тексттин өлчөмү: A A A

Сайттын түстөр: C C C

Сайттың әдеттегі болжамы

Сауда

Слепнев Андрей
Александрович

тақырыбы бойынша жаңалықтар «Сауда»

25 шілденің 2025 ЕАЭО мен оның мүше мемлекеттеріне қатысты үшінші тараптардың шектеу шараларының тізілімі өзектендірілді Еуразиялық экономикалық комиссия жүргізген тұрақты мониторинг қорытындылары бойынша «Сауда» порталының бетінде Еуразиялық экономикалық одаққа және оның мүше мемлекеттеріне қатысты үшінші тараптардың шектеу шараларының жаңартылған тізілімі жарияланды. Қазіргі уақытта ЕАЭО-ның негізгі сауда әріптестері мен сауда-экономикалық келісімдер жасасу бойынша келіссөздер жүргізілген немесе жүргізіліп жатқан елдер тарапынан сыртқы саудада тосқауыл бола алатын 271 шектеу шарасы анықталды. Бұл ретте үшінші елдерден кондитер өнімдерін импорттауға тыйым салуды енгізген Иранның шектеу шарасы 2025 жылғы 15 мамырда ЕАЭО мен Иран Ислам Республикасы арасындағы еркін сауда туралы толықформатты Келісім күшіне енгеннен кейін жойылды. Келісімнің ережелеріне сәйкес тараптар тауарларды әкелуге, оның ішінде квоталар, импорттық немесе экспорттық лицензиялар және басқа да шаралар нысанында тыйым салуларды немесе шектеулерді белгілемеуге және сақтамауға міндеттеме алды. Сербияға қатысты тіркеу үшін ЕО GMP сертификатын ұсыну туралы талаптың болуына байланысты ЕАЭО дәрілік заттардың қолжетімділігіне қатысты техникалық кедергі анықталды. Өзбекстанның шектеу шараларының тізбесі тұрмыстық техниканы әкелуге арналған өзбек сәйкестік сертификатын алу рәсімінің ашық еместігі және ұзаққа созылуымен толықтырылды. ЕЭК-тің үшінші тараптармен саудадағы шектеу шараларына мониторинг жүргізу және жою жөніндегі қызметі ЕАЭО туралы шарттың ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады, оны іске асыру үшін Комиссия Кеңесінің шешімімен 2018 жылы Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттер мен Еуразиялық экономикалық комиссия арасындағы өзара іс-қимыл тәртібі бекітілген. Мониторинг жүргізу ЕАЭО мен оның мүше мемлекеттеріне қатысты үшінші тараптардың шектеу шараларын жою үшін жолдарды анықтау және іздеу мәселелері бойынша жүйелі жұмысты жүзеге асыруға бағытталған.  

21 шілденің 2025 Андрей Слепнев: «ЕАЭО цифрлық көлік құжаттарын қолдана отырып, теміржол жүк тасымалдау көлемін ұлғайтуда» Бұл туралы Еуразиялық экономикалық комиссияның сауда министрі Андрей Слепнев Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің үкімет басшыларына ЕАЭО ішінде және үшінші елдермен, атап айтқанда Қытай Халық Республикасымен жүк теміржол тасымалдарын цифрландыру жөніндегі жоспарды іске асыру туралы жыл сайынғы баяндаманы ұсыну қарсаңында айтты. Бұған дейін экономиканың барлық ықтимал салаларын цифрландырудың маңыздылығы туралы «бестік» елдерінің көшбасшылары бірнеше рет айтқан болатын. Жуырда Минскіде өткен Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің және оған орайластырылған Еуразиялық экономикалық форумның маусым айындағы отырысында Армения Республикасының Премьер-министрі Никол Пашинян «цифрлық трансформацияны кедергілерді жою және өзара саудадағы ашықтықты арттыру құралы ретінде қарастыратынын» айтқан болатын. Беларусь Республикасының Президенті Александр Лукашенко да «шоғырланған еуразиялық көлік-логистикалық дәліздер бірыңғай цифрлық әкімшілік платформасы бар ақылды, мультимодальды экологиялық күре арналарға айналуы тиіс» деп атап өтті. «Жалпы цифрландыру және жасанды интеллект біздің мемлекеттік саясатымыздың басымдықтарының тізбесіне кіреді. Электрондық коммерция, цифрлық құжат айналымы, басқару және логистика бойынша автоматтандырылған жүйелер ЕАЭО елдері экономикаларының ажырамас элементтеріне айналды», – деді Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев. Бұл тұрғыда ЕЭК-тің жүк теміржол тасымалдарын цифрландыру бөлігіндегі қызметі тиісті практикалық жұмыстың нақты мысалы ретінде әрекет етеді, оның нәтижесі рәсімдерді жеңілдету және бизнес үшін шығындарды азайту, сондай-ақ тауарлар қозғалысын барынша жеделдету болып табылады. «2024 жылға қарай ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер Беларусь Республикасы, Қазақстан Республикасы және Ресей Федерациясы арасындағы теміржол тасымалы кезінде цифрлық көлік құжаттарына көшуді қамтамасыз етті», – деп атап өтті Андрей Слепнев. Атап айтқанда, «Ресей темір жолдары» ААҚ мен «Беларусь темір жолы» мемлекеттік бірлестігі арасында соңғы бірнеше жылда электрондық деректермен алмасу деңгейі кемінде 90%-ға жетті, ал қазақстандық «ҚТЖ «ҰК» АҚ және Ресей мен Қырғызстанның теміржол тасымалдаушылары арасында бұл деңгей 80%-дан асты. 2024 жылдың қорытындысы бойынша Ресей Федерациясының электрондық құжаттар бойынша тасымалдау көлемі Беларусь Республикасымен 90% және Қазақстан Республикасымен 79% құрады. Тауарға берілетін электрондық ілеспе құжаттарға көшу бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстарды да атап өту маңызды. Мәселен, «РТЖ» ААҚ тарапынан жүк жөнелтушіден/экспедитордан электрондық қолтаңбамен қол қойылған электрондық тауарға ілеспе құжаттарды кеден органдарына бере отырып және кедендік рәсім аяқталған кезде кедендік операцияларды жасау үшін «Беларусь темір жолы» мемлекеттік бірлестігіне бере отырып, өздерінің ақпараттық жүйелеріне қабылдау мүмкіндігі іске асырылды. Бұл технология Ресей мен Беларусь арасында «Интертран» жобасы аясындағы тасымалдау кезінде қолданылады. Қазіргі уақытта ортақ кедендік процесті қолданысқа енгізу мақсатында «кедендік транзиттің кедендік рәсіміне сәйкес тауарларды тасымалдауды бақылау процесінде ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің кеден органдары арасында электрондық құжаттармен және/немесе мәліметтермен алмасуды қамтамасыз ету» атты мемлекетаралық тестілеу жүргізіліп жатыр. «ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер арасында теміржол жүк тасымалын цифрландырудан басқа, ҚХР-мен белсенді жұмыс жүргізілуде. 2024 жылдың қорытындысы бойынша Ресей мен Қытайдың теміржол тасымалдаушылары арасындағы дұрыс электрондық қатынастардың көлемі 90% құрады. Қазақстан мен Қытай теміржолдары арасында электрондық алмасуға жататын деректердің толықтығы мен сапа көрсеткіші 80-90%-ға жетті», – деп сөзін жалғастырды ЕЭК сауда министрі. Ол жүк тасымалын цифрландыру бөлігінде ҚХР-мен ынтымақтастықтың маңызды кезеңі 2024 жылғы желтоқсанда трансшекаралық электрондық құжат айналымын жүзеге асыру үшін сертификаттар шығару бойынша Ресей мен Қытайдың теміржол тасымалдаушыларының куәландырушы орталықтарының өзара іс-қимылы туралы келісімге қол қойылғанын атап өтті. Бұл құжат екі елдің теміржолдары арасында электрондық қолтаңбаны қолдануды қамтамасыз етеді. 2024 жылдың желтоқсан айының соңында «РТЖ» ААҚ мен «Қытай теміржолдары» МК арасында Забайкальск – Маньчжурия шекара өткелі арқылы экспорттық-импорттық қатынаста қағазсыз тестілік тасымалдар іске қосылды. 2025 жылы электрондық жүкқұжатпен ресімделетін тасымалдау географиясын біртіндеп кеңейту жоспарлануда. Минскіде өткен маусым саммитінде ЕЭК-тің көлік дәліздерін цифрландыру бойынша жүргізіп жатқан жұмысының маңыздылығын ЕАЭО жанындағы байқаушы елдер президенттері өз сөздерінде атап көрсетті. Иран президенті Масуд Пезешкиан «цифрлық технологиялар саласындағы ынтымақтастықты нығайту және ақпарат алмасуға және сауданың жаңа түрлеріне жәрдемдесу үшін инфрақұрылым құру» қажеттігін атап өтті. Ал Өзбекстан Республикасының Президенті Шавкат Мирзиеев «Еуразиялық агроэкспресс, электрондық сауданы дамыту, жүк тасымалын цифрландыру және климаттық күн тәртібі сияқты жобалар мен бағдарламаларды қоса алғанда, ЕАЭО-ның маңызды бастамаларына» елдің белсенді қатысуына жеке тоқталды.

18 шілденің 2025 ЕАЭО-да Тауарлардың электрондық саудасы туралы келісімге 2025 жылдың соңына дейін қол қойылуы мүмкін 17 және 18 шілдеде Еуразиялық экономикалық комиссия алаңында ЕЭК кедендік-тарифтік және тарифтік емес реттеу департаменті директорының орынбасары Аскат Бековтың төрағалығымен Еуразиялық экономикалық одақ елдерінің атқарушы билік және бизнес органдарының қатысуымен бетпе-бет сараптамалық консультациялар өтті, олардың барысында ЕАЭО-дағы Тауарлардың электрондық саудасы туралы келісім жобасын мемлекет ішінде келісу қорытындылары қаралды. Қатысушылар тауарлардың өзара электрондық саудасын жалпыодақтық реттеудің ерекшеліктері, тұтынушылардың құқықтарын қамтамасыз ету және оларды қорғау қағидаттары, электрондық құжат айналымын қолдану тәсілдері, бірыңғай ұғымдық аппарат негіздері, цифрлық тауарлар айналымының талаптары бойынша шешілмеген келіспеушіліктерді талқылады. "Келісімнің негізгі міндеті – Одақтың ішкі нарығында электрондық сауданы жүзеге асырудың жалпы ашық ережелерін белгілеу. Бұл тауарлардың және ілеспе қызметтердің қозғалыс еркіндігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, бұл қарқынды цифрландыру аясында біздің барлық елдеріміздің экономикаларының өсуіне айтарлықтай серпін береді", – деп атап өтті Асқат Беков. Өткен консультациялардың нәтижелерін ескере отырып, ЕАЭО-да Тауарлардың электрондық саудасы туралы келісімге қол қою 2025 жылдың соңына дейін өткізілуі мүмкін. Келісім 2021 жылы Еуразиялық үкіметаралық кеңестің шешімімен бекітілген Еуразиялық экономикалық одақ аясында Электрондық сауданы дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау жөніндегі іс-шаралар жоспарын іске асыру шеңберінде әзірленген.

15 шілденің 2025 Андрей Слепнев: "ЕАЭО елдерінің Премьер-министрлері климаттық күн тәртібі мәселелерін реттеу бойынша тәсілдемелерді дамыту және іске асыру жөніндегі орташа мерзімді жоспарды қарайды" 2024 жылы Үкімет басшылары мақұлдаған Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде климаттық күн тәртібі мәселелерін реттеу бойынша тәсілдемелерді дамыту және іске асыру жөніндегі бес жылдық жоспар тамыз айының ортасында Еуразиялық үкіметаралық кеңестің қарауына ұсынылатын болады. "Атап айтқанда, көміртегін реттеу саласындағы мемлекетаралық стандарттарды, сондай-ақ валидация және верификация жөніндегі тиісті органдарды аккредиттеуге орайлас келісілген шешімдерді әзірлеу ұсынылады", — деді Еуразиялық экономикалық комиссияның Сауда жөніндегі министрі Андрей Слепнев. Сондай-ақ, ЕЭК министрінің сөзінше, Одақ шеңберінде оның мүше мемлекеттерінің климаттық реттеуінен туындаған тосқауылдарды болдырмау және саудаға байланысты климаттық шаралар бойынша үшінші әріптес елдермен өзара іс-қимыл жөнінде шаралар қабылдау туралы сөз болады. Үкімет басшылары мақұлдағаннан кейін ұсынылатын іс-шаралар ЕАЭО шеңберінде экономикалық процестерді одан әрі дамыту туралы декларацияны іске асыру жөніндегі 2030 жылға дейінгі және 2045 жылға дейінгі кезеңге арналған "Еуразиялық экономикалық жол" іс-шаралар жоспарына енгізілетін болады. 

Тағы да көрсету

Бағыт бойынша материалдар

18 қарашаның 2016 ЕЭК ішкі нарықтар, ақпараттандыру, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар жөніндегі министр Карине Минасянның ТАСС ақпараттық агенттігіне берген сұхбаты: «ЕАЭО-дағы инновациялар тәуекелі көтермеленуі тиіс» 2015 жылы Еуразиялық экономикалық одақ жұмыс жасай бастады, оған бүгінде бес ел кіреді: Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан мен Ресей. Егер бұдан 20 жыл бұрын еуразиялық интеграция пайда болған кезде әңгіме сауда ынтымақтастығы туралы болса, қазір күн тәртібі бірте-бірте кеңейді. Қарқынды ақпараттық-технологиялық даму одаққа жаңа сын-қатерлер әкелді. Онлайн-сауданы реттеу, интернет заттары саласындағы заңнама бойынша бірлесе жұмыс істеу, электрондық үкіметтің өзара іс-қимыл жүйесін әзірлеу, тәуекелдік қаржыландыру нарығын құру және жалпы инновацияны бірлесіп дамыту қажеттілігі туды. Сондықтан осы жылы ЕАЭО реттеуші органы Еуразиялық экономикалық комиссия қызметтің жаңа бағытын құрды. Оның негізгі міндеттерінің бірі – бірыңғай цифрлық кеңістік құру, цифрлық технологияларды дамыту. «Еуразиялық апта» форумының қорытындысы бойынша өткен және интеграциялық ынтымақтастықтың жаңа бағытын құрудың бірінші жылдығы қарсаңында Еуразиялық экономикалық комиссияның ішкі нарықтар, ақпараттандыру, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар жөніндегі Алқа мүшесі Карине Минасян ТАСС ақпараттық агенттігіне берген сұхбатында бұл салада атқарылып жатқан істер туралы айтып берді.

09 қарашаның 2016 Еуразиялық экономикалық комиссияның Энергетика және инфрақұрылым жөніндегі министрі Адамкул Жунусов «РУСАРМИНФО» сұрақтарына жауап берді және Арменияның Еуразиялық одақтың бірыңғай энергетикалық нарығына интеграциялану деңгейін бағалады Арменияның ЕАЭО бірыңғай энергетикалық нарығына интеграциялану деңгейін қалай бағалайсыз? Дамудың қандай объективтік мүмкіндіктері бар?

29 қыркүйектің 2016 Ішкі нарықтар, ақпараттандыру, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар жөніндегі Алқа мүшесі (Министр) Карине Минасянның «Голос Армении» газетіндегі: Интеграцияға толық кірікпеу жағдайында» атты сұхбаты ЕАЭО елдері ішкі нарықтарының тосқауылдарсыз, алып қоюларсыз және шектеулерсіз жұмыс істеуі соңғы кездері, әсіресе одаққа мүше мемлекеттердің басшылары Еуразиялық экономикалық комиссияны (ЕЭК) бұл бағыт бойынша белсенді әрекеттердің жеткілікті болмауы үшін жиі сын айтуы аясында жіті талқыланатын тақырып болды. Комиссияда нақ ішкі нарықтардың тосқауылдарсыз, алып қоюларсыз және шектеулерсіз жұмыс істеуіне жауап беретін ЕЭК Алқа мүшесі (министрі) Карине Минасянмен әңгіме барысында біз ЕЭК осындай кедергілерді жою жұмысында қандай істер тындырылғанын анықтауға тырыстық.

11 шілденің 2016 ЕЭК-тің Сауда жөніндегі министрі Вероника Никишинаның «Радио России», «Персона грата» бағдарламасына берген сұхбаты: Сауда- экономикалық ынтымақтастық және «Үлкен Еуразия» жобасы туралы Еуразиялық экономикалық одақ жақында ғана құрылды, бірақ қазірдің өзінде, екі жыл ішінде яғни, нақ ағымдағы 2016 жылы көптеген сарапшылар осы интеграциялық бірлестіктің елеулі, бірақ объективті қиындықтарға тап болатынын жорамалдай бастады. Осы болжамдар орындалып жатыр ма? Еуразиялық экономикалық одақ беріктігі тексеруден өте ме? Егер өтсе, онда осы одақты құрған елдердің азаматтары осы экономикалық пайданы қай кезден бастап сезіне бастайды?