Жаңылыктар

26 Dec 2024 Ички рынокту коргоо чараларын колдонуу механизмдерин өркүндөтүү боюнча ЕАЭБ жөнүндө келишимге өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө протокол жактырылды Жогорку Евразия экономикалык кеңешинин 26-декабрда Ленинград облусунда (РФ) өткөн отурумунда Евразия экономикалык бирлигинин мамлекет башчылары ЕАЭБ жөнүндө келишимге иликтөөлөрдү жүргүзүүдө жана атайын коргоочу, демпингге каршы жана компенсациялык чараларды колдонуу же колдонбоо жөнүндө чечимдерди кабыл алууда өзгөчө механизмге тиешелүү бөлүгүндө өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө протоколду жактырышты. "Протоколдун негизги максаты процесстин бардык катышуучуларынын кызыкчылыктарын эске алууга, салмакталган жана ыкчам чечимдерди кабыл алууга мүмкүндүк берген коргоо чараларын колдонуу жөнүндө чечимдерди даярдоого ык-амалдарды өркүндөтүү, мында максималдуу ийкемдүүлүктү берүү болуп саналат", — деп белгиледи ЕЭКтин соода боюнча министри Андрей Слепнев. Алсак, Комиссиянын Коллегиясынын чараны колдонуу жөнүндө чечими өндүрүүчүлөрдү коргоону камсыз кылууда ЕАЭБдин айрым өлкөлөрү үчүн негизделген тобокелдиктерди жокко чыгарууга багытталган тең салмактуулук принцибине жооп бериши керек. Бирликтин өндүрүүчүлөрү мүчө мамлекет тарабынан коргоо чарасына карата вето укугу колдонулган учурда пикир келишпестиктерди жөнгө салуунун кыйла ачык жол-жобосун алышат. Тактап айтканда, компромисстик чечимди издөө тезирээк уюштурулуп, коргоо чарасы күчүнө киргенге чейин алар үчүн терс кесепеттерди азайтууга мүмкүндүк берет. Зарыл болгон учурда ЕАЭБ Соту ишке тартылат, ал эми анын корутундулары чараны колдонуу жөнүндө жыйынтыктоочу чечимде эске алынат. Өз кезегинде тергөөнүн объектиси болгон товарды керектөөчүлөр үчүн кошумча кепилдиктер каралган: эгерде рыноктук кырдаал муну талап кылса, коргоо чарасын киргизүү менен бирге керектөөчүлөрдү басмырлоого, товардын жеткиликтүүлүгү менен көйгөйлөргө, баалардын негизсиз өсүшүнө жол бербөө боюнча өндүрүүчүлөргө сунуштар кабыл алынат. Дагы бир жаңылык – ЕЭК Коллегиясынын "терс чечими" жөнүндө ченемдер: эгерде Коллегия мүчөлөрү сунушталган коргоо чарасына каршы болушса, бизнесте мындай чечимдин негизин түзгөн аргументтер менен таанышууга жана зарыл болгон учурда иштин жыйынтыгын ЕАЭБ Сотунда талашууга мүмкүнчүлүк пайда болот. "Түзөтүүлөр пакетине мүчө мамлекеттин жабыр тарткан өндүрүүчүлөрүнө демпингдик же субсидияланган импорт бүтүндөй Бирликке коркунуч келтирбеген учурларда да коргонуу укугун камсыз кылган жоболор да киргизилген. ЕАЭБдин айрым өлкөлөрүнүн аймагында (өзгөчөлөнгөн рынокто) керектөө үчүн арналган товарларга карата гана чараларды киргизүүгө мүмкүндүк берүүчү администрациялоо жол-жобосу иштелип чыкты, бул башка мүчө мамлекеттердин бизнеси үчүн терс кесепеттердин пайда болуу ыктымалдыгын азайтат", – деп жыйынтыктады Андрей Слепнев.
26 Dec 2024 ЕАЭБдин жана үчүнчү өлкөлөрдүн бажы транзитинин бирдиктүү тутуму жөнүндө макулдашуу жүк ташуулардын "тигишсиздигин" камсыз кылат 26-декабрда Жогорку Евразия экономикалык кеңешинин Ленинград облусундагы (РФ) отурумунда Евразия экономикалык бирлигинин жана үчүнчү тараптын (үчүнчү тараптардын) бажы транзитинин бирдиктүү тутуму жөнүндө макулдашууга кол коюлду. Макулдашуунун концепциясы ЕАЭБдин үчүнчү өлкөлөр менен бирдиктүү транзиттик тутумду түзүү жөнүндө айрым эл аралык келишимдерин түзүү үчүн фундаменталдык укуктук негиздерди аныктайт. Буга, азыркы учурда эле мисалы, Өзбекстан кызыгуу көрсөтүп жатат, КМШнын башка мамлекеттери же ЕАЭБдин Кытай сыяктуу маанилүү соода өнөктөштөрү да буга кызыкдар болушу мүмкүн. Макулдашуунун негизги милдети — "тигишсиздикти" камсыздоо, башкача айтканда, рыноктун бардык катышуучулары үчүн аймактардын байланышын жогорулатуу жана жүктөрдү жеткирүүгө бизнестин кошумча чыгымдарын азайтуу аркылуу жүк ташуу логистикасын максималдуу ыңгайлуу кылуу. Кеп, негизинен алып караганда, санариптик технологияларды киргизүүнүн натыйжасында ташууларды тездетүү жана арзандатуу, жеткирүүдөгү ката кетирүү тобокелдиктерин азайтуу жөнүндө болуп жатат, бул акыркы керектөөчү үчүн өзгөчө маанилүү. Бул электрондук документ түрүндөгү бирдиктүү транзиттик декларацияны колдонуунун; бажы алымдарын, салыктарды төлөө боюнча милдеттердин аткарылышын бирдиктүү камсыздоонун; Бирлик мамлекеттеринин жана үчүнчү тараптын ыйгарым укуктуу экономикалык операторлоруна берилген айрым атайын жөнөкөйлөтүүлөрдү колдонуунун эсебинен жетишилет. Буга ошондой эле ЕАЭБдин жана үчүнчү тараптын бажы аймактары боюнча жүрүүнүн бүтүндөй жолунда товарлардын ташылышын көзөмөлдөө үчүн навигациялык пломбаларды колдонуу жардам берет. Бажы контролун жүргүзүүнүн натыйжаларын өз ара таануунун ролу да маанилүү. Документтин кабыл алынышы Бирликтин транзиттик потенциалын өнүктүрүүгө, чек ара аралык жеткирүүлөрдүн коопсуздук деңгээлин жогорулатууга жана евразиялык "бешилтиктин" өлкөлөрүнүн товар жүгүртүүсүн жогорулатууга өбөлгө түзөт. ЕАЭБдин жана үчүнчү тараптын (үчүнчү тараптардын) бажы транзитинин бирдиктүү тутуму жөнүндө макулдашуунун долбоору 2025-жылдын стратегиясын ишке ашыруунун алкагында даярдалган.  
26 Dec 2024 ЕАЭБ өлкөлөрүнүн башчылары бирдиктүү кызмат көрсөтүү рыногунун иштешин талкуулашты Жогорку Евразия экономикалык кеңешинин 26-декабрда Ленинград облусунда (РФ) өткөн отурумунда Евразия экономикалык бирлигинин мамлекет башчылары Евразия экономикалык комиссиясынын бирдиктүү кызмат көрсөтүүлөр рыногунун иштеши жана биримдиктин алкагында кызмат көрсөтүүлөрдүн айрым секторлорун либералдаштыруу жөнүндө баяндамаларын карашты. Кызмат көрсөтүүлөрдүн бирдиктүү рыногунун иштеши жөнүндө баяндамада аны түзүүнүн негизги этаптары, учурдагы кырдаал чагылдырылып, ЕАЭБ мамлекеттеринен кызмат көрсөтүүчүлөрдүн тоскоолдуксуз кирүү жолунда четтетилген тоскоолдуктар аталды. Мындан тышкары, кызмат көрсөтүүлөрдүн бирдиктүү рыногун андан ары өнүктүрүү үчүн мүмкүнчүлүктөр аныкталды жана Бирлик өлкөлөрүнүн бизнеси үчүн артыкчылыктар белгиленди. Баяндаманын жыйынтыгы боюнча түзүлгөн сунуштар Комиссия жана катышуучу өлкөлөрдүн жөнгө салуучулары тарабынан толук кандуу бирдиктүү рынокту түзүүгө өбөлгө түзүүчү кызмат көрсөтүүлөрдү сатууну либералдаштыруу механизмдерин өркүндөтүү үчүн колдонулат. ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султанов документке комментарий берип жатып, бүгүнкү күндө ЕАЭБдин бирдиктүү кызмат көрсөтүүлөр рыногунда 142 сектор бар экенин, бул кызмат көрсөтүүлөрдүн бардык секторлорунун 31%га жакынын түзөрүн белгиледи. "Бул анын өсүшү үчүн потенциалдын бар экендигин күбөлөндүрөт жана бизге ЕАЭБдин бирдиктүү кызмат көрсөтүүлөр рыногун түзүү жана толук кандуу иштешин камсыз кылуу боюнча мындан аркы иштин багыттарын белгилөөгө мүмкүндүк берет", – деп баса белгиледи ЕЭК министри. Либералдаштыруу пландарын ишке ашыруу жөнүндө баяндаманын алкагында негизги багыттар — туризм, метеорология, маркшейдердик сүрөткө тартуу, мүлктү баалоо, курулуш иштери жана кинематография чөйрөсүндөгү кызмат көрсөтүүлөр болду. 18 сектор боюнча пландарды аткаруунун натыйжасында алардын 10у кызмат көрсөтүүлөрдүн бирдиктүү рыногуна которулган, ал эми дагы эки секторду – жер астындагы жана жердеги маркшейдердик съемка боюнча кызмат көрсөтүүлөрдү которууну аяктоо финалдык баскычта турат. "Комиссия Бирликтин өлкөлөрү менен дагы сегиз сектордогу компетенттүү органдардын ортосунда административдик кызматташтык жөнүндө макулдашууларды түзүү үчүн жигердүү өз ара аракеттенүүдө. Бул кызматташтык бул секторлордун бирдиктүү рынок режиминде ийгиликтүү иштеши үчүн кошумча шарттарды түзөт", – деп жыйынтыктады Бахыт Султанов.
ЕАЭБде ишкердик жигердүүлүктүн оң динамикасын сактоо болжолдонууда 26 Dec 2024 ЕАЭБде ишкердик жигердүүлүктүн оң динамикасын сактоо болжолдонууда Евразия экономикалык комиссиясы Евразия экономикалык бирлигинин мамлекеттери үчүн ишкердик активдүүлүктүн 2025-жылдын башына карата кыска мөөнөттүү болжолун жаңылады. Дал келген жана илгерилеген индикаторлорду эсептөөнүн натыйжалары оң динамиканын сакталышын көрсөтөт. Ошол эле учурда Беларуста жана Россияда ишкердик жигердүүлүктүн өсүшүнүн айрым басаңдашы, Казакстанда жана Кыргызстанда – жогорулоонун тездеши болжолдонууда. Армениянын экономикасында ишкердик жигердүүлүктүн жогорулоо фазасына кайтып келүү ыктымалдыгы сакталууда. Илгерилеген индикаторлор евразиялык "бешилтик" өлкөлөрүндө ишкердик жигердүүлүктүн өзгөрүү динамикасынын багыты жөнүндө түшүнүктү түзүү үчүн Комиссия тарабынан кыска мөөнөттүү келечекте колдонулуучу болжолдоонун инструменти болуп саналат. Алар экономикалык агенттердин жүрүм-турумун жана экономиканын негизги тенденцияларын көрсөткөн кыска мөөнөттүү процесстер жөнүндө эң маанилүү маалыматтарды топтошот.
26 Dec 2024 Бакытжан Сагинтаев: "Иран менен диалог бир катар багыттар боюнча өнүгүү потенциалына ээ" Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаев 26-декабрда Санкт-Петербургда Иран Ислам Республикасынын өнөр жай, кен жана соода министри Сейед Мохаммад Атабак менен жумушчу жолугушуу өткөрдү. Тараптар евразиялык интеграциянын актуалдуу маселелери боюнча пикир алмашышты, ошондой эле кызматташуунун келечектүү багыттарын талкуулашты. Бакытжан Сагинтаев Иран Евразия экономикалык бирлигинин маанилүү өнөктөштөрүнүн бири экенин баса белгиледи. 2018-жылдан тартып 2023-жылга чейин ЕАЭБ мамлекеттери менен Ирандын ортосунда Убактылуу соода макулдашуусу колдонулган мезгилде товар жүгүртүү дээрлик эки эсеге көбөйгөн. 2024-жылдын 10 айында бул көрсөткүч 12,8%га өскөн, Иранга товарлардын экспорту 16%га, импорт – 8%га өскөн. Өз ара пайдалуу өнөктөштүктү кеңейтүү үчүн тараптар 2023-жылдын декабрында товарлардын 90%на карата алымсыз режимди белгилөөнү караган толук форматтагы Эркин соода жөнүндө макулдашууга кол коюшкан. "Жакын арада Иран менен Макулдашуу күчүнө кирет, бул биздин өлкөлөргө товар жүгүртүүнү жана жалпысынан экономикалык кызматташтыкты натыйжалуу өстүрүүгө мүмкүндүк берет, – деп белгиледи ЕЭК Коллегиясынын башчысы. — Иран менен диалог бир катар багыттар боюнча өнүгүү потенциалына ээ". Тараптар өз ара аракеттенүүнүн эң келечектүү багыттары болуп транспорттук-логистикалык инфраструктураны өнүктүрүү, ишканалар ортосундагы кооперациялык байланыштарды кеңейтүү, АӨК, мунайды кайра иштетүү жана мунай-химия тармактарындагы кызматташтык, илимий изилдөөлөр жана иштеп чыгуулар саналат деген бир пикирге келишти. Сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгы боюнча тараптар белгиленген пландарды ийгиликтүү ишке ашырууга ишенимин билдиришти.
26 Dec 2024 Жогорку Евразия экономикалык кеңешинин 2024-жылдын 26-декабрдагы отурумунун жыйынтыктары 26-декабрда Ленинград облусунда (РФ) Армения Республикасынын Премьер-министри, Жогорку Евразия экономикалык кеңешинин (ЖЕЭК) Төрагасы Никол Пашиняндын төрагалыгы астында Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрүнүн башчыларынын, ЕАЭБге караштуу байкоочу мамлекеттердин башчыларынын жана Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаевдин катышуусунда ЖЕЭК отуруму болуп өттү. Кеңештин мүчөлөрү 2025-жылга карата ЕАЭБдин эл аралык ишмердүүлүгүнүн негизги багыттарын — мүчө мамлекеттердин сунуштамаларына ылайык Комиссия тарабынан иштелип чыккан, бул чөйрөдө система түзүүчү документти бекитишти. ЕАЭБ жөнүндө келишимге иликтөөлөрдү жүргүзүүдө жана атайын коргоочу, демпингге каршы жана компенсациялык чараларды колдонуу же колдонбоо жөнүндө чечимдерди кабыл алууда өзгөчө механизмге тиешелүү бөлүгүнө өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө протокол жактырылды. Бирлик өлкөлөрүнүн лидерлерине Комиссиянын Евразия экономикалык бирлигинде кызмат көрсөтүүлөрдүн бирдиктүү рыногунун иштеши жана кызмат көрсөтүүлөрдүн айрым секторлорун либералдаштыруу жөнүндө баяндамалары сунушталды. ЕАЭБдин жана үчүнчү тараптын (үчүнчү тараптардын) бажы транзитинин бирдиктүү тутуму жөнүндө макулдашууга кол коюлду, ал Бирликтин үчүнчү өлкөлөр менен бирдиктүү транзиттик тутумду түзүү жөнүндө айрым эл аралык келишимдерин түзүү үчүн фундаменталдык укуктук негиздерди аныктайт. Жогорку Евразия экономикалык кеңеши Иран Ислам Республикасына ЕАЭБге караштуу байкоочу мамлекет статусун берди. Бирлик өлкөлөрүнүн башчылары 2025-жылы Жогорку Евразия экономикалык кеңешинде, Евразия өкмөттөр аралык кеңешинде жана Евразия экономикалык комиссиясынын Кеңешинде Беларусь Республикасы төрагалык кыларын аныкташты. ЖЕЭКтин кезектеги отуруму 2025-жылдын май айынын аягында Беларуста өтөт.
26 Dec 2024 2025-жылга карата ЕАЭБдин эл аралык ишмердигинин негизги багыттары бекитилди Жогорку Евразия экономикалык кеңешинин 26-декабрдагы отурумунда Евразия экономикалык бирлигинин мамлекет башчылары ЕАЭБдин 2025-жылга карата эл аралык ишмердүүлүгүнүн Негизги багыттарын бекитишти. Эл аралык ишмердүүлүктүн Негизги багыттары Бирликтин бул чөйрөдө система түзүүчү документи болуп саналат жана мүчө мамлекеттердин сунуштамаларына ылайык иштелип чыгат. Артыкчылыктуу маселелер – жакынкы коңшулар менен соода-экономикалык маселелер боюнча диалогду улантуу, Бирликке караштуу байкоочу мамлекеттер менен кызматташтыкты өнүктүрүү, Евразиянын, Африканын жана Латын Америкасынын негизги интеграциялык бирикмелери менен өз ара аракеттенүүнү тереңдетүү, Бирликтин экономикалык тартылуунун уюлу катары эл аралык позицияланышы. Евразиялык транспорттук коридорлорду өнүктүрүү жолу менен ЕАЭБдин үчүнчү өлкөлөрдүн жигердүү өнүгүп жаткан рыноктору менен транспорттук байланышын жогорулатууга, ошондой эле Бирлик өлкөлөрүнүн бизнеси үчүн тышкы экономикалык ишмердүүлүктү жүргүзүү жагында жагымдуу шарттарды түзүүгө өзгөчө басым жасалды. 2025-жылы ЕАЭБдин жана Евразия экономикалык комиссиясынын күч-аракеттери кызматташуунун түзүлгөн механизмдерин, анын ичинде меморандумдардын, декларациялардын жана соода макулдашууларынын алкагында өнүктүрүүгө багытталат. Кызматташтык маанилүү болгон эл аралык уюмдардын арасында Бириккен Улуттар Уюму (БУУ), анын регионалдык комиссиялары жана профилдик уюмдары, Дүйнөлүк бажы уюму (ДБУ), Дүйнөлүк соода уюму (ДСУ) жана башкалар бар. Региондук бирикмелердин катарына КМШ, АӨИЧК, ШКУ, АСЕАН, Түштүк Америкалык жалпы рыногу (МЕРКОСУР), Африка бирлиги, Африкадагы субрегионалдык интеграциялык бирикмелер жана башка түзүмдөр кирет. Соода макулдашууларына ылайык КМШ мүчө мамлекеттери, БРИКС катышуучу өлкөлөрү, Кытай, Вьетнам, Сербия, Сингапур жана Иран менен, ошондой эле өз ара пайдалуу кызматташууга кызыкдар болгон башка мамлекеттер менен соода-экономикалык кызматташтыкты андан ары өнүктүрүү пландаштырылууда. ЕАЭБдин эл аралык ишмердүүлүгү ЕАЭБ жөнүндө келишимдин 7-беренесине жана Евразия экономикалык бирлигинин Эл аралык кызматташтыкты жүзөгө ашыруу тартибине ылайык жүзөгө ашырылат. Көрсөтүлгөн Тартиптин 5-пунктуна ылайык, ЕАЭБ эл аралык ишмердигинин Негизги багыттары түзүлөт.
ЕЭК Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаев Актауда учак кырсыгынан каза болгондордун туугандарына жана жакындарына көңүл айтты 25 Dec 2024 ЕЭК Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаев Актауда учак кырсыгынан каза болгондордун туугандарына жана жакындарына көңүл айтты Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясынын Төрагасы Бакытжан Сагинтаев 2024-жылдын 25-декабрында Актауда Azerbaijan Airlines авиакомпаниясынын Embraer 190AR учагынын кырсыгында каза болгондордун бардык туугандарына жана жакындарына көңүл айтты. "Актауда көптөгөн курмандыктарга алып келген трагедиялуу учак кырсыгы тууралуу кабарды терең кайгыруу сезими менен кабыл алдым, — деп белгиледи ЕЭК Коллегиясынын башчысы. — Курман болгондордун үй-бүлөлөрүнө терең кайгыруу менен көңүл айтам жана бардык жабыр тарткандардын тез сакайып кетишин каалайм".  Бакытжан Сагинтаев Азербайжан Республикасынын Президенти Илхам Алиевге, Россия Федерациясынын Президенти Владимир Путинге жана Казакстан Республикасынын Президенти Касым-Жомарт Токаевге көңүл айтуу телеграммаларын жөнөттү.
Дагы көрсөтүү