кыр

Интеграция жана макроэкономика

Интеграция жана макроэкономика боюнча Коллегия мүчөсү (Министр) Алишеров Эльдар Туралиевич
Кабылдама тел. +7 (495) 669-24-06

темасындагы жаңылыктар «Интеграция жана макроэкономика»

20 мартындагы 2025 ЕЭК жана СДА кызматташтыкты өнүктүрүшүүдө Евразия экономикалык комиссиясынын интеграция жана макроэкономика боюнча министри Эльдар Алишеров Стратегиялык демилгелер агенттигинин башкы директору Светлана Чупшева менен жолугушуу өткөрдү. Тараптар кызматташуунун бир катар келечектүү багыттарын талкуулашты. Мыкты тажрыйбаларды алмашуу маселесине өзгөчө көңүл бурулду. ЕЭК министри белгилегендей, мындай өз ара аракеттенүүнү өнүктүрүү Евразия экономикалык бирлигинин алкагында төрт эркиндикти камсыз кылууда кыйла натыйжалуу инструменттерди ишке киргизүүгө мүмкүндүк берет. Жолугушуунун жыйынтыгында өз ара кызыкчылык жараткан маселелер боюнча кызматташууну улантуу жөнүндө макулдашылды. Стратегиялык демилгелер агенттиги (СДА) — россиялык коммерциялык эмес уюм, ал 2011-жылы РФ Өкмөтүнүн тескемеси менен түзүлгөн. СДАнын негизги милдети экономиканы өнүктүрүүгө, бизнес-климатты жакшыртууга, жарандардын жашоо сапатын жогорулатууга, ошондой эле заманбап башкаруучулук практикаларды киргизүүгө өбөлгө түзүүчү стратегияларды жана демилгелерди иштеп чыгуу жана ишке ашыруу болуп саналат.  
20 мартындагы 2025 Эльдар Алишеров Америкалык палатада өткөн конференцияда ЕАЭБдин позитивдүү тренддерин жана стратегиялык мүмкүнчүлүктөрүн презентациялады Евразия экономикалык комиссиясынын интеграция жана макроэкономика боюнча министри Эльдар Алишеров Евразия экономикалык комиссиясынын катышуусу менен Россияда өткөн Америкалык соода палатасынын жылдык конференциясына катышты. ЕЭК министри ЕАЭБ өлкөлөрүнүн экономикасындагы позитивдүү өзгөрүүлөрдү белгиледи. Анын айтымында, өткөн жылы евразиялык "бешилтиктин" ИДӨсүнүн жыйынды өсүшү 4,2%ды түзгөн. Өткөн жылы ЕАЭБдин тышкы соода жүгүртүүсүнүн дээрлик бештен бир бөлүгүн (19,8 %) түзгөн Бирлик өлкөлөрүнүн өз ара соодасынын үлүшү туруктуу өсүп жатканын белгилеп өттү. Бирликте товарлардын өз ара соодасынын көлөмү он жыл ичинде эки эсеге өстү жана 2024-жылы дээрлик 100 млрд АКШ долларына жетти. "Биздин динамика өткөн жылы 3,2%ды түзгөн дүйнөлүк орточо өсүү темпинен кыйла жогору. ЕАЭБ өлкөлөрүнүн экономикаларынын ийкемдүүлүгүнүн жана жогорку ыңгайлуулугунун аркасында, экспорттун географиясын жана көлөмүн кеңейтүү, ошондой эле инвестицияларды жана заманбап технологияларды тартуу менен Бирликтин дүйнөлүк экономикалык архитектурага интеграциялоо маселелерин жигердүү чечүү мүмкүн болду", – деп белгиледи Эльдар Алишеров. ЕЭК министри өз сөзүндө евразиялык "бешилтикти" өнүктүрүүнүн стратегиялык документтерин жүзөгө ашыруу боюнча ишке өзгөчө көңүл бурду. Эльдар Алишеров ЕАЭБ өлкөлөрүндө бизнестин туруктуу жана кирешелүү иштеши үчүн бардык шарттар түзүлүп жатканын баса белгиледи. Бирликтин 2030-жылга чейин жана 2045-жылга чейин өнүгүүсүнүн векторлорун аныктаган "Евразия экономикалык жолу" декларациясынын бардык маанилүү аспектилери бизнестин кызыкчылыктарына багытталган жана мүчө мамлекеттердин экономикаларынын туруктуу жана алдыга озуп өсүшүн камсыз кылууга багытталган. ЕЭК министри ЕАЭБдин эл аралык ишмердүүлүгү жөнүндө айтып жатып, Комиссиянын ишинин жүрүшүндө негизги соода-экономикалык өнөктөштөр: өлкөлөр, регионалдык бирикмелер жана эл аралык уюмдар менен мамилелер формалдашкандыгын айтып берди. Бул макулдашуулар ар кандай маселелер боюнча системалуу диалог жүргүзүүгө мүмкүндүк берет. "ЕЭК өз ара иш алып барган үчүнчү өлкөлөрдүн жана регионалдык интеграциялык бирикмелердин ИДӨсү 71,9 трлн АКШ долларын же дүйнөлүк ИДӨнүн 49,9%ын түзөт", – деп белгиледи Эльдар Алишеров. 
13 мартындагы 2025 Эльдар Алишеров: "Евразия экономикалык интеграциясы ЕАЭБ өлкөлөрүнүн өнүгүүсүнүн негизги көрсөткүчтөрүнүн байкалаарлык өсүшүн камсыз кылат" Евразия экономикалык бирлигинин он жылдык ишинде жетишилген евразия экономикалык интеграциясынын жетишкендиктери жөнүндө ЕЭКтин интеграция жана макроэкономика боюнча министри Эльдар Алишеров "ЕАЭБ: Евразиядагы эң ири интеграциялык бирикменин иштешине 10 жыл" онлайн-конференциясында айтып берди. ЕЭК министри ЕАЭБде 2030- жана 2045-жылдарга чейин экономикалык процесстерди андан ары өнүктүрүү жөнүндө декларацияны ишке ашыруу үчүн кабыл алынуучу чараларга басым жасады жана өнөктөштөр менен тышкы тректе өз ара иштешүүнүн оптималдуу форматтарын түзүүгө жана өнүктүрүүгө көңүл бурду. Эльдар Алишеров белгилеп өткөндөй, евразия экономикалык интеграциясы евразиялык "бешилтик" өлкөлөрүнүн өнүгүүсүнүн негизги көрсөткүчтөрүнүн байкалаарлык өсүшүн камсыз кылуу менен экономикага күчтүү турукташтыруучу жана дем берүүчү таасирин тийгизет. "Региондогу сооданын, транспорттук-логистикалык каттамдардын, эмгек миграциясынын жана финансылык агымдардын жаңы конфигурациясы жигердүү экономикалык саясат менен катар ЕАЭБде жигердүү экономикалык өсүш үчүн түрткү болду, — деди Эльдар Алишеров. — ЕЭКтин баалоосу боюнча, ЕАЭБде ИДӨнүн физикалык көлөмүнүн индекси 2014-жылга карата 2024-жылы 117,6%ды түзгөн. Айрым мүчө мамлекеттер боюнча ИДӨнүн өсүшү кыйла олуттуу болду, мисалы, Арменияда – 1,6 эсе, Кыргызстанда – 1,6 эсе, Казакстанда – 1,3 эсе". ЕЭК министри ЕАЭБдеги өз ара жана тышкы сооданын статистикалык көрсөткүчтөрүнө да көңүл бурду. Объективдүү маалыматтар мүчө мамлекеттердин ортосундагы соода көлөмдөрүнүн олуттуу жогорулагандыгын, ошондой эле тышкы экономикалык активдүүлүктүн өсүшүн күбөлөндүрөт. "ЕАЭБдин тышкы соода жүгүртүүсүндө өз ара соода жүгүртүүнүн үлүшүнүн өсүшү 2024-жылы 19,8%га чейин өскөн, ал эми 2015-жылы 13,5% болгон, — деди ЕЭК министри. — Бирликте товарлардын өз ара соодасынын көлөмү 2015-жылдан тартып эки эсеге өсүп, 2024-жылы дээрлик 100 млрд АКШ долларына жеткен". ЕЭКтин интеграция жана макроэкономика боюнча блогунун башчысы бүгүнкү күнгө карата ЕАЭБ дүйнөлүк экономикалык архитектуранын маанилүү элементи катары калыптанганына ишенет. "Негизги өнөктөштөрдү камтыган жана мүчө мамлекеттердин экономикаларынын туруктуулугун жогорулатуу кызыкчылыгында диалогду комплекстүү жүргүзүүгө, экономикалык мамилелердин дүйнөлүк архитектурасына ЕАЭБди киргизүү, экспорттун географиясын жана көлөмүн кеңейтүү, ошондой эле чет өлкөлүк инвестицияларды жана технологияларды тартуу маселелерин чечүүгө мүмкүндүк берген ийкемдүү инфраструктура түзүлгөн", — деп белгиледи ал. Комиссия тарабынан универсалдуу жана профилдик эл аралык уюмдар менен өз ара түшүнүшүү жөнүндө 46 меморандум, регионалдык интеграциялык жана мамлекеттер аралык бирикмелер менен 14 меморандум, ошондой эле үчүнчү өлкөлөрдүн өкмөттөрү, министрликтери менен кызматташуу жөнүндө 30 меморандум түзүлгөн. Мындан тышкары, ЕАЭБ менен үчүнчү өлкөлөрдүн (Вьетнам, Иран, КЭР жана Сербия) ортосунда төрт соода келишими иштейт. Азыркы учурда БАЭ, Индонезия жана Монголия менен соода режимдерин либералдаштыруу жөнүндө макулдашууларга жетишүү боюнча активдүү иштер жүргүзүлүүдө. Бирлик менен диалогго жогорку кызыгууну Түштүк-Чыгыш Азия өлкөлөрү да көрсөтүүдө. АСЕАН менен, ошондой эле бул региондун өлкөлөрү менен эки тараптуу негизде мамилелер жигердүү өнүгүүдө. "Жакынкы өнөктөштөр – КМШ, ШКУ, БРИКС, АСЕАН өлкөлөрү менен мамилелер артыкчылыктуу бойдон калууда. Геоэкономиканын татаалдыгына карабастан, Бирликтин жаңы өнөктөштөрүнүн саны көбөйүүдө", – деп белгиледи Эльдар Алишеров. Бирлик соода келишимдерин түзгөн же байкоочу статусун берген, ал эми Комиссия өз ара аракеттенүү жөнүндө меморандумдарга кол койгон үчүнчү өлкөлөрдүн жана экономикалык интеграциянын региондук бирикмелеринин ИДӨсү 71,9 трлн АКШ долларын (Дүйнөлүк банктын маалыматтары боюнча сатып алуу жөндөмдүүлүгүнүн паритети боюнча) же дүйнөлүк ИДӨнүн 49,9%ын түзөт. Бул өлкөлөрдүн калкы 4,3 миллиард адамга жетет же дүйнө калкынын 53,5%ын түзөт.
13 мартындагы 2025 ЕЭК жана Өзбекстан Республикасы соода-экономикалык кызматташтыктын артыкчылыктуу маселелерин талкуулашты Евразия экономикалык комиссиясы менен Өзбекстан Республикасынын Өкмөтүнүн ортосундагы өз ара иштешүү боюнча биргелешкен жумушчу топтун төртүнчү отурумунун жүрүшүндө өз ара пайдалуу соода-экономикалык кызматташтыкты активдештирүү маселелери талкууланды. Жолугушуу ЕЭКтин интеграция жана макроэкономика боюнча министри Эльдар Алишеровдун жана Өзбекстан Республикасынын инвестициялар, өнөр жай жана соода министринин орун басары Хуррам Тешабаевдин төрагалыгы астында 13-мартта ЕЭКтин штаб-квартирасында өттү. "ЕАЭБдин мүчө мамлекеттери менен Өзбекстан Республикасынын ортосундагы соода-экономикалык кызматташтык өзүнүн масштабы боюнча да, товарлардын номенклатурасынын кеңдиги боюнча да стратегиялык мүнөздө жана туруктуу оң динамикага ээ. Өзбекстан Республикасы КМШ өлкөлөрүнөн Бирликтин соода өнөктөштөрүнүн арасында биринчи орунда турат. Өзбекстан ЕАЭБдин КМШ өлкөлөрү менен соодасынын нарктык көлөмүнүн дээрлик жарымын түзөт. Биздин соода ЕАЭБ мүчө мамлекеттеринин жана Өзбекстан Республикасынын экономикаларынын өз ара толуктоочу мүнөзүн чагылдырат", – деп белгиледи ЕЭКтин интеграция жана макроэкономика боюнча министри Эльдар Алишеров. Өз кезегинде Хуррам Тешабаев ЕАЭБ менен бизнес-диалогго дем берүү үчүн натыйжалуу аянтчалар түзүлгөнүн, өнөр жай операциясы жана инфраструктура жаатында жүздөгөн ири долбоорлор ишке ашырылып жатканын белгиледи. Өзбекстан ЕАЭБ эгидасы астында өткөрүлгөн өкмөттөр аралык жана ведомстволор аралык отурумдарга, экономикалык форумдарга жана көргөзмөлөргө, жогорку деңгээлдеги консультацияларга жана жолугушууларга системалуу түрдө катышып келет. Эльдар Алишеровдун айтымында, ЕАЭБ менен Өзбекстандын ортосундагы кызматташтыктын актуалдуу багыттары 2024-жылдын октябрында кол коюлган Евразия экономикалык комиссиясы менен Өзбекстан Республикасынын Өкмөтүнүн 2024-2026-жылдарга карата биргелешкен иш-чаралар планында өнүгүүгө ээ болду. Отурумдун жүрүшүндө тараптар транспорт чөйрөсүн санариптештирүү, өз ара соода жүргүзүүдө логистикалык каттамдардын натыйжалуулугун жогорулатуу, ЕАЭБ жана Өзбекстандын бажы чек аралары аркылуу өткөрүлүүчү товарлар жана эл аралык ташуу каражаттары жөнүндө маалымат алмашууну уюштурууга мүмкүн болгон ыкмаларды иштеп чыгуу, ошондой эле атаандаштык жана керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо чөйрөлөрүндө кызматташуу маселелерин талкуулашты. Отурумдун жыйынтыгы боюнча ЕАЭБ мүчө мамлекеттеринин "Евразия агроэкспресс" биргелешкен долбоорун Өзбекстан багытында айыл чарба продукциясын жана азык-түлүктү жеткирүүнүн транспорттук-логистикалык чынжырчаларын өнүктүрүү, анын ичинде продукцияны өз ара жеткирүү үчүн жаңы логистикалык каттамдарды иштеп чыгуу үчүн ишке ашыруунун маанилүүлүгү белгиленди. ЕЭК өкүлдөрү ЕАЭБ менен Өзбекстандын ортосунда дары-дармек препараттарын идентификациялоо каражаттарын өз ара таанууну камсыз кылуу, өзбек компанияларынын өнөр жайда жана АӨКтө биргелешкен кооперациялык долбоорлорго катышуу мүмкүнчүлүктөрүн иштеп чыгууга даярдыгын билдиришти. Ошондой эле 2025-жылдын мартында ЕАЭБ – Өзбекстан бажы транзитинин бирдиктүү тутумун түзүү маселелери боюнча кезектеги консультацияларды өткөрүү жөнүндө Өзбекстандын сунушу колдоого алынган. Тараптар ЕАЭБ Ишкер кеңешинин жана Өзбекстандын Соода-өнөр жай палатасынын 2025-жылдын апрелинде биргелешкен бизнес-диалог өткөрүү демилгесине макул болушту. Талкуулардын жыйынтыгы боюнча биргелешкен жумушчу топтун бешинчи отурумун 2026-жылы Өзбекстанда өткөрүү макулдашылды.
Дагы көрсөтүү

Иш-аракеттер

Пайдалуу шилтемелер
Тендерлер жана конкурстар
Меморандумдар
Евразия Экономикалык Комиссиясы тууралуу Келишим
ББ ТЭИ ТН

Темасындагы чечимдер «Интеграция жана макроэкономика»

Ченемдик документтер

багыты боюнча материалдар

14 декабрындагы 2016 ЕЭКтин техникалык жөнгө салуу боюнча министри Валерий Корешковдун Евразия экономикалык биримдигинде дары каражаттарынын жалпы рыногун түзүү темасы боюнча БелТА маалымат агенттигине берген интервьюсу Дары каражаттары - Евразия экономикалык биримдигинин өлкөлөрү жалпы рыноктун иши башталышы боюнча иштерге бекем киришкен спецификалык товарлардын тобунун биринчиси. Бул тажрыйбаны колдонуу менен ЕАЭБте башка бирдиктүү рыноктор да түзүлө баштайт - каржы, энергетика, мунай-газ жалпы рыноктору ж.б. Дагы кандай баскычтарда өтүү керектиги жана жалпы дарылар рыногу кандай иштей турганы туурасында БелТА кабарчысына Евразия экономикалык комиссиясынын техникалык жөнгө салуу боюнча Коллегия мүчөсү (министр) Валерий Корешков айтып берди.​
ЕЭКтин Макроэкономикалык саясат департаментинин директорунун орун басары Андрей Липиндин “Ведомосттор” гезитине берген интервьюсу: «Интеграция: тоскоолдуксуз умтулуу” 04 февралындагы 2016 ЕЭКтин Макроэкономикалык саясат департаментинин директорунун орун басары Андрей Липиндин “Ведомосттор” гезитине берген интервьюсу: «Интеграция: тоскоолдуксуз умтулуу” 2015-жылдын январынан тартып Беларусия, Казакстан жана Россиянын жана жыл ичинде кошулган Армения менен Кыргызстандын ортосундагы интеграциялык процесстер Евразия экономикалык биримдиги тууралуу келишим менен жөнгө салынат, анын максаты болуп товарлардын, кызматтардын, капиталдын жана жумушчу күчүнүн бирдиктүү рыногун түзүү саналат.
01 декабрындагы 2015 ЕЭК Министри Данил Ибраевдин интервьюсу Russianews.net: «Биз беш мамлекеттин кызыкчылыгын коргойбуз» интернет-порталында Европада, албетте, Евразия экономика комиссиясы жөнүндө маалымдар болушту. Бирок, Еврокомиссия сыяктуу эле Европа тургундары деле, ал Евробиримдиктин экономикалык кызыкчылыгына коркунуч туудурушу мүмкүнбү же анын өнөктөшү болушу мүмкүнбү, бул Евробиримдик сыяктуу дагы бир ири аймактуу нерсеби же СССРдин кайра жаралышыбы деген сыяктуу мүнөздө, көп деле биле беришпесе керек. Биз, бул суроолорду тактап алуу үчүн Евразия экономика комиссиясынын Коллегия мүчөсү Данил Ибраев менен жолугуштук.
ЕЭКтин Ишкердик ишмердүүлүк департаментинин директорунун орун басары Самат Алиевдин 23 ноябрындагы 2015 ЕЭКтин Ишкердик ишмердүүлүк департаментинин директорунун орун басары Самат Алиевдин "Интеграциянын тажрыйбасы. ЕЭИ" журналындагы "Евразия экономикалык биримдигинин алкагындагы эмгек миграциясы" автордук макаласы ​Самат Бикитаевич Алиев — д. т.н., профессор, академик Российской академии есте- ственных наук, заместитель директора Департамента развития предпринимательской деятельности Евразийской экономической комиссии. При участии С.Б. Алиева и под его непосредственным руководством разрабатываются проекты нормативно-право- вых актов Евразийской экономической комиссии и международные законопроекты в сфере интеллектуальной собственности по вопросам товарных знаков, коллектив- ного управления авторскими и смежными правами, единого таможенного реестра объектов интеллектуальной собственности, координации деятельности уполномо- ченных органов. Автор более 110 научных трудов, в том числе 20 монографий. Сфе- ра научной деятельности — реструктуризация угольной промышленности, развитие высшего образования, управление транснациональными корпорациями, стратегия развития интеллектуальной собственности, миграционные процессы.
0/0

Ресурсы ЕАЭС