Издөөнүн жыйынтыктары: 6261

26 июнундагы 2025 Гоар Барсегян: "Кооперация евразиялык "бешилтиктин" өлкөлөрүнүн жарандарын тамак-аш азыктары менен камсыздоо үчүн стратегиялык инструментке айланууда" Евразия экономикалык комиссиясынын өнөр жай жана агроөнөр жай комплекси боюнча министри Гоар Барсегян 26-июнда Минскте ЕЭФ-2025те "ЕАЭБдеги кооперация — АӨКтү натыйжалуу өнүктүрүүгө жол" тегерек столунун жүрүшүндө Евразия экономикалык бирлигинин алкагында агроөнөр жай комплексинин көрсөткүчтөрүнүн туруктуу өсүшүнө көңүл бурду. ЕЭК министри интеграциялык бирикме түзүлгөн учурдан тартып, айыл чарба продукциясын өндүрүүнүн көлөмү 25%га өскөнүн, өз ара соода 1,8 эсе көбөйгөнүн, тышкы жеткирүүлөр эки эседен ашык өскөнүн белгиледи. Ошол эле учурда ЕАЭБ бюджетинин каражаттарынын эсебинен кооперациялык долбоорлорду каржылык колдоо мүмкүнчүлүгү менен байланышкан, агрардык тармакты андан ары өнүктүрүү үчүн потенциал бар. "Кооперация, маңызы боюнча, евразиялык "бешилтиктин" өлкөлөрүнүн жарандарын тамак- аш азыктары менен кепилденген камсыздоо жана тышкы конъюнктуралык туруксуздуктан биздин көз карандылыгыбызды төмөндөтүү үчүн стратегиялык инструмент болуп калууда", — деп баса белгиледи Гоар Барсегян. Тегерек столдун жүрүшүндө кооперацияны өнүктүрүү үчүн келечектүү багыттар жана долбоорлор талкууланды, анын ичинде каржылык колдоо механизмин колдонуу менен мамлекеттер аралык кызматташуу тажрыйбасы каралды. Дискуссиянын катышуучулары буга байланыштуу мамлекеттик органдардын, ишкерлердин жана каржы институттарынын диалогун тереңдетүү зарылдыгына көңүл бурушту. Ошондой эле тармактык кызматташтыктын механизмдери ЕЭФ-2025 талааларында ЕАЭБ Ишкер кеңешинин Президиумунун 26-отурумунун алкагында каралды. Тегерек столго ЕАЭБ мамлекеттеринин мамлекеттик башкаруу органдарынын, ишкер жана илимий чөйрөлөрүнүн, үчүнчү өлкөлөрдүн жана эл аралык уюмдардын өкүлдөрү катышышты. Иш-чаранын модератору "Беларусь Республикасынын өнүктүрүү банкы" ААК башкармалыгынын төрагасынын биринчи орун басары Роман Бродов болду. 

26 июнундагы 2025 ЕАЭБ жана Куба өлкөлөрүнүн ишкер чөйрөлөрү соода-экономикалык кызматташтыктын келечектүү багыттарын талкуулашты Евразия экономикалык форуму-2025 аянтчасында "Куба: ЕАЭБ менен Латын Америкасынын жана Кариб бассейнинин өлкөлөрүнүн ортосунда экономикалык байланыштарды өнүктүрүү үчүн мүмкүнчүлүктөр" диалог-презентациясы болуп өттү. Иш-чарага катышкан эксперттер Куба Евразия экономикалык бирлигинин мамлекеттеринин жана Латын Америка регионунун өлкөлөрүнүн экономикалык кызыкчылыктарын байланыштыруучу көпүрө болушу мүмкүн деген пикирге келишти. Евразия экономикалык комиссиясынын атынан иш-чарада Интеграцияны өнүктүрүү департаментинин директору Микаел Беллуян катышты. "Куба ЕАЭБге караштуу байкоочу-мамлекет катары биздин күн тартипке жакшы катышат, Латын Америкасынын жана Кариб бассейнинин аймагындагы Бирликтин негизги соода-экономикалык өнөктөшү болуп саналат. 2018-жылы ЕЭК менен Куба Өкмөтүнүн ортосунда кызматташтыктын негизги багыттарын аныктаган Өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумга кол коюлган. Өз ара иштешүү боюнча биргелешкен комиссия түзүлгөн. Кубанын өкүлдөрү ЕАЭБдин алкагында бардык деңгээлдеги органдардын отурумдарына катышышат жана евразиялык "бешилтиктин" өлкөлөрү менен соода-экономикалык кызматташуунун өздүк демилгелерин сунушташат, – деп белгиледи Микаел Беллуян. ЕЭК өкүлү Бирлик мамлекеттеринин бизнесинин Куба менен туризм, фармацевтика, айыл чарба, химиялык өнөр жай, маалыматтык-коммуникациялык кызмат көрсөтүүлөр чөйрөлөрүндө кызматташууга өсүп жаткан кызыгуусун баса белгиледи. Ал иш-чарага катышкан компаниялардын өкүлдөрүн ушул жылдын экинчи жарым жылдыгында ЕЭК — Куба Республикасынын Өкмөтүнүн биргелешкен комиссиясынын Москвада өтө турган кезектеги отурумунун ишине кошулууга чакырды. Соода палатасынын вице-президенти Таня Агиар Фернандес башында турган кубалык делегация Кубадагы логистикалык хабдын долбоорун сунуштады, ал Латын Америкасынын жана Кариб бассейнинин аймагында ЕАЭБ өлкөлөрүнүн транзитин жана экспорттук потенциалын жүзөгө ашырууну жеңилдетүүгө багытталган. Кубанын өкүлдөрү ЛАИ, АЛБА жана КАРИКОМ сыяктуу регионалдык түзүмдөрдүн алкагында иштеп жаткан соода келишимдеринин айрым аспектилери жана Кубада өндүрүш ачкан чет элдик ишкерлерге берилген мүмкүнчүлүктөр жөнүндө маалымат беришти. Чыгып сүйлөөлөрдүн жыйынтыгы боюнча ЕАЭБ өлкөлөрүнүн ишкер чөйрөлөрүнүн өкүлдөрү кубалык демилгелерди талкуулашты.

26 июнундагы 2025 ЕЭФ-2025 талааларында Комиссиянын бизнес-коомдоштугу менен диалогунун артыкчылыктуу багыттары талкууланды Евразия экономикалык форуму – 2025тин ишкер программасынын алкагында ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султановдун төрагалыгы алдында Евразия экономикалык комиссиясынын жана ЕАЭБ Ишкер кеңешинин өз ара иштешүүсү боюнча Консультативдик кеңешинин онунчу отуруму болуп өттү. Катышуучулар ЕАЭБдин өнөр жай саясаты жөнүндө бизнестин маалымдуулугун жогорулатуу, ишкерлердин укуктарын коргоо жана жөнгө салуу механизмдерин өркүндөтүү сыяктуу негизги маселелерди талкуулашты. Жөнгө салуучу таасирди баалоо (ЖТБ) жол-жоболорун кеңейтүүгө өзгөчө көңүл бурулду. Бизнестин ЖТБга кызыгуусу ЕАЭБ алкагында бул инструментти өнүктүрүүгө өбөлгө түздү. 2024-жылдын февралынан тартып ЖТБ жол-жобосу Бирликтин эл аралык келишимдеринин долбоорлоруна карата колдонулат, ошондой эле ЕЭКтин буга чейин колдонулуп жаткан чечимдерине карата иш жүзүндөгү таасирди баалоо (ИТБ) киргизилген. Казакстандын демилгеси боюнча "Евразия экономикалык жолу" декларациясын ишке ашыруу боюнча планды даярдоонун алкагында ЕАЭБдин эл аралык келишимдерине ИТБны жайылтуу жөнүндө маселе иштелип чыгууда. Жол-жоболор бизнеске тийгизген таасирин баалоодо жөнгө салуунун бардык этаптарын — ченемдерди иштеп чыгуудан тартып колдонууга чейин — толук камтууга багытталган. Ошону менен бирге, катышуучу-өлкөнүн ыйгарым укуктуу органы ИТБ өткөрүү жөнүндө сунуш жөнөтсө, ЕЭК аны кароого милдеттүү. Буга байланыштуу ишкер коомдоштуктун өкүлдөрүн колдонуудагы чечимдерди баалоо боюнча демилгелерди түздөн-түз Комиссияга, ошондой эле улуттук ведомстволор аркылуу жигердүү жөнөтүүгө чакырышты. "Бүгүнкү талкуунун жыйынтыктары биздин приоритеттүү багыттардагы ишибизге жаңы дем берет. Биз ишкердик ишмердикти тең салмактуу жөнгө салууну камсыз кылуу менен ЕАЭБ өлкөлөрүнүн бизнесинин интеграциясын тереңдетүү үчүн шарттарды түзүүнү улантабыз", – деп белгиледи Бахыт Султанов. Бизнес менен жөнгө салуучулардын ортосунда болуп өткөн диалог ЕАЭБде өз ара аракеттенүү механизмдерин бекемдейт, интеграциялык процесстерди тереңдетет жана негизги өнөктөштөр менен экономикалык кызматташтыкты кеңейтет. Консультативдик кеңештин ишмердигинин максаты ЕЭК менен ЕАЭБ Ишкер кеңешинин ЕЭКтин компетенциясына кирген чөйрөлөрдө ишкердик ишмердүүлүктү өнүктүрүүнүн багыттарын жана перспективаларын аныктоо маселелери боюнча диалогун камсыз кылуу болуп саналат. Консультативдик кеңеш ЕЭК Коллегиясынын 2016-жылдын 25-октябрындагы № 121 чечими менен ЕЭК жана ЕАЭБ Ишкер кеңешинин ортосунда Өз ара иштешүү жөнүндө меморандумду ишке ашыруунун алкагында түзүлгөн. Консультативдик кеңештин курамына Комиссиянын Коллегиясынын мүчөлөрү жана алар аныктаган Комиссиянын кызмат адамдары жана кызматкерлери, ЕАЭБ Ишкер кеңешинин Президиумунун мүчөлөрү жана алардын ыйгарым укуктуу өкүлдөрү, ошондой эле Комиссиянын компетенциясына кирген өз ара аракеттенүүнүн өзүнчө чөйрөлөрү боюнча ар бир бизнес-коомдоштуктан 20дан өкүл кирет. 

26 июнундагы 2025 ЕЭФ-2025те Евразия экономикалык бирлигиндеги эмгек миграциясынын келечеги талкууланды ЕАЭБдин бирдиктүү эмгек рыногунун иштешин, учурдагы кыйынчылыктарды жана өнүгүүнүн стратегиялык багыттарын Минскте өткөн Евразия экономикалык форуму – 2025 талаасында өткөн "Бирдиктүү эмгек рыногу: чакырыктар жана перспективалар" тематикалык сессиясынын катышуучулары талкуулашты. Сессиянын модератору Евразия экономикалык комиссиясынын экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султанов болду.  Дискуссияны ачып жатып, ЕЭК министри мындай деп белгиледи: "ЕАЭБ үчүн бирдиктүү эмгек рыногу – евразиялык интеграция процесстеринин натыйжалуулугунун өзгөчө индикатору, анткени анын иштөө сапаты көп жагынан жарандар интеграциянын реалдуу артыкчылыктарын канчалык сезээрин жана аларга ишенерин аныктайт". Бахыт Султановдун айтуусу боюнча, Бирлик иштеген 10 жылдын ичинде ЕАЭБ өлкөлөрүнүн жарандары үчүн эмгек ишмердүүлүгүнө бирдей жеткиликтүүлүк, жумушка орношууда билими тууралуу документтерди түздөн-түз таануу камсыз кылынган, эмгекчи мигранттарды социалдык жана пенсиялык камсыздоо маселелери чечилген.  "Бул чаралар мобилдүүлүктүн олуттуу өсүшүнө алып келди: эмгек мигранттарынын жылдык агымы 2016- жылы 770 миңден 2024-жылы 1 миллионго чейин өстү", – деп билдирди Бахыт Султанов. Сессиянын алкагында бирдиктүү эмгек рыногун андан ары өнүктүрүү, анын ичинде укуктук талааны жакшыртуу багыттары каралды. Комиссия туруктуу негизде ЕАЭБ өлкөлөрүнүн улуттук мыйзамдарындагы өзгөртүүлөрдү Бирликтин эмгек миграциясы чөйрөсүндөгү укуктарына ылайык келүү предметине мониторингдейт. Эмгек миграциясы чөйрөсүндөгү процесстерди санариптештирүү өнүгүүнүн маанилүү багыты деп аталды. Катышуучулар санариптик чечимдерди биргелешип илгерилетүү жана киргизүү зарыл деген пикирге келишти. Санариптештирүү процесстерди оптималдаштырууга гана мүмкүндүк бербестен, ЕАЭБ жарандарын жумушка орношуу мүмкүнчүлүктөрү жана болуу шарттары жөнүндө толук жана ыкчам маалымат менен камсыз кылып, мыйзамсыз миграциядагы тоскоолдуктарды жана тобокелдиктерди минималдаштыра тургандыгы белгиленген. Сессияда "платформалык жумуштуулукка" өзгөчө көңүл бурулду, ал жигердүү өнүгүп жатат, бирок азырынча ЕАЭБде улуттуктан жогорку жөнгө салууга ээ эмес жана Бирликтин мүчө мамлекеттеринде жумуштуулуктун мындай формасын жөнгө салуу өнүгүү процессинде турат. "Биздин мындан аркы ийгилигибиз өзгөрүүлөргө ыкчам жооп кайтаруу, иштиктүү чараларды сунуштоо жана Бирлик өлкөлөрүнүн жарандарынын суроо-талаптарын эске алуу жөндөмүнөн көз каранды болот. Ошол эле учурда бул ишке кызыкдар тараптардын кеңири чөйрөсүн тартуу маанилүү", – деп баса белгиледи ЕЭК министри. Дискуссияга мамлекеттик органдардын, бизнестин, профсоюздардын жана эл аралык уюмдардын өкүлдөрү катышты. Сессияда айтылган көптөгөн демилгелер ЕЭК тарабынан бирдиктүү эмгек рыногун андан ары өнүктүрүү жана анын натыйжалуулугун жогорулатуу үчүн ЕАЭБ өлкөлөрү менен биргеликте иштелип чыгат.

26 июнундагы 2025 ЕЭФ-2025те Минскте ядролук технологиялар чөйрөсүндөгү кооперациянын келечектүү багыттары талкууланды 26-июнда Минскте IV Евразия экономикалык форумунда "2030-жылга чейин Евразия экономикалык бирлигинде өнөр жай кызматташтыгынын негизги багыттарынын алкагында ядролук технологияларды өнүктүрүү: ЕАЭБ мүчө мамлекеттеринин кооперациялык өз ара иштешүүсүнүн перспективалары" тегерек столу болуп өттү. Тегерек столго Евразия экономикалык комиссиясынын өнөр жай жана агроөнөр жай комплекси боюнча министри Гоар Барсегян катышты. Иш-чара Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрүндө жана Өзбекстанда ядролук технологияларды өнүктүрүүгө жооптуу мамлекеттик органдардын жана уюмдардын жетекчилеринин, илимий чөйрөлөрдүн өкүлдөрүнүн кызыгуусун жаратты. ЕЭК министри Комиссиянын Евразия технологиялык платформалары жана өнөр жай операциясына финансылык көмөк көрсөтүү механизми сыяктуу өнөр жай кооперациясын өбөлгөлөө боюнча инструменттерин жигердүү пайдаланууга чакырды. "Ядролук жана радиациялык машина куруу чөйрөсүндө евразиялык технологиялык платформаны түзүү тармактын негизги уюмдарынын кооперациялык кызматташтыгын өнүктүрүү үчүн кошумча түрткү болуп кызмат кылат жана Бирликтин алкагында мамлекеттик органдардын, бизнестин жана илимдин кызыкчылыктарын топтоого мүмкүндүк берет", – деп белгиледи Гоар Барсегян. Тегерек столдун катышуучулары Бирлик өлкөлөрүнүн жана ЕАЭБге караштуу байкоочу – мамлекеттин – Өзбекстандын ядролук медицина, өнөр жайда ядролук технологияларды өнүктүрүү чөйрөсүндөгү негизги компетенциялары жана жетишкендиктери жөнүндө айтып беришти. Радиофармацевтикалык каражаттарды инновациялык өндүрүүдөн тартып, ядролук тармакта бир катар биргелешкен демилгелерди, анын ичинде Кыргызстанда ядролук медицина борборун түзүү боюнча россиялык-кыргыз долбоорун ишке ашырууга чейинки маселелердин кеңири чөйрөсү козголду. "Росатом" мамлекеттик корпорациясы көп максаттуу МБИР изилдөө реакторун түзүү боюнча долбоорду презентациялады, ал Бирлик мамлекеттеринин илимий кызматташтыгын өнүктүрүү үчүн маанилүү. Иш-чаранын катышуучулары улуттуктан жогорку деңгээлде экономикалык жана илимий-техникалык диалогдун деңгээлин жогорулатууга, ядролук технологиялар чөйрөсүндө биргелешкен колдонмо долбоорлорду ишке ашырууга, медицинадан тартып АЭС үчүн жабдууларга чейин инновациялык иштеп чыгуулар менен алмашууга ниеттерин билдиришти.

Дагы көрсөтүү