Қаріп өлшемі: A A A

Сайттың түсі: C C C

Сайттын кадимки версиясы

Интеграция жана макроэкономика

Алишеров Эльдар
Туралиевич

темасындагы жаңылыктар «Интеграция жана макроэкономика»

24 июлундагы 2025 ЕЭКтин Интеграцияны өнүктүрүү департаментинин директорунун орун басары болуп Диас Токан дайындалды Диас Ерболулы Токан 1994-жылы Алматы шаарында (Казакстан Республикасы) туулган. 2016-жылы "Элдик чарба" университетин "Менеджмент" адистиги боюнча, 2018-жылы "Мирас" университетин "юриспруденция" адистиги боюнча аяктаган. 2018-2022-жылдары Казакстан Республикасынын Улуттук экономика министрлигинде жана соода жана интеграция министрлигинде экономикалык интеграция маселелерине адистешкен эксперт жана башкы эксперт болуп иштеген. 2022-жылдан 2025-жылга чейин Казакстан Республикасынын Соода жана интеграция министрлигинин экономикалык интеграция департаментинин ишкердик кызматташтыкты өнүктүрүү башкармалыгынын жетекчиси кызматын ээлеген. Мамлекеттик кызматта иштеген жылдары эл аралык жана ведомстволук сыйлыктар менен сыйланган.

22 июлундагы 2025 БУУда ЕЭКтин Туруктуу өнүгүү максаттарына жетүүдө евразиялык интеграциянын таасири жөнүндө баяндамасы сунушталды Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрүндө Туруктуу өнүктүрүү максаттарына (ТӨМ) жетишүүгө евразия экономикалык интеграциясынын таасири жөнүндө ЕЭКтин экинчи баяндамасынын негизги корутундулары БУУнун Нью-Йорктогу штаб-квартирасында сунушталды. ЕЭКтин энергетика жана инфраструктура боюнча министри Арзыбек Кожошев баяндаманын тезистери менен Бириккен Улуттар Уюмунун Туруктуу өнүктүрүү боюнча жогорку деңгээлдеги саясий форумунун (ТӨСФ) эки негизги аянтчасында чыгып сүйлөдү. ТӨСФ жалпы жарыш сөздөрүнүн жүрүшүндө чыгып сүйлөгөн сөзүндө Арзыбек Кожошев динамикалуу өнүгүп жаткан интеграциялык бирикме катары ЕАЭБдин ролун белгиледи. Мында, евразия экономикалык интеграциясын тереңдетүү евразиялык "бешилтиктин" мүчө өлкөлөрүнүн ТӨМгө жетишине өбөлгө түзүүчү олуттуу кошумча фактор катары кызмат кылат. "185 миллиондон ашык керектөөчүлөрдү бириктирген бирдиктүү рынок менен ЕАЭБдин ийгиликтүү иштеши жана макулдашылган экономикалык саясаттарды ырааттуу жүзөгө ашыруу экономикалык өсүштүн катализатору болуп калды. ЕАЭБ өлкөлөрүнүн жалпы ИДӨсү 2024-жылдын жыйынтыгы боюнча 4%га өскөн жана экинчи жыл катары менен дүйнөлүк орточо деңгээлден жогору болду", – деп белгиледи Арзыбек Кожошев. Туруктуу өнүгүүнү регионалдык өлчөө темасын Арзыбек Кожошев "ТӨМдү ишке ашыруунун регионалдык перспективалары" сессиясында да улантты. Ал ЕАЭБ тажрыйбасын глобалдык максаттарга жетүүнүн улуттук стратегияларына кошумча катары регионалдык деңгээлде кызматташуунун маанилүүлүгүн айкын тастыктоо катары көрсөттү.  ЕЭК министри прогресске мониторинг жүргүзүү үчүн Комиссиянын методологиясы – "ТӨМгө жетүү көрсөткүчтөрүнүн регионалдык тизмеги" жөнүндө айтып берди. Ошондой эле ал Бирликти өнүктүрүүнүн узак мөөнөттүү стратегияларын ишке ашыруу ТӨМдүн кыйла кеңири спектрине жетишүүгө багытталаарын белгиледи. Кеп 2030-жылга чейин жана 2045-жылга чейинки мезгилде экономикалык процесстерди андан ары өнүктүрүү жөнүндө "Евразия экономикалык жолу" декларациясынын долбоору жөнүндө болууда.  Арзыбек Кожошев Комиссиянын ТӨМгө жетишүүдө интеграциянын таасирин талдоону улантуу жана анын натыйжаларын эл аралык коомчулук менен бөлүшүү пландары жөнүндө маалымдады. Муну менен Комиссия Күн тартиби-2030ду ишке ашыруу боюнча глобалдык аракеттерге салым кошот. ТӨСФ БУУнун Экономикалык жана социалдык кеңешинин (ЭКОСОК) колдоосу астында ТӨМгө жетишүүнүн жүрүшүн серептөө үчүн БУУнун борбордук платформасы болуп саналат. "ТӨМгө жетүү көрсөткүчтөрүнүн регионалдык тизмеси" – 130 көрсөткүчтү камтыган комплекстүү инструмент (алардын 67си дал евразиялык интеграциянын артыкчылыктары үчүн мүнөздүү), интеграциялык процесстердин өз ара байланышына жана ТӨМгө жетүү динамикасына терең талдоо жүргүзүүгө мүмкүндүк берет.

30 июнундагы 2025 Таиланддын ишкерлери ЕАЭБ рыногунда иштөө перспективаларына оң баа беришти Таиланддын ишкерлер коомдоштугунун сурамы боюнча Евразия экономикалык комиссиясы Таиланд Королдугунун Россия Федерациясындагы Элчилиги жана Москвадагы Тай соода борбору менен биргеликте "ЕАЭБ: динамикалык эл аралык соода шарттарында тайланддык ишкерлер үчүн перспективалуу рыноктор" онлайн-семинарын уюштурду. "Евразия экономикалык бирлигинин жана Таиланддын өз ара иштешүүсүнүн өнүккөн жана түшүнүктүү инфраструктурасы түзүлгөн. ЕЭК жана Таиланд Өкмөтү 2018-жылы түзүлгөн Кызматташтык жөнүндө меморандумду ишке ашырууну улантууда. Биргелешкен жумушчу топтун эки отуруму болуп өттү. Кызматташтыктын кыйла кызыгууну жараткан негизги чөйрөлөрү аныкталды", — деди ЕЭКтин Интеграцияны өнүктүрүү департаментинин директору Микаел Беллуян. Ошондой эле ал ЕАЭБ менен Таиланддын диалогу бизнес үчүн ачык экендигин белгиледи. ЕЭК тарабынан уюштурулуп жаткан, анын ичинде АСЕАН өлкөлөрүнө багытталган иш-чаралардын көпчүлүк бөлүгү бизнес-аудитория үчүн өткөрүлөт жана ишкерлердин ортосунда түз байланышты түзүүгө мүмкүндүк берет. Департаменттин башчысы ЕАЭБ жана Таиланддын ишкер чөйрөлөрүнүн катышуусу менен диалогду өнүктүрүүнүн драйвери боло ала турган, кызматташтыктын потенциалдуу артыкчылыктуу чөйрөлөрүн белгилеп өттү. Бул санариптештирүү, өнөр жай кызматташтыгы жана азык-түлүк коопсуздугу, транспорт жана логистика, ошондой эле каржы кызматтары сектору, анын ичинде төлөмдөрдү жүргүзүү маселелери. Өз кезегинде, Таиланд Королдугунун Соода министрлигинин Эл аралык соодага көмөктөшүү департаментинин директору Сунанта Канвалкулкидж Таиланддын ЕАЭБ мамлекеттеринин ар бири менен соода-экономикалык кызматташтыгынын жогорку потенциалын ишке ашыруу мүмкүнчүлүгүн позитивдүү баалады. Семинардын жүрүшүндө ЕАЭБ рыногуна жеткиликтин практикалык жол-жоболору, Бирликте соода саясаты жана бажы-тарифтик жөнгө салуу, мүчө мамлекеттердин жана Таиланддын өнөр жай, транспорт, логистика чөйрөсүндө кызматташуу потенциалы каралды. Таиланддык ишкер чөйрөлөрдүн өкүлдөрү ЕАЭБ рыногунда өз ишинин позитивдүү мисалдары жөнүндө маалымат менен бөлүшүштү.

27 июнундагы 2025 Жасалма интеллекттин потенциалы жана аны статистикада колдонуу келечеги ЕЭФ-2025те каралды Евразия экономикалык бирлигинин алкагында статистика чөйрөсүндө жасалма интеллектти колдонуу ЕАЭБ статистикалык тутумунун санариптик, технологиялык жана инновациялык потенциалын бекемдөөгө кошумча импульс болуп калышы мүмкүн. Бул ойду Евразия экономикалык комиссиясынын интеграция жана макроэкономика боюнча министри Эльдар Алишеров Минскте ЕЭФ-2025 алкагында өткөн "ЕАЭБ статистикасы 2030: жасалма интеллектти колдонуунун потенциалы жана перспективалары" тегерек столунда баса белгиледи. "Жасалма интеллектти статистикалык ишмердүүлүккө ийгиликтүү киргизүү жана ишенимдүү пайдалануу үчүн так стандарттарды иштеп чыгуу, ачык- айкындуулукту камсыз кылуу, маалыматтарды коргоо жана улуттук статистикалык кызматтар жана эл аралык уюмдар тарабынан макулдашылган иш-аракеттерди иштеп чыгуу талап кылынат", — деп белгиледи Эльдар Алишеров. Тегерек столдун катышуучулары жасалма интеллектке негизделген статистикалык маалыматты талдоо инструменттеринин пайда болушу жана өнүгүшү расмий статистикалык маалыматка болгон муктаждыктардын өзгөрүүсү менен аныкталган маанилүү тенденциялардын бири экендигине макул болушту. Жасалма интеллект технологиялары статистикалык өндүрүштүн бардык этаптарында маалыматтарды чогултуудан баштап расмий статистикалык маалыматты жайылтууга чейин колдонулушу мүмкүн. "ЕАЭБ статистикалык тутумун туруктуу өнүктүрүүнүн актуалдуу тренди болуп заманбап маалыматтык технологияларды, анын ичинде жасалма интеллектти киргизүү саналат, ал коюлган милдеттердин маалыматтык жана коммуникациялык татаалдыгынын өсүшүнүн жогорку темптеринде иштин натыйжалуулугунун зарыл деңгээлин камсыз кылууга мүмкүндүк берет", – деп жыйынтыктады Эльдар Алишеров.  

Дагы көрсөтүү

багыты боюнча материалдар

14 декабрындагы 2016 ЕЭКтин техникалык жөнгө салуу боюнча министри Валерий Корешковдун Евразия экономикалык биримдигинде дары каражаттарынын жалпы рыногун түзүү темасы боюнча БелТА маалымат агенттигине берген интервьюсу Дары каражаттары - Евразия экономикалык биримдигинин өлкөлөрү жалпы рыноктун иши башталышы боюнча иштерге бекем киришкен спецификалык товарлардын тобунун биринчиси. Бул тажрыйбаны колдонуу менен ЕАЭБте башка бирдиктүү рыноктор да түзүлө баштайт - каржы, энергетика, мунай-газ жалпы рыноктору ж.б. Дагы кандай баскычтарда өтүү керектиги жана жалпы дарылар рыногу кандай иштей турганы туурасында БелТА кабарчысына Евразия экономикалык комиссиясынын техникалык жөнгө салуу боюнча Коллегия мүчөсү (министр) Валерий Корешков айтып берди.

04 февралындагы 2016 ЕЭКтин Макроэкономикалык саясат департаментинин директорунун орун басары Андрей Липиндин “Ведомосттор” гезитине берген интервьюсу: «Интеграция: тоскоолдуксуз умтулуу” 2015-жылдын январынан тартып Беларусия, Казакстан жана Россиянын жана жыл ичинде кошулган Армения менен Кыргызстандын ортосундагы интеграциялык процесстер Евразия экономикалык биримдиги тууралуу келишим менен жөнгө салынат, анын максаты болуп товарлардын, кызматтардын, капиталдын жана жумушчу күчүнүн бирдиктүү рыногун түзүү саналат.

01 декабрындагы 2015 ЕЭК Министри Данил Ибраевдин интервьюсу Russianews.net: «Биз беш мамлекеттин кызыкчылыгын коргойбуз» интернет-порталында Европада, албетте, Евразия экономика комиссиясы жөнүндө маалымдар болушту. Бирок, Еврокомиссия сыяктуу эле Европа тургундары деле, ал Евробиримдиктин экономикалык кызыкчылыгына коркунуч туудурушу мүмкүнбү же анын өнөктөшү болушу мүмкүнбү, бул Евробиримдик сыяктуу дагы бир ири аймактуу нерсеби же СССРдин кайра жаралышыбы деген сыяктуу мүнөздө, көп деле биле беришпесе керек. Биз, бул суроолорду тактап алуу үчүн Евразия экономика комиссиясынын Коллегия мүчөсү Данил Ибраев менен жолугуштук.

23 ноябрындагы 2015 ЕЭКтин Ишкердик ишмердүүлүк департаментинин директорунун орун басары Самат Алиевдин "Интеграциянын тажрыйбасы. ЕЭИ" журналындагы "Евразия экономикалык биримдигинин алкагындагы эмгек миграциясы" автордук макаласы Самат Бикитаевич Алиев — д. т.н., профессор, академик Российской академии есте- ственных наук, заместитель директора Департамента развития предпринимательской деятельности Евразийской экономической комиссии. При участии С.Б. Алиева и под его непосредственным руководством разрабатываются проекты нормативно-право- вых актов Евразийской экономической комиссии и международные законопроекты в сфере интеллектуальной собственности по вопросам товарных знаков, коллектив- ного управления авторскими и смежными правами, единого таможенного реестра объектов интеллектуальной собственности, координации деятельности уполномо- ченных органов. Автор более 110 научных трудов, в том числе 20 монографий. Сфе- ра научной деятельности — реструктуризация угольной промышленности, развитие высшего образования, управление транснациональными корпорациями, стратегия развития интеллектуальной собственности, миграционные процессы.