵԱՏՄ երկրների կողմից վավերացման փուլում է։

Չափագիտական բլոկի մի շարք եզրութաբանական ճշգրտումներ նախատեսված են Միության մասին պայմանագրում փոփոխություններ կատարելու մասին «չորրորդ Մեծ» արձանագրությամբ («չափագիտական հետագծելիություն» և «ստանդարտ նմուշ»), որն անդամ պետություններում ներպետական համաձայնեցման փուլում է։ «Չորրորդ Մեծ» Արձանագրության նախագիծը ներառում է նաև փոփոխություններ, որոնք կարգավորում են չափագետների համար շատ կարևոր՝ իրապես հիմնավորված դեպքերում մեկ աղբյուրից գնումներ կատարելու հնարավորության հարցեր։ Խոսքը մեծությունների միավորների էտալոնների և էտալոնների կազմում ընդգրկված չափման միջոցների համեմատություններ, ստուգում, տրամաչափարկում կատարելու համար ապրանքներ գնելու, ինչպես նաև միութենական կանոնակարգերին համապատասխանության աշխատանքներ իրականացնող փորձարկման լաբորատորիաների կողմից ստանդարտ նմուշներ գնելու մասին է:

Առավել պահանջված չափագիտական ընթացակարգի՝ տեսակի հաստատման օրինակով Չափագիտական աշխատանքների իրականացման միութենական կարգերի ցածր պահանջվածության պատճառը պարզելու համար Միության շրջանակներում իրականացվում է ԵԱՏՄ շրջանակներում ՉՄ (չափման միջոցների) կիրառման թույլատրման մեխանիզմի մշակման փորձնական նախագիծ։ Ծրագրի մասնակիցներն են Հայաստանը, Բելառուսը, Ղրղզստանը և Ռուսաստանը: «Պիլոտը» իրականացնելու համար ընտրվել են հիմնական և առավել պահանջված ՉՄ-ներ՝ էլեկտրաէներգիայի հաշվիչներ, ոչ ավտոմատ կշեռքներ, ջերմաչափեր, ծախսաչափ չափիչներ, հոսանքի ուլտրաձայնային տրանսֆորմատորներ։ Ներկայումս Միության՝ փորձնական նախագծին մասնակցող երկրներում արդեն ավարտվել են ընտրված ՉՄ-ների տեսակի հաստատման և ստուգման նպատակով կատարվող փորձարկումները։ Նախագծի արդյունքները մինչ օրս քննարկվում են չափումների միասնականության ապահովման ոլորտի իրավունքի արդիականացման հարցերով աշխատանքային խմբի կողմից։ Այս տարվա փետրվարի 22-ին քննարկվել են Ռուսաստանում կատարված աշխատանքների արդյունքները, իսկ ապրիլի 18-ին նախատեսվում է քննարկել բելոռուսական արդյունքները։ Այնուհետև կորոշվեն հայկական և ղրղզական արդյունքների քննարկման ժամկետները։

ԵՏՀ նախարարը ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքին, որ Չափագիտական աշխատանքների իրականացման միութենական կարգերի ցածր պահանջվածության հիմնական խնդիրն այն է, որ առանց առնվազն մեկ անդամ պետությունում չափման միջոցների տեսակի հաստատումը ճանաչելու դիմողին տեսակի հաստատման հավաստագիր չի տրամադրվում: Համապատասխանաբար, անհրաժեշտ է կարգավորել նման հավաստագրի տրամադրման հարցը, երբ բուն չափագիտական ընթացակարգի արդյունքները ճանաչվել են Միության ոչ բոլոր երկրների կողմից։ Այդ նպատակով փորձնական ծրագրի մասնակիցները համապատասխան լուծումներ են մշակել:

Չնայած ԵԱՏՄ-ում տեխնիկական կարգավորման միասնական համակարգի ստեղծմանը, Հանձնաժողովը միության երկրների հետ միասին դեռ շատ անելիքներ ունի չափումների միասնականության ապահովման ուղղությամբ։ ԵՏՀ նախարարը համոզված է. «Չափումների միասնականության ապահովման գործում ինտեգրման զարգացման ժամանակակից փուլը օբյեկտիվորեն պահանջում է այն ոլորտների ընդլայնում, որոնց ուղղությամբ անհրաժեշտ է զարգացնել այդ գիծը։ Այսօր շատերն են հասկանում այնպիսի ոլորտներում համաձայնեցված քաղաքականության իրականացման անհրաժեշտությունը, ինչպիսիք են Միության ընդհանուր էներգետիկական շուկան, Միության բժշկական արտադրատեսակների և դեղերի ընդհանուր շուկան, անասնաբուժական և բուսասանիտարական միջոցների կիրառումը, առևտուրը և սոցիալական ոլորտը»:

Վալենտին Տատարիցկու խոսքով, այս ոլորտներում չափումների միասնականության փաստացի զարգացումն արդեն իսկ ընթանում է։ Միևնույն ժամանակ Միության մասին պայմանագրի համապատասխան փոփոխությունների նախապատրաստումն այսօր քննարկվում է Հանձնաժողովի հարթակում։ Օրինակ, արդեն այսօր ԵԱՏՄ բոլոր պետությունների չափագետների և էներգետիկների հետ փոխգործակցությամբ մշակվում է հանձնարարականների երեք նախագիծ: Սրանք Միության ընդհանուր շուկաներում էլեկտրաէներգիայի, նավթի և գազի քանակության և որակի պարամետրերի չափման ընդհանուր մոտեցումներ են։

Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովը ակտիվ դիրք է գրավում ինտեգրացիոն գործընթացների խորացմանն ուղղված տարբեր նախաձեռնությունների և սցենարների քննարկման և մշակման հարցում, այդ թվում՝ չափումների միասնականության ապահովման ոլորտում։ «Հանձնաժողովի հարթակում Միության երկրների լիազոր մարմինների հետ ակտիվ երկխոսություն է վարվում մինչև 2030 թվականը և մինչև 2045 թվականն ընկած ժամանակահատվածում ԵԱՏՄ-ի հետագա զարգացման մասին հռչակագրի միջոցառումների պլանի ձևավորման շուրջ: «Միության պետությունների չափագիտական համայնքին կոչ ենք անում ավելի ակտիվ ներգրավվել այս քննարկմանը,- առաջարկել է ԵՏՀ նախարարը։ - Հարցը շատ կարևոր է, և այն լուծելիս մենք պետք է հենվենք մի շարք ներքին և արտաքին գործոնների վրա, ելնենք համալիր խնդիրներից, այդ թվում՝ որոնք ուղղված են շուկան վտանգավոր արտադրանքից պաշտպանելուն և միութենական բիզնեսի զարգացման համար բարենպաստ պայմաններ ստեղծելուն»:

Ապրիլի 9-ին տեղի է ունեցել Վալենտին Տատարիցկու և Բելառուսի Հանրապետության արդյունաբերության նախարար Ալեքսանդր Ռոգոժնիկի աշխատանքային հանդիպումը։ Քննարկվել են փոխադրամիջոցների (փոխադրամիջոցների ամրաշրջանակների), ինքնագնաց մեքենաների և այլ տեսակի տեխնիկայի էլեկտրոնային անձնագրային համակարգերի գործունեության արդիական հարցեր։ Պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել այս ոլորտում տեղեկատվական փոխգործակցության հետագա կատարելագործման վերաբերյալ: Թեման նախատեսվում է քննարկել ապրիլի 12-ին՝ Հանձնաժողովի խորհրդի առաջիկա նիստում։