Экономика және қаржы саясаты

Сұлтанов Бақыт
Тұрлыханұлы

тақырыбы бойынша жаңалықтар «Экономика және қаржы саясаты»

17 маусымның 2025 ЕЭК еңбек көші-қоны мен денсаулық сақтау саласында халықаралық ынтымақтастықты нығайтады Еуразиялық экономикалық комиссияның Экономика және қаржы саясаты жөніндегі министрі Бақыт Сұлтанов Халықаралық еңбек конференциясының сессиясы шеңберінде өткен Әлеуметтік әділеттілік жолындағы жаһандық коалиция форумына қатысты. Халықаралық еңбек ұйымы (ХЕҰ) ұйымдастырған іс-шараға мемлекеттік органдардың, бизнестің, кәсіподақтардың және ғылыми қоғамдастықтың өкілдері қатысты. ЕЭК министрінің сөзінше, Еуразиялық экономикалық одақтың іргелі еркіндігінің бірі — жұмыс күші қозғалысының еркіндігі. "Одақ елдерінің азаматтары "бестіктің "кез келген елінде еркін жүріп-тұра алады және жұмыс істей алады, квоталардың күші жойылды, ЕАЭО-ның барлық елінде ғылыми дәрежелер туралы дипломдар мен құжаттар өзара танылады, еңбекші көшіп келушілер әлеуметтік және зейнетақы кепілдіктерімен қорғалады", — деп атап өтті Бақыт Сұлтанов. Бүгінгі таңда ЕАЭО-дағы бірыңғай еңбек нарығы — бұл міндетті медициналық сақтандыруға (ММС жүйесі жұмыс істейтін елдерде — Қазақстан, Қырғызстан және Ресей) болу елінің азаматтарымен тең дәрежеде қол жеткізе алатын 100 миллион еңбекші. Сондай-ақ, көшіп келушілер еңбекке уақытша жарамсыздық жағдайында, ана болуына байланысты міндетті сақтандырумен, өндірістегі жазатайым оқиғалардан және кәсіптік аурулардан міндетті сақтандырумен қамтамасыз етіледі. Еңбек нарығын дамытуда еңбекшілерді зейнетақымен қамсыздандыру маңызды рөл атқарады, ол 2021 жылдан бастап жеке зейнетақы Келісімімен реттеледі. Құжат еңбекші көшіп келушілерге Одақтың барлық елінде өздерінің зейнетақы құқықтарын қалыптастыруға, сақтауға және іске асыруға мүмкіндік береді. "Зейнетақы төлеу зейнеткердің ЕАЭО-ның қай елінде тұратынына қарамастан жүргізіледі, сондай-ақ оның Одақтың барлық еліндегі еңбек өтілі ескеріледі. Бұл көшіп келушілердің зейнеткерлікке шыққан кездегі әлеуметтік қорғалуын айтарлықтай арттырады", — деп түсіндірді ЕЭК министрі. Бақыт Сұлтанов форум аясында ДДҰ Денсаулық және көші-қон жөніндегі жаһандық бағдарламасының директоры Сантино Северонимен және ДДҰ штаб-пәтерінің көші-қон бағдарламасы басшысының орынбасары доктор Даниэль Мичпен кездесті. Тараптар бірлескен жұмысты қорытындылады, өзара іс-қимылдың жаңа бағыттарын айқындады. Талқылау тақырыптарының бірі — ДДҰ-ның ЕАЭО елдеріндегі еңбекші көшіп келушілердің денсаулығы туралы талдамалық баяндамасы болды. Құжат таңдаулы практиканы жүйелеуге және мүше мемлекеттер арасында жүріп-тұратын жқмыскерлерге медициналық қызмет көрсетуді жетілдіру бойынша ұсынымдар әзірлеуге мүмкіндік береді. Сондай-ақ, тараптар телемедициналық технологияларды, жасанды интеллекті ендіруді және Одақ елдерінің денсаулық сақтау жүйелеріндегі басқа да инновациялық шешімдерді қоса, цифрлық медицинаны дамытуды талқылады. "Біздің ДДҰ-мен әріптестігіміз тәжірибе ауысудан бастап болашақтың медицинасы саласындағы нақты жобаларды іске асыру мен еңбекші көшіп келушілердің құқықтарын қорғауға дейінгі жаңа деңгейге шыққаны қуантады", — деп түйіндеді ЕЭК министрі. 

30 майдың 2025 Бақыт Сұлтанов: "Жасанды интеллекті пайдалану мен құқық иеленушілердің құқықтарын қорғау арасындағы мүдделер теңгерімін сақтау маңызды" Еуразиялық экономикалық комиссияның Экономика және қаржы саясаты жөніндегі министрі Бақыт Сұлтанов Astana International Forum-да Еуразиялық экономикалық одақ елдері экономикасының түрлі саласына жасанды интеллект (ЖИ) ендіруге байланысты мүмкіндіктер мен тәуекелдер туралы айтты. "Жасанды интеллект дәуіріндегі зияткерлік меншік" форумының панельдік сессиясында сөз сөйлеген Бақыт Сұлтанов ЖИ көмегімен жасалған туындыларға қатысты құқықтар мен жауапкершіліктің аражігін ажырату мәселелеріне тоқталды. Ол авторлықты айқындаудағы қиындықтарға, сондай-ақ ғылыми және инновациялық қызметте жасанды интеллект технологияларын пайдалануды реттеу үшін нақтылы қағидалар мен нормативтік актілер әзірлеу қажеттігіне айрықша назар аударды. Бақыт Сұлтанов ЕАЭО елдерінің ұлттық заңнамалық бастамаларды құру бойынша белсенді жұмыс істеп жатқанын: Қазақстан 2024-2029 жылдарға арналған ЖИ дамыту тұжырымдамасын қабылдағанын, Беларусь жасанды интеллект туралы заң әзірлеп жатқанын, ал Ресейде 2030 жылға дейінгі ұлттық стратегия іске асырылып келе жатқанын атап өте келіп, осы салада халықаралық стандарттар мен келісілген тәсілдемелерді қалыптастырудың маңызды екенін атап көрсетті. Министр әлемдік қоғамдастықта ЖИ көмегімен құрылған зияткерлік меншік объектілеріне құқықтарды құқықтық қорғау және сақтау мәселелері кеңінен талқыланып отырғанына назар аударды. Еуразиялық интеграциялық бірлестік шеңберінде "Еуразиялық экономикалық жол" декларациясын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының жобасы әзірленуде, ол осындай объектілерді құқықтық қорғаудың ықтимал тәсілдемелерін пысықтауды қамтиды. "Бұл ретте жасанды интеллекті пайдалану мен құқық иеленушілердің құқықтарын қорғау арасындағы мүдделер теңгерімін сақтау маңызды", – деп атап өтті Бақыт Сұлтанов. Форум аясында ЕЭК министрінің Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымының бас директоры Дарен Тангпен кездесуі болып өтті. Ұйымдар арасындағы Өзара түсіністік туралы меморандум шеңберіндегі ынтымақтастық талқыланды, зияткерлік меншікті қорғау және сақтау тұрғысында Еуразиялық экономикалық интеграцияға арналған бірлескен іс-шаралар өткізу мүмкіндігі қаралды. "Комиссия контрафактілік өнім айналымының үрдістерін және ЕАЭО-дағы зияткерлік меншік құқықтарының бұзылуына қарсы күрес практикасын тұрақты негізде қадағалап отырады. Біз жыл сайын анықталған бұзушылықтар туралы деректер мен құқық қолдану практикасын жақсарту бойынша ұсыныстарды қамтитын есеп дайындаймыз", – деп хабарлады Бақыт Сұлтанов. ЕЭК Министрі сондай-ақ Халықаралық көші-қон ұйымының (ХКҰ) бас директоры Эми Поуппен кездесті. Бүгінде Комиссия мен ХКҰ өңірлік кеңсесі Бірлескен мәлімдемемен жұмыс істеу үстінде, оның негізіне ұйымдар арасында қолданыстағы Ынтымақтастық туралы меморандум және ЕАЭО-ның барлық елі қосылған Қауіпсіз, реттелген және заңды көші-қон туралы жаһандық шарт алынған.

30 майдың 2025 ЕЭК пен ITIC ынтымақтастықты тереңдетеді Astana International Forum алаңында Еуразиялық экономикалық комиссияның Экономика және қаржы саясаты жөніндегі министрі Бақыт Сұлтановтың Халықаралық салық салу және инвестициялар орталығының (ITIC) президенті Дэниел Алан Виттпен кездесуі болып өтті. Бұл ұйымдардың COVID-19 пандемиясы аяқталғаннан кейінгі алғашқы іскерлік байланысуы екенін атап өткен жөн. Тараптар қолданыстағы Өзара түсіністік туралы меморандум шеңберінде ынтымақтастықты жалғастыруға ниетті екендіктерін білдірді, ол, атап айтқанда, салық саясаты мен әкімшілендіру жөніндегі бірлескен іс-шараларды тұрақты негізде жүргізуді көздейді. Салықтық әкімшілендіруді цифрландыру бойынша ақпараттық-талдамалық материалдарымен алмасу және оның рәсімдерін цифрлық әрі жаһанданған экономика жағдайларына бейімдеу, сондай-ақ акциздік салық салуды үндестіру жөніндегі интеграциялық бірлестіктердің үздік практикасын ауысу мүмкіндігі талқыланды. "Біздің кездесуіміз талқыланған бағыттар бойынша ЕЭК пен ITIC арасындағы диалогты дамытуға, ЕАЭО шеңберінде инвестициялық ахуал мен іскерлік ортаны жақсартуға, сондай-ақ Еуразиялық интеграция игілігі үшін жаңа бірлескен жобаларды іске асыруға жәрдемдесетініне сенімдімін", — деп түйіндеді Бақыт Сұлтанов. ITIC — 1993 жылы өтпелі және дамушы экономикасы бар елдерде салық реформалары мен инвестициялық климатты жақсарту бойынша мемлекеттік-жекеменшік бастамаларды ілгерілету үшін құрылған тәуелсіз коммерциялық емес зерттеу және білім беру ұйымы. ЕЭК Салық саясаты және әкімшілендіру жөніндегі консультативтік комитеті мен ITIC арасындағы Өзара түсіністік туралы меморандумға 2013 жылы қол қойылған, оның жаңартылған редакциясына 2017 жылы қол қойылды. ITIC-пен өзара іс-қимылдың үйлестірушісі Комиссияның Қаржы саясаты департаменті болып табылады.

Тағы да көрсету

Бағыт бойынша материалдар

14 желтоқсанның 2016 ЕЭК Экономика және қаржы саясаты жөніндегі министрі хатшылығының басшысы, з.ғ.д. Асқар Кішкембаевтің «Казахстанская правда» газетіндегі сұхбаты: «Тәуелсіз Қазақстанның посткеңестік кеңістіктегі интеграциялық бастамалары. Мәскеуден көзқарас» Қазақстан Республикасының басты ұлттық мерекесі – Тәуелсіздік күніне небары бірнеше күн қалды. 1991 жылы бұл күні еліміздің Жоғары Кеңесі Республиканың тәуелсіздігі және Қазақстанның мемлекеттік егемендігі туралы заңды қабылдады.

18 қарашаның 2016 ЕЭК ішкі нарықтар, ақпараттандыру, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар жөніндегі министр Карине Минасянның ТАСС ақпараттық агенттігіне берген сұхбаты: «ЕАЭО-дағы инновациялар тәуекелі көтермеленуі тиіс» 2015 жылы Еуразиялық экономикалық одақ жұмыс жасай бастады, оған бүгінде бес ел кіреді: Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан мен Ресей. Егер бұдан 20 жыл бұрын еуразиялық интеграция пайда болған кезде әңгіме сауда ынтымақтастығы туралы болса, қазір күн тәртібі бірте-бірте кеңейді. Қарқынды ақпараттық-технологиялық даму одаққа жаңа сын-қатерлер әкелді. Онлайн-сауданы реттеу, интернет заттары саласындағы заңнама бойынша бірлесе жұмыс істеу, электрондық үкіметтің өзара іс-қимыл жүйесін әзірлеу, тәуекелдік қаржыландыру нарығын құру және жалпы инновацияны бірлесіп дамыту қажеттілігі туды. Сондықтан осы жылы ЕАЭО реттеуші органы Еуразиялық экономикалық комиссия қызметтің жаңа бағытын құрды. Оның негізгі міндеттерінің бірі – бірыңғай цифрлық кеңістік құру, цифрлық технологияларды дамыту. «Еуразиялық апта» форумының қорытындысы бойынша өткен және интеграциялық ынтымақтастықтың жаңа бағытын құрудың бірінші жылдығы қарсаңында Еуразиялық экономикалық комиссияның ішкі нарықтар, ақпараттандыру, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар жөніндегі Алқа мүшесі Карине Минасян ТАСС ақпараттық агенттігіне берген сұхбатында бұл салада атқарылып жатқан істер туралы айтып берді.

09 қарашаның 2016 Еуразиялық экономикалық комиссияның Энергетика және инфрақұрылым жөніндегі министрі Адамкул Жунусов «РУСАРМИНФО» сұрақтарына жауап берді және Арменияның Еуразиялық одақтың бірыңғай энергетикалық нарығына интеграциялану деңгейін бағалады Арменияның ЕАЭО бірыңғай энергетикалық нарығына интеграциялану деңгейін қалай бағалайсыз? Дамудың қандай объективтік мүмкіндіктері бар?

24 қазанның 2016 ЕЭК Экономика және қаржы саясаты жөніндегі министрі Тимур Сүлейменовтің БелТА АА-ға берген сұхбаты: «Беларусь ЕАЭО-дағы интеграциялық процестерде өзекті рөл атқарады» Беларусь, Ресей, Қазақстан, Армения және Қырғызстан екі жыл бойы Еуразиялық экономикалық одақ жағдайында тіршілік етуде, белгілі бір сын-қатерлерге кезігуде және оларға бірлесіп қарсы тұруға әрекет етуде. Қазанның аяғында Минск Одақ шеңберіндегі кезекті ірі кездесуді қабылдайды – Беларусь астанасында Еуразиялық үкіметаралық кеңестің отырысы өтпек. Осы маңызды іс-шара қарсаңында БЕЛТА тілшісі 2016 жыл ЕАЭО үшін не бергенін, қатарлас импорт пен кеден баждары мөлшерлемелерін белгілеудің проблемалық мәселелері қалай шешілетінін және бірыңғай қаржы нарығын құру бойынша қандай шаралар қабылданып жатқанын білу үшін Еуразиялық экономикалық комиссияның Экономика және қаржы саясаты жөніндегі Алқа мүшесі (министр) Тимур Сүлейменовпен кездесті.

Экономика және қаржы саясаты

Сұлтанов Бақыт Тұрлыханұлы

тақырыбы бойынша жаңалықтар «Экономика және қаржы саясаты»

Бағыт бойынша материалдар

Сұлтанов Бақыт
Тұрлыханұлы