арм

Նորություններ

ԵՏՀ ԶԼՄ-ներում Ֆոտոսրահ Տեսադարան
13 մարտի 2025 Էլդար Ալիշերով. «Եվրասիական տնտեսական ինտեգրումն ապահովում է ԵԱՏՄ երկրների զարգացման առանցքային ցուցանիշների նկատելի աճ» ԵՏՀ ինտեգրման և մակրոտնտեսության նախարար Էլդար Ալիշերովը «ԵԱՏՄ. Եվրասիայի խոշորագույն ինտեգրացիոն միավորման գործունեության 10 տարին» առցանց խորհրդաժողովի ընթացքում խոսել է Եվրասիական տնտեսական միության տասնամյա գործունեության ընթացքում եվրասիական տնտեսական ինտեգրման գրանցված ձեռքբերումների մասին: ԵՏՀ նախարարը շեշտը դրել է Մինչև 2030 և մինչև 2045 թվականները ԵԱՏՄ-ում տնտեսական գործընթացների հետագա զարգացման մասին հռչակագրի իրականացման համար ձեռնարկվելիք միջոցների վրա և ուշադրություն հրավիրել արտաքին ուղու վրա գործընկերների հետ փոխգործակցության օպտիմալ ձևաչափերի կառուցմանը և զարգացմանը։ Էլդար Ալիշերովը նշել է, որ եվրասիական տնտեսական ինտեգրումն ուժեղ կայունացնող և խթանող ազդեցություն է գործում տնտեսության վրա՝ ապահովելով եվրասիական «հնգյակի» երկրների զարգացման առանցքային ցուցանիշների նկատելի աճ։ «Տարածաշրջանում առևտրի, տրանսպորտալոգիստիկ երթուղիների, աշխատանքային միգրացիայի և ֆինանսական հոսքերի նոր կոնֆիգուրացիան, ակտիվ տնտեսական քաղաքականության հետ մեկտեղ, խթան հանդիսացան ԵԱՏՄ-ում ակտիվ տնտեսական աճի համար, — ասել է Էլդար Ալիշերովը։ — ԵՏՀ գնահատմամբ՝ ԵԱՏՄ-ում ՀՆԱ-ի ֆիզիկական ծավալի ինդեքսը 2024 թվականին 2014 թվականի համեմատ կազմել է 117.6%: Առանձին անդամ պետությունների համար ՀՆԱ-ի աճն ավելի էական է եղել, օրինակ՝ Հայաստանում՝ 1.6 անգամ, Ղրղզստանում՝ 1.6 անգամ, Ղազախստանում՝ 1.3 անգամ»։ ԵՏՀ նախարարն անդրադարձել է նաև ԵԱՏՄ-ում փոխադարձ և արտաքին առևտրի վիճակագրական ցուցանիշներին։ Օբյեկտիվ տվյալները վկայում են անդամ պետությունների միջև առևտրի ծավալների զգալի մեծացման, ինչպես նաև արտաքին տնտեսական ակտիվության աճի մասին։ «ԵԱՏՄ արտաքին առևտրաշրջանառության մեջ փոխադարձ առևտրաշրջանառության բաժնի աճը 2024 թվականին աճել է մինչև 19.8%՝ 2015 թվականի 13.5%-ի համեմատ», — նշել է ԵՏՀ նախարարը։ – Միությունում ապրանքների փոխադարձ առևտրի ծավալը 2015 թվականից կրկնապատկվել է և 2024 թվականին հասել է գրեթե 100 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի»: ԵՏՀ ինտեգրման և մակրոտնտեսության բլոկի ղեկավարը համոզված է, որ ԵԱՏՄ-ն այսօր դարձել է համաշխարհային տնտեսական ճարտարապետության կարևոր տարր։ «Ստեղծվել է ճկուն ենթակառուցվածք, որն ընդգրկում է առանցքային գործընկերներին և թույլ է տալիս համալիր երկխոսություն վարել՝ ի շահ անդամ պետությունների տնտեսությունների կայունության բարձրացման, լուծել ԵԱՏՄ-ն տնտեսական հարաբերությունների համաշխարհային ճարտարապետության մեջ ներկառուցման, արտահանման աշխարհագրության և ծավալների ընդլայնման, ինչպես նաև օտարերկրյա ներդրումների և տեխնոլոգիաների ներգրավման խնդիրները», — նշել է նա։ Հանձնաժողովը 46 փոխըմբռնման հուշագիր է կնքել ունիվերսալ և պրոֆիլային միջազգային կազմակերպությունների հետ, 14-ը՝ տարածաշրջանային ինտեգրացիոն և միջպետական միավորումների հետ, ինչպես նաև 30 համագործակցության հուշագիր՝ երրորդ երկրների կառավարությունների, նախարարությունների և գերատեսչությունների հետ։ Բացի այդ, ԵԱՏՄ-ի և երրորդ երկրների (Վիետնամի, Իրանի, ՉԺՀ-ի և Սերբիայի) միջև գործում է չորս առևտրային համաձայնագիր։ Ներկայումս ակտիվ աշխատանք է տարվում ԱՄԷ-ի, Ինդոնեզիայի և Մոնղոլիայի հետ առևտրային ռեժիմների ազատականացման մասին պայմանավորվածություններ ձեռք բերելու ուղղությամբ։ Միության հետ երկխոսության հարցում մեծ հետաքրքրություն են ցուցաբերում Հարավարևելյան Ասիայի երկրները։ Ակտիվորեն զարգանում են երկկողմ հարաբերությունները ԱՍԵԱՆ-ի, ինչպես նաև այդ տարածաշրջանի երկրների հետ։ «Անշուշտ, առաջնահերթություն են մնում մեր ամենամոտ գործընկերների՝ ԱՊՀ-ի, ՇՀԿ-ի, ԲՐԻԿՍ-ի և ԱՍԵԱՆ-ի երկրների հետ հարաբերությունները: Չնայած աշխարհատնտեսության բարդություններին, Միության նոր գործընկերների թիվը շարունակում է աճել», — ընդգծել է Էլդար Ալիշերովը։ Երրորդ երկրների և տնտեսական ինտեգրման տարածաշրջանային միավորումների ՀՆԱ-ն, որոնց հետ Միությունը կնքել է առևտրային համաձայնագրեր կամ որոնց դիտորդի կարգավիճակ է տվել, իսկ Հանձնաժողովը ստորագրել է փոխգործակցության հուշագրեր, կազմում է 71.9 տրիլիոն ԱՄՆ դոլար (ըստ Համաշխարհային բանկի տվյալների, ըստ գնողունակության պարիտետի), կամ համաշխարհային ՀՆԱ-ի 49.9%-ը։ Այդ երկրների բնակչությունը հասնում է 4.3 միլիարդ մարդու, կամ աշխարհի բնակչության 53.5%։
13 մարտի 2025 ԵՏՀ-ն և Ուզբեկստանի Հանրապետությունը քննարկել են առևտրատնտեսական համագործակցության առաջնահերթ հարցեր Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի և Ուզբեկստանի Հանրապետության կառավարության միջև փոխգործակցության հարցերով համատեղ աշխատանքային խմբի չորրորդ նիստի ընթացքում քննարկվել են փոխշահավետ առևտրատնտեսական համագործակցության ակտիվացման հարցեր։ Հանդիպումը տեղի է ունեցել մարտի 13-ին ԵՏՀ կենտրոնակայանում՝ ԵՏՀ ինտեգրման և մակրոտնտեսության նախարար Էլդար Ալիշերովի և Ուզբեկստանի Հանրապետության ներդրումների, արդյունաբերության և առևտրի փոխնախարար Հուռամ Թեշաբաևի համանախագահությամբ։ «ԵԱՏՄ անդամ պետությունների և Ուզբեկստանի Հանրապետության միջև առևտրատնտեսական համագործակցությունը ռազմավարական բնույթ է կրում ինչպես իր մասշտաբով, այնպես էլ ապրանքների անվանացանկի լայնությամբ, և մշտապես դրսևորում է դրական դինամիկա։ Ուզբեկստանի Հանրապետությունը ԱՊՀ երկրներից առաջինն է Միության առևտրային գործընկերների շարքում։ Ուզբեկստանին բաժին է ընկնում ԱՊՀ երկրների հետ ԵԱՏՄ առևտրի արժեքային ծավալի գրեթե կեսը։ «Մեր առևտուրն արտացոլում է ԵԱՏՄ անդամ պետությունների և Ուզբեկստանի Հանրապետության տնտեսությունների փոխլրացնող բնույթը», — նշել է ԵՏՀ ինտեգրման և մակրոտնտեսության նախարար Էլդար Ալիշերովը։ Իր հերթին Հուռամ Թեշաբաևն արձանագրել է, որ ԵԱՏՄ-ի հետ ստեղծվել են բիզնես երկխոսության խթանման արդյունավետ հարթակներ, իրականացվում են արդյունաբերական կոոպերացիայի և ենթակառուցվածքների ոլորտի հարյուրավոր խոշոր նախագծեր։ Ուզբեկստանը համակարգված կերպով մասնակցում է ԵԱՏՄ-ի հովանու ներքո անցկացվող միջկառավարական և միջգերատեսչական նիստերին, տնտեսական համաժողովներին և ցուցահանդեսներին, խորհրդակցություններին և բարձր մակարդակի հանդիպումներին: Էլդար Ալիշերովի խոսքով՝ ԵԱՏՄ-ի և Ուզբեկստանի միջև համագործակցության արդիական ուղղություններն իրենց զարգացումն են ստացել Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի և Ուզբեկստանի Հանրապետության կառավարության 2024-2026 թվականների համատեղ միջոցառումների պլանում, որը ստորագրվել է 2024 թվականի հոկտեմբերին։ Նիստի ընթացքում կողմերը քննարկել են տրանսպորտային ոլորտի թվայնացման, փոխադարձ առևտրում լոգիստիկ երթուղիների արդյունավետության բարձրացման, ԵԱՏՄ-ի և Ուզբեկստանի մաքսային սահմաններով միջազգային փոխադրման ապրանքների և փոխադրամիջոցների մասին տեղեկատվության փոխանակման կազմակերպման հնարավոր մոտեցումների մշակման, ինչպես նաև մրցակցության և սպառողների իրավունքների պաշտպանության ոլորտներում համագործակցության հարցեր։ Նիստի արդյունքում կարևորվել է Ուզբեկստանի ուղղությամբ ԵԱՏՄ անդամ պետությունների «Եվրասիական ագրոէքսպրես» համատեղ նախագծի իրականացումը գյուղատնտեսական արտադրանքի և պարենի մատակարարումների տրանսպորտալոգիստիկ շղթաների զարգացման, այդ թվում՝ արտադրանքի փոխադարձ մատակարարման համար լոգիստիկ նոր երթուղիների մշակման համար։ ԵՏՀ-ի ներկայացուցիչները պատրաստակամություն են հայտնել ուսումնասիրել ԵԱՏՄ-ի և Ուզբեկստանի միջև դեղերի նույնականացման միջոցների փոխադարձ ճանաչման, արդյունաբերության և ԱԱՀ համատեղ կոոպերացիոն նախագծերում ուզբեկական ընկերությունների մասնակցության հնարավորությունները։ Նաև աջակցություն է ստացել Ուզբեկստանի առաջարկը 2025 թվականի մարտին ԵԱՏՄ-ի և Ուզբեկստանի միջև մաքսային տարանցման ընդհանուր համակարգի ձևավորման հարցերով հերթական խորհրդակցություններ անցկացնելու մասին։ Կողմերը համաձայնել են 2025 թվականի ապրիլին համատեղ բիզնես երկխոսություն անցկացնելու մասին ԵԱՏՄ գործարար խորհրդի և Ուզբեկստանի ԱԱՊ նախաձեռնության հետ։ Քննարկումների արդյունքում համաձայնեցվել է 2026 թվականին Ուզբեկստանում համատեղ աշխատանքային խմբի հինգերորդ նիստն անցկացնելու հարցը։
06 սեպտեմբերի 2024 Սեպտեմբերի 30-ից հոկտեմբերի 1-ը Երևանում կանցկացվի 3-րդ Եվրասիական տնտեսական համաժողովը Այս տարվա Եվրասիական տնտեսական համաժողովի գլխավոր թեման է «ԵԱՏՄ 10 տարին. հեռանկարներն ու գերակայությունները»։ Համաժողովի մասնակիցները կքննարկեն Միության անդամ պետությունների միջև տնտեսական համագործակցության արդիական ուղղությունները, ինչպիսիք են ԵԱՏՄ ռազմավարական զարգացումը, համակողմանի կոոպերացիան և տեխնոլոգիական համագործակցությունը, թվայնացումը, տրանսպորտային ենթակառուցվածքի և լոգիստիկայի զարգացումը, ներքին շուկայի որակը և աջակցությունը ձեռնարկատիրությանը, ինչպես նաև միջազգային համագործակցությունը։ Համաժողովի գործարար մասի նստաշրջանների թեմաներն ուղղված կլինեն եվրասիական «հնգյակի» օրակարգի արդիական և համատեղ ուշադրություն պահանջող հարցերի լուծումների որոնմանը։ Համաժողովը համընկնում է Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի նիստի հետ և նախատեսում է ԵԱՏՄ երկրների կառավարությունների ղեկավարների և պետական իշխանության մարմինների ներկայացուցիչների, երրորդ երկրների կառավարությունների անդամների, խոշոր, միջին և փոքր բիզնեսի ղեկավարների, միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչների մասնակցություն, որոնք հետաքրքրված են Միության շրջանակներում փոխգործակցության զարգացմամբ: Միջոցառումն անցկացվում է 2024 թվականին Եվրասիական տնտեսական միության մարմիններում Հայաստանի Հանրապետության նախագահության շրջանակներում: Միջոցառման մասին մանրամասն տեղեկատվություն կարող եք գտնել Եվրասիական տնտեսական համաժողովի պաշտոնական կայքում:
13 մարտի 2024 ՄԱԿ-ի հարթակում քննարկել են տարածաշրջանային ինտեգրման ներդրումը ԿԶՆ-ների իրականացման գործում ՄԱԿ-ի մինչև 2030 թվականը կայուն զարգացման ոլորտի օրակարգի տարածաշրջանային չափման կարևորությունը և Կայուն զարգացման նպատակների (ԿԶՆ) իրականացման գործում տարածաշրջանային ինտեգրացիոն միավորումների ավանդը քննարկել են «Տարածաշրջանային ինտեգրման դերը ԿԶՆ-ների իրականացման գործում. ԵԱՏՄ և այլ կառույցներ» սլայդ իվենթի ընթացքում: Միջոցառումը կազմակերպել է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովը մարտի 12-ին տեսակոնֆերանսի ձևաչափով՝ ՄԱԿ-ի ԵՏՀ Կայուն զարգացման տարածաշրջանային համաժողովի շրջանակներում։ Բացմանը մասնակցել են Ժնևում ՄԱԿ-ի բաժանմունքին կից Ռուսաստանի Դաշնության մշտական ներկայացուցչի տեղակալ Սերգեյ Վասիլևը և Ժնևում ՄԱԿ-ի բաժանմունքին կից Հայաստանի Հանրապետության մշտական ներկայացուցչության առաջին քարտուղար Համբիկ Մինասյանը։ Հիմնական զեկուցողն էր ԵՏՀ ինտեգրման և մակրոտնտեսության նախարար Սերգեյ Գլազևը, իսկ քննարկման վարողը «Վալդայ» ակումբի ծրագրային տնօրեն, ՄԳԻՄՕ-ի Եվրոպական ինստիտուտի գիտական ղեկավար Օլեգ Բարաբանովն էր։ «Եվրասիական տնտեսական ինտեգրումը կարևոր դեր է կատարում ԵԱՏՄ պետությունների տնտեսական զարգացման գործում և հանդիսանում է ԿԶՆ-ների իրականացմանը նպաստող լրացուցիչ գործոն, — նշել է Սերգեյ Գլազևը։ — ԵԱՏՄ երկրները հաջող քայլեր են ձեռնարկում ԿԶՆ-ների իրականացման համար՝ այս նպատակներն ու խնդիրները ներդնելով իրենց ազգային ծրագրային փաստաթղթերում, ռազմավարություններում և զարգացման հայեցակարգերում»։ Սերգեյ Գլազևը խոսել է Եվրասիական տարածաշրջանում ԿԶՆ-ի մի շարք ցուցանիշների մասով առկա առաջընթացի մասին, այդ թվում՝ ԵԱՏՄ տնտեսական ինտեգրացիոն օրակարգի աստիճանական զարգացման և սպորտի, առողջապահության և կրթության ոլորտներում տնտեսական փոխգործակցության տարբեր ասպեկտներին դարձվող ուշադրության հաշվին։ «ԵԱՏՄ-ն ձգտում է դառնալ ինքնաբավ, ներդաշնակ զարգացած և գրավիչ մակրոտարածաշրջան աշխարհի բոլոր երկրների համար, որն ունի տնտեսատեխնոլոգիական և մտավոր առաջնորդություն և պահպանում է բնակչության բարեկեցության բարձր մակարդակը, էականորեն համապատասխանում է Օրակարգ-2030-ին», — ընդգծել է Սերգեյ Գլազևը։ ԵՏՀ նախարարը հատուկ ուշադրություն է դարձրել ԿԶՆ 1-ի՝ «Աղքատության վերացման» և ԿԶՆ 2-ի՝ «Սովի վերացման» իրականացմանը և նշել, որ ԵԱՏՄ պետություններից արտաքին շուկաներ պարենի, առաջին հերթին՝ ցորենի և ալյուրի, ինչպես նաև հանքային պարարտանյութերի արտահանումը ավանդաբար ԵԱՏՄ տնտեսության ուժեղ կողմն է, իսկ Միության երկրների արտադրական և ռեսուրսային ներուժն ի վիճակի է պարենով ապահովել հարյուր միլիոնավոր մարդկանց։ Սերգեյ Գլազևն ընդգծել է, որ ՄԱԿ-ի կողմից գլոբալ մակարդակում մի շարք ԿԶՆ-ների մասով արձանագրված առաջընթացի անբավարար մակարդակը մեծապես պայմանավորված է ստեղծված համաշխարհային դրամաֆինանսական համակարգի անկատարությամբ, որը լուրջ բարեփոխումներ է պահանջում։ ԵՏՀ մակրոտնտեսական քաղաքականության վարչության տնօրեն Ասկար Ջապարկուլովն ավելի մանրամասն խոսել է ԿԶՆ-ների իրականացման գործում ԵԱՏՄ ավանդի մասին՝ շեշտը դնելով կանաչ տեխնոլոգիաների ոլորտում տնտեսական համագործակցության և ԵԱՏՄ-ում կանաչ տնտեսության սկզբունքների զարգացման վրա։ ԵՏՀ առևտրային քաղաքականության վարչության փոխտնօրեն Կանիբեկ Քասիմալի ուուլուն անդրադարձել է ԿԶՆ-ների և ԵԱՏՄ կլիմայական օրակարգի միջև փոխադարձ կապին։ Իրենց տեսլականը ներկայացրել են նաև ՄԱԿ-ի Եվրոպական տնտեսական հանձնաժողովի գործադիր քարտուղարի տեղակալ Դմիտրի Մարյասինը և Ասիայում փոխգործակցության և վստահության միջոցների խորհրդակցության (ԱՓՎՄԽ) և Եվրասիական զարգացման բանկի (ԵԱԶԲ) ներկայացուցիչներ։ Տեղեկանք  ՄԱԿ-ի ԵՏՀ-ի կայուն զարգացման տարածաշրջանային համաժողովը Եվրոպական տարածաշրջանում անցկացվող ամենամյա միջոցառում է փորձի փոխանակման և ԿԶՆ-ների իրականացման լուծումների քննարկման համար: ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման ոլորտի օրակարգը ներառում է 17 նպատակ և 169 խնդիր, որոնք համալիր բնույթ են կրում և ապահովում կայուն զարգացման երեք բաղադրիչների՝ տնտեսական աճի, սոցիալական ինտեգրման և բնապահպանական կայունության հավասարակշռությունը: 2022 թվականի վերջին ԵՏՀ-ն հրատարակել է «Եվրասիական տնտեսական միության տարածաշրջանում Կայուն զարգացման ոլորտի նպատակներին հասնելը» ժողովածուն։ Ժողովածուի մեջ ներկայացված են վիճակագրական տվյալներ Եվրասիական տնտեսական միությունում 2017-2021 թվականներին ԿԶՆ-ների տարածաշրջանային ցանկի ցուցանիշներին հասնելու վերաբերյալ: Տարածաշրջանային ցանկը ներառում է 130 ցուցիչ, որոնցից 63-ը առաջարկվել է գլոբալ մակարդակով մշտադիտարկման համար, ինչպես նաև ԵԱՏՄ-ում զարգացման առաջնահերթություններն արտացոլող 67 ցուցիչ։

Պաշարներ ԵՏՄ