Издөөнүн жыйынтыктары: 6250

27 июнундагы 2025 Валентин Татарицкий: "ЕАЭБдеги тамак-аш азыктарынын коопсуздугу — калктын бакубаттуулугунун кепилдиги" Евразия экономикалык комиссиясынын техникалык жөнгө салуу боюнча министри Валентин Татарицкий Минскте ЕЭФ-2025 алкагында "ЕАЭБ тамак-аш продукциясынын коопсуздугу калктын бакубаттуулугунун кепилдиги катары: комплекстүү жөнгө салуу, мамилелер жана артыкчылыктар" панелдик сессиясын өткөрдү. Азык-түлүк коопсуздугу — бул адамдардын ден соолугуна, ар кандай экономикалык, социалдык, илимий жана техникалык аспектилерге таасир этүүчү көп кырдуу көйгөй. Макулдашылган СФС-чаралары жана техникалык жөнгө салуу мындай продукциянын коопсуздугун камсыз кылууда негизги ролду ойнойт. "Тамак-аш азыктарынын коопсуздугу — бул керектөөчүлөрдүн ден соолугун коргоо гана эмес, ошондой эле ички жана тышкы рынокторго товарлардын жеткиликтүүлүгүнүн негизги элементи, өндүрүүчүлөрдүн атаандаштыкка жөндөмдүүлүгүн жогорулатуу жана СФС-чаралар жана техникалык жөнгө салуу тутумуна ишенимди бекемдөө, — деп баса белгиледи Валентин Татарицкий. – Аны камсыз кылуу илимий далилдерге жана заманбап санариптик инструменттерге негизделген системалуу жана дисциплиналар аралык мамилени талап кылат. Комиссиянын жана ЕАЭБ өлкөлөрүнүн ыйгарым укуктуу органдарынын бардык ишмердиги тамак-аш продукциясынын коопсуздугун камсыз кылуу үчүн шарттарды түзүүгө, Бирликтин ички рыногунда жана тышкы рыноктордо анын атаандаштыкка жөндөмдүүлүгүн жогорулатууга багытталган". Сессия санитардык, ветеринардык-санитардык, карантиндик фитосанитардык чаралар жана техникалык жөнгө салуу жаатындагы ыйгарым укуктуу органдардын, ЕАЭБ өлкөлөрүнүн алдыңкы илимий-изилдөө институттарынын, эл аралык уюмдардын, тамак-аш продукциясын өндүрүүчүлөрдүн жана тармактык бирликтердин жана ассоциациялардын өкүлдөрүнүн чоң кызыгуусун жаратты. Иш-чаранын катышуучулары санитардык, ветеринардык жана фитосанитардык чаралар жана техникалык жөнгө салуу чөйрөсүндө укуктук инструменттерди түзүү; адамдардын, жаныбарлардын жана өсүмдүктөрдүн ден-соолугуна коркунучтарды четтетүүгө багытталган "Бирдиктүү ден соолук" концепциясын ишке ашыруу; ЕАЭБ өлкөлөрү менен эл аралык уюмдардын ортосунда тамак-аш продукциясынын коопсуздугун камсыздоонун бирдиктүү тутумун түзүүдө өз ара аракеттенүү; ошондой эле СФС-чараларын колдонуу чөйрөсүндө маалыматтык тутумдарды колдонуу маселелерин талкуулашты. Жыйынтыгында панелдик сессиянын катышуучулары Форумдун алкагынан тышкары диалогду, тажрыйба алмашууну жана Комиссиянын жана Бирлик өлкөлөрүнүн ыйгарым укуктуу органдарынын тамак-аш продукциясынын коопсуздук шарттарын камсыздоо, анын ичинде Бирликтин актыларын өркүндөтүү боюнча мындан аркы практикалык биргелешкен ишин улантуунун зарылдыгын баса белгилешти. Сессияга Жаныбарлардын ден соолугунун дүйнөлүк уюмунун (ЖДДУ) Европа боюнча аймактык өкүлчүлүгүнүн, Өсүмдүктөрдү коргоо боюнча Европа жана Жер Ортолук деңиз уюмунун (ӨКЕЖУ) жана Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун (ДССУ) Регионалдык кеңсесинин өкүлдөрү катышышты.  

27 июнундагы 2025 ЕАЭБ жана Никарагуа: байланыштарды кеңейтүүгө жана соода-экономикалык диалогду активдештирүүгө эки тараптуу мамиле Минсктеги Евразия экономикалык форумунун талааларында ЕЭК менен Никарагуа Өкмөтүнүн өз ара иштешүүсү боюнча жумушчу топтун теңтөрагалары – ЕЭКтин интеграция жана макроэкономика боюнча министри Эльдар Алишеровдун жана Никарагуанын Президентинин инвестициялар, соода жана эл аралык кызматташтык маселелери боюнча кеңешчиси Лауреано Ортега Мурильонун жолугушуусу болуп өттү. "2024-жылы ЕЭК менен Никарагуа Өкмөтүнүн ортосунда Өз ара иштешүү жөнүндө меморандумга кол коюу менен биз диалогубузду сапаттык жаңы деңгээлге чыгардык. Биздин жалпы максатыбыз — соода-экономикалык кызматташтыкты күчөтүү жана диверсификациялоо, өз ара кызыкчылык жараткан тармактык багыттар боюнча тажрыйба алмашуу боюнча биргелешкен аракеттерди координациялоо, ошондой эле ЕАЭБ менен Никарагуанын ишкер чөйрөлөрүнүн өкүлдөрүнө түз өз ара иштешүүнү орнотууга көмөктөшүү болду", – деп белгиледи Эльдар Алишеров. Теңтөрагалар биргелешкен жумушчу топтун 2024-жылдын аягында өткөн отурумунан кийинки мезгилде тараптардын аткарган иштери жөнүндө маалымат алмашып, тармактык диалогду өнүктүрүүнүн чоң потенциалын белгилешти. Мындан тышкары, ЕЭК министри мындай деп белгиледи: "Соода-экономикалык кызматташтыктын көлөмдөрүн өз ара пайдалуу жогорулатуу милдетин биргелешип чечүү менен, бири-бирин жакшыраак билүү, коммерциялык мүмкүнчүлүктөр жана бизнес жүргүзүү шарттары жөнүндө маалыматтын тартыштыгын жоюу зарыл. Бизнес — биздин диалогдун негизги драйвери жана бенефициары". Лауреано Ортега Мурильо дал ушундай контекстте биргелешкен жумушчу топтун Москвадагы мурунку отурумунда жетишилген макулдашуулар иштелип жатканын билдирди. Ал ошондой эле Никарагуа ЕАЭБге караштуу байкоочу-мамлекет статусун алуу маселесин изилдеп жатканын, бул Никарагуанын ЕАЭБдин мүчө мамлекеттери жана ЕЭК менен соода-экономикалык өз ара аракеттенүүсүн андан ары активдештирүүгө кызыкдар экендигин тастыктайт. Эльдар Алишеров жооп катары мындай статусту алуунун процедуралык маселелерин түшүндүрдү. Жумушчу топтун теңтөрагалары мындан ары биргелешкен жумушчу топто техникалык жөнгө салуу, санитардык, фитосанитардык жана ветеринардык чараларды колдонуу, керектөөчүлөрдүн укуктарын коргоо, фармацевтика жана биотехнология маселелерине көңүл буруу максатка ылайыктуу экендигин белгилешти. ЕАЭБдин жана Никарагуанын географиялык алыстык факторун эске алуу менен, жогорку транспорттук чыгымдар жана санариптештирүүнү өнүктүрүү жана кызмат көрсөтүүнү коштогон маселелер менен байланышпаган секторлорго көңүл буруу максатка ылайыктуу. ЕЭК менен Никарагуа Өкмөтүнүн өз ара иштешүүсү боюнча биргелешкен жумушчу топтун кезектеги толук форматтагы отуруму үстүбүздөгү жылдын аягына пландаштырылды.

27 июнундагы 2025 ЕАЭБ менен Монголия убактылуу соода келишимине кол коюшту 27-июнда Минскте өткөн Жогорку Евразиялык экономикалык кеңештин отурумунун алкагында бир тараптан Евразия экономикалык бирлиги менен анын мүчө мамлекеттеринин, экинчи тараптан Монголиянын ортосунда Убактылуу соода макулдашууга кол коюлду. Документке төмөнкүлөр кол коюшту: Армения Республикасынын Вице-премьер-министри Мгер Григорян, Беларусь Республикасынын Премьер-министринин орун басары Наталья Петкевич, Казакстан Республикасынын Премьер – министринин орун басары — улуттук экономика министри Серик Жумангарин, Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын Биринчи орун басары Данияр Амангельдиев, Россия Федерациясынын Өкмөтүнүн Төрагасынын орун басары Алексей Оверчук, Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаев, ошондой эле Монголиянын Премьер-министринин Биринчи орун басары – Монголиянын экономика жана өнүктүрүү министри Учрал Ням-Осор. Макулдашууга кол коюу ЕАЭБ өлкөлөрү менен Монголиянын ортосундагы соода мамилелеринин өнүгүүсүнүн жаңы этабын билдирет. Ал ар бир тарап үчүн 367 товардык субпозицияны камтыйт, аларга документ күчүнө кирген учурдан тартып бажы алымдары нөлгө түшүрүлөт же төмөндөтүлөт. Келишим үч жылга түзүлөт жана анын жарактуулугун дагы үч жылдык мөөнөткө узартуу мүмкүнчүлүгү болот. "Статистикага ылайык, тарифтик преференцияларга ЕАЭБдин Монголияга экспорттук жеткирүүлөрүнүн 2 млрд доллары, башкача айтканда 90%дан ашыгы камтылат. Макулдашылган преференциялар ЕАЭБ компанияларына жыл сайын 100 млн АКШ долларына чейин үнөмдөөгө мүмкүндүк берет", — деп белгиледи Евразия экономикалык комиссиясынын соода боюнча министри Андрей Слепнев. Анын айтымында, кол коюлган соода келишимине ылайык ЕАЭБ өлкөлөрүнүн аграрийлери Монголиянын рыногуна буудай, жүгөрү, сүт продукциясы, өсүмдүк майлары, эт жана канаттуулардан жасалган буюмдар, кант, кондитердик азыктар, сырлар, минералдык суу жана алкоголдук продукция сыяктуу принципиалдуу маанилүү товарларды жеткирүү үчүн преференциялык шарттарга ээ болушат. Өнөр жай товарларына карата продукциянын төмөнкүдөй түрлөрү боюнча жеткирүүлөрдүн өсүшү болжолдонууда: металлургиялык продукция (темир эритмелери, ысык прокат жана муздак прокат, темир чыбыктар, бурчтар, түтүктөр ж. б.), мотордук транспорт каражаттары (автомобилдер, автобустар, жүк ташуучу унаалар, атайын техника, автокомпоненттер, чиркегичтер ж. б.), темир жол машина куруу жана химиялык өнөр жай продукциялары (полимерлер, пластик плиталар жана тетиктер), шиналар, азоттук жер семирткичтер, дары-дармектер ж. б. Өз кезегинде монгол товарларына эт (жылкы эти, бодо малдын эти, кой эти, эт консервалары, субпродуктылары), сүт азыктары (йогурт, сыр), жеңил өнөр жай товарлары (жүн, жиптер), ошондой эле жеңил өнөр жайдын даяр сапаттуу буюмдары, анын ичинде трикотаж жана текстиль кийимдери боюнча преференциялык жеткилик берилет. Мындан аркы кооперация үчүн мүмкүнчүлүктөр макулдашуунун тарифтик эмес бөлүгүндө камтылган: техникалык жөнгө салуу, санитардык, ветеринардык жана фитосанитардык чаралар, бажы кызматташтыгы, электрондук соода жана экономикалык кызматташтык жаатында. "Акыркы бир нече жыл ичинде ЕАЭБ менен Монголиянын ортосундагы товар жүгүртүү бир жарым эседен ашык өскөн. Макулдашуу иштей баштаганда мындай тенденция сакталат жана бекемделет, бул биздин товар жүгүртүүнү 3 млрд долларга чейин жеткирүүгө мүмкүндүк берет деп ишенебиз", — деп билдирди Андрей Слепнев. Кол коюлгандан кийин убактылуу соода келишими анын күчүнө кириши үчүн Монголияда жана ЕАЭБ өлкөлөрүндө зарыл болгон ратификациялык жол-жоболорду жүргүзүү үчүн сунушталат.

27 июнундагы 2025 ЕАЭБде 2023-2024-жылдары кызмат көрсөтүүлөр менен соода жүргүзүүнү жөнгө салуу эрежелерин сактоонун жыйынтыктары чыгарылды Жогорку Евразия экономикалык кеңеши өлкөлөрдүн өкмөттөрү жана Евразия экономикалык комиссиясы тарабынан даярдалган 2023-2024-жылдары кызмат көрсөтүүлөрдү сатууну, уюштурууну жана ишмердикти жөнгө салуу эрежелеринин жоболорунун Евразия экономикалык бирлигинин мамлекеттери тарабынан аткарылышына жүргүзүлгөн мониторингдин натыйжалары жөнүндө баяндаманы карап чыкты. Баяндамада эрежелерди сактоонун негизги аспектилери, атап айтканда, мамлекеттерде ишкерлер үчүн жагымдуу жол-жоболорду колдонуу чагылдырылган. Анын ичинде – жөнгө салуучу таасирди баалоо (ЖТБ), "унчукпоо — макулдуктун белгиси" принцибин колдонуу жана бизнести текшерүүдө тобокелдикке багытталган ыкманы киргизүү. "Биз катышуучу өлкөлөр тарабынан эрежелерди өз мыйзамдарына имплементациялоонун оң динамикасын көрүп жатабыз. Баяндама документте каралган шарттарды ишке ашыруу 100 пайызга чейин жетип жатканын тастыктайт. Бул Бирликтин алкагында бизнес үчүн ачык-айкын жана ыңгайлуу шарттарды түзүүгө карай маанилүү кадам", — деп белгиледи ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султанов. ЕЭК министри "унчукпоо – макулдуктун белгиси" принцибин киргизүүнүн маанилүүлүгүнө көңүл бурду, ага ылайык мамлекеттин компетенттүү органы белгиленген мөөнөттө арыз ээсине тиешелүү уруксат берүүгө же жүйөлүү баш тартууну берүүгө тийиш, башка учурда арыз ээси аны жүзөгө ашыруу үчүн арыз берилген ишке автоматтык түрдө укук алат. 2023-2024-жылдар үчүн баяндама, ошондой эле мурдагы мезгилдер үчүн баяндамалар менен Комиссиянын сайтынан таанышууга болот.

27 июнундагы 2025 ЕАЭБде спорт чөйрөсүндөгү экономикалык кызматташтыктын негизги багыттары аныкталды Бүгүн Евразия экономикалык бирлигинин беш мамлекетинин лидерлери спорт жаатындагы экономикалык кызматташтыктын негизги багыттарын бекитишти. 2025-жылга чейин Евразиялык экономикалык интеграцияны өнүктүрүү стратегиясында каралган документте кызматташтыктын негизги багыттары — спорттук инфраструктураны өнүктүрүү, спорттук товарларды өндүрүүнү жана аларды алмашууну көбөйтүү, спорттук туризмди кошкондо спорттук индустриянын кызмат көрсөтүүлөрүн өнүктүрүү, ошондой эле биргелешкен форумдарды жана көргөзмөлөрдү уюштуруу аныкталган. Экономикалык кызматташтыктын негизги факторлору катары "бешилтик" өлкөлөрүнүн географиялык жакындыгы жана өнүккөн спорттук инфраструктурасы белгиленген. "Жалпысынан бул факторлор синергетикалык натыйжаны жана интеграциялык процесстерди тереңдетүү үчүн жагымдуу негизди түзөт. Биргелешкен аракеттер менен биз Бирлик өлкөлөрүнүн жарандарын сапаттуу спорттук продукция менен камсыз кыла алабыз, спорттук инфраструктураны өнүктүрө алабыз жана спорт чөйрөсүндө экономикалык өз ара иштешүүнү жаңы деңгээлге чыгара алабыз", – деп Евразия экономикалык комиссиясынын экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султанов документке комментарий берди.  

27 июнундагы 2025 Евразия экономикалык комиссиясы жана КМШнын КТК Аткаруу комитети транспорт жана логистика чөйрөсүндө Кызматташуу планына кол коюшту Минскте Евразия экономикалык форумунун алкагында Евразиянын транспорттук тутумдарын интеграциялоо үчүн маанилүү окуя болуп өттү: Евразия экономикалык комиссиясы менен Көз карандысыз Мамлекеттер Шериктештигинин катышуучу мамлекеттеринин Координациялык транспорттук кеңешмесинин Аткаруу комитетинин ортосунда 2030-жылга чейинки мезгилде транспорт, инфраструктура, логистика жана эл аралык транспорттук коридорлорду өнүктүрүү жаатындагы кызматташуу планына кол коюлду. Документке Евразия экономикалык комиссиясынын энергетика жана инфраструктура боюнча министри Арзыбек Кожошев жана КМШнын КТК Аткаруу комитетинин төрагасы Геннадий Бессонов кол коюшту. "Документ системалуу өз ара аракеттенүү үчүн бекем негиз түзөт. ЕАЭБ жана Шериктештик мейкиндигинде транспорт жана инфраструктура жаатындагы аракеттерди синхрондоштуруу бардык тараптардын кызыкчылыктарына жооп берет. Анткени, транспортту экономикалык өнүгүүнүн, сооданын жана социалдык бакубаттуулуктун драйвери кылуу – жалпы милдет. 2030-жылга чейинки план бул иштин так багытын аныктайт", — деп белгиледи Арзыбек Кожошев. Кызматташтыктын планы ЕЭК менен КМШнын КТК Аткаруу комитетинин биргелешкен ишинин конкреттүү багыттарын жана иш-чараларын белгилейт. Анын максаты — транспорттук тутумдарды туруктуу жана натыйжалуу өнүктүрүү, Евразия мейкиндигинде атаандаштыкка жөндөмдүүлүк жана өз ара шайкештик үчүн шарттарды түзүү, бул ЕАЭБ жана КМШ өлкөлөрүнүн экономикалык өсүшүн тездетүү үчүн өтө маанилүү.

27 июнундагы 2025 ЕЭФ-2025те ЕАЭБ алкагында мамлекеттик сатып алууларга катышуу маселелери талкууланды Минскте өткөн Евразия экономикалык форумунда Евразия экономикалык комиссиясынын атаандаштык жана монополияга каршы жөнгө салуу боюнча министри Максим Ермоловичтин катышуусунда "ЕАЭБдеги мамлекеттик сатып алуулар: чындык, мүмкүнчүлүктөр жана перспективалар" тегерек столу өткөрүлдү. Иш-чаранын жүрүшүндө улуттук сатып алуу саясаттарынын стратегиялары жана артыкчылыктары, ошондой эле Евразия экономикалык бирлигинин алкагында мамлекеттик сатып алуулардын интеграциялык потенциалы менен алардын тең салмактуулугу маселелери белгиленди. Товар чыгарылган өлкөнү аныктоо жана мамлекеттик сатып алуулар үчүн электрондук санариптик кол тамганы өз ара таануу маселелеринин актуалдуулугун эске алуу менен мамлекеттик сатып алууларда улуттук режимди камсыздоо механизмдери талкууланды. Тегерек столдун катышуучулары евразиялык интеграция бизнес үчүн жараткан мүмкүнчүлүктөр жана ЕАЭБ өлкөлөрүндө мамлекеттик сатып алууларга жеткирүүчүлөрдүн жеткиликтүүлүгүн кеңейтүү боюнча андан аркы иштер үчүн милдеттер жөнүндө айтып беришти. Санариптештирүү маселелерине, анын ичинде Бирликтеги "санариптик теңсиздикти" четтетүү жана өз ара сатып алуулардын үлүшүн көбөйтүү жолундагы тоскоолдуктарды четтетүү перспективаларына байланыштуу маселелерге өзгөчө көңүл бурулду. Дискуссияга ЕАЭБ өлкөлөрүнүн ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдарынын, электрондук соода аянтчаларынын жана бизнесинин өкүлдөрү катышышты.  

Дагы көрсөтүү