Жаңылыктар

11 сентябрындагы 2025 ЕЭК жана ЕАЭБ өлкөлөрү ЫЭО институтун өркүндөтүү боюнча иштерди жүргүзүүдө Евразия экономикалык бирлигинде ыйгарым укуктуу экономикалык оператор (ЫЭО) институтун өркүндөтүү 10-сентябрда Евразия экономикалык комиссиясынын Бажы мыйзамдары жана укук колдонуу практикасы департаментинин директору Куат Рахимовдун жетекчилиги астында Бажылык жөнгө салуу боюнча консультативдик комитеттин алдындагы профилдик жумушчу топтун отурумунда талкууланды. Россия Федерациясынын тобокелдик деңгээли төмөн адамдардын бул категориясы үчүн алдын ала бажылык декларациялоону колдонууну жөнөкөйлөтүү боюнча демилгеси каралды. Декларациялоонун ушул өзгөчөлүгүн пайдаланууда бир катар бажы операцияларын жөнөкөйлөтүү жана ашыкча бажы билдирүүлөрүнөн баш тартуу сунушталат. Бул өткөрмө пункттарда бажы көзөмөлүнөн өтүүнү тездетүүгө жана бизнестин чыгымдарын азайтууга жардам берет. Казакстан Республикасынын атайын экономикалык зонанын алкагында ЫЭО статусун резиденттин колдонуусу боюнча сунушун кароо улантылды. Мында кеп эки статуска ээ болуу артыкчылыктарды алып келиши жана ЫЭО программасына резиденттерди киргизүү жөнүндө болууда. Ошондой эле Армения Республикасынын демилгесин ишке ашыруу боюнча мындан аркы кадамдар талкууланды, ал операторлорго камсыздоону бербестен, ташып кирүү бажы алымдарын төлөөнү кийинкиге калтыруу же бөлүп төлөө мүмкүнчүлүгүн берет. Бул өнөр жайлык кайра иштетүү жана айыл чарба иштеринде колдонулган товарлардын айрым категорияларына тиешелүү. Ыйгарым укуктуу экономикалык операторлор институту — бул өнөктөштүк программанын эл аралык деңгээлде таанылган стандарты, ал эми ЫЭОлор — бажылык операцияларды жана бажы контролун жүргүзүүдө белгилүү бир талаптарга жооп берген жактар катары жеңилдиктер берилген, жактардын өзгөчө категориясы. ЕАЭБ мүчө мамлекеттеринде ЫЭО институтун өнүктүрүү боюнча жумушчу топ 2014-жылы түзүлгөн. Ал Бирликте ыйгарым укуктуу экономикалык оператор институтун өркүндөтүү жана өнүктүрүү боюнча сунуштарды иштеп чыгат.
11 сентябрындагы 2025 ЕЭК жана ШКУ энергетика жана транспорт чөйрөсүндө кызматташтыкты кеңейтүүдө Евразия экономикалык комиссиясынын энергетика жана инфраструктура боюнча министри Арзыбек Кожошевдин жана Шанхай кызматташтык уюмунун (ШКУ) башкы катчысынын орун басары Т.Р. Митхундун жумушчу жолугушуусу 9-сентябрда Пекинде (КЭР) болуп өттү. Жолугушуунун жүрүшүндө Арзыбек Кожошев ЕАЭБдин жана башка эл аралык бирикмелердин алкагында евразиялык интеграциянын динамикалуу өнүгүп жаткан процесстеринде энергетиканын маанилүү ролун белгиледи. Ошондой эле министр маектешине ЕАЭБдин энергетикалык ресурстарынын жалпы рынокторун түзүү боюнча жүргүзүлүп жаткан иштер жөнүндө маалымдады. ЕЭКтин жана ШКУ Катчылыгынын 2021-жылдын 17-сентябрындагы Өз ара аракеттенүү жөнүндө меморандумуна ылайык, биргелешкен иш-чаралар планынын долбоору тараптардын макулдашуу стадиясында турат, ал бекитилгенден кийин бирикмелердин иши кыйла тыгыз форматта улантылат. "Комиссия ШКУ Энергетикалык клубунун ишине тыкыр көз салып турат. Энергетикалык долбоорлорду өнүктүрүү, анын ичинде өз ара байланышкан энергетикалык жана транспорттук-логистикалык инфраструктураны модернизациялоо жана куруу сиздердин ишиңиздердин маанилүү багыты болуп саналат. Газды жана мунайды ташуу, ошондой эле энергетикалык ресурстарга эркин жетүүнү камсыздоо маселелери ШКУнун артыкчылыктарынын катарына кирет. Бул, негизинен алып караганда, биз ЕАЭБ энергоресурстарынын жалпы рыногун түзүүнүн алкагында аткарып жаткан ишибизге абдан жакын", – деп баса белгиледи Арзыбек Кожошев. Тараптар энергосарамжалдуулукка жана энергонатыйжалуулукту жогорулатууга карата жаңы ыкмаларды иштеп чыгууда, ошондой эле кайра жаралуучу энергетиканы өнүктүрүү чөйрөсүндө ЕАЭБ менен ШКУнун өз ара иштешүүсүн уюштуруу перспективаларын талкуулашты. Мындан тышкары, ЕАЭБ жана ШКУда транспорттук коридорлорду өнүктүрүүгө өзгөчө маани берилип жаткандыгы белгиленди. Кызматташтыктын артыкчылыктуу багыттарынын бири болуп өз ара байланышты өнүктүрүү жана натыйжалуу транспорттук коридорлорду түзүү саналат. "2024-жылдан тартып ЕАЭБдин мүчө мамлекеттери жана Комиссия евразиялык транспорттук коридорлорду өнүктүрүүнүн комплекстүү планын ишке ашырууга киришти. Эксперттик баамдоо боюнча, евразиялык транспорттук коридорлордун үлүшүнө ЕАЭБдеги транзиттик ташуулардын көлөмүнүн 70%га жакыны туура келет", – деп белгиледи Арзыбек Кожошев. ЕЭК транспорт жана инфраструктура, мультимодалдык ташуу жана жүктөрдү контейнерлештирүү чөйрөсүн өнүктүрүү боюнча тиешелүү эл аралык уюмдар жана бирикмелер, ошондой эле эл аралык жана регионалдык каржылык институттар менен күч-аракеттерди координациялоонун натыйжалуулугун жогорулатууну маанилүү деп эсептейт. Жолугушууда транспорттук жана энергетикалык инфраструктураны өнүктүрүү маселелери боюнча ЕАЭБ – ШКУ форматында биргелешкен иш-чараларды өткөрүү, ошондой эле эл аралык деңгээлдеги иш-чараларга, форумдарга, конференцияларга, ШКУнун профилдик жумушчу органдарынын жана Евразия экономикалык комиссиясынын отурумдарына өз ара катышуу жөнүндө сунуштар айтылды.
11 сентябрындагы 2025 Эл аралык уюмдар дүйнөлүк агроазык-түлүк тутумунда ЕАЭБдин ролун талкуулашты 11-сентябрда Евразия экономикалык комиссиясынын аянтчасында эл аралык уюмдар жана бирикмелер бул тематика боюнча тегерек столдун жүрүшүндө Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрүнүн дүйнөлүк агроазык-түлүк тутумунда жогорку ролун белгилешти. ЕАЭБ, ШКУ, ФАО, АКИУ, КМШ мамлекеттеринин жана Дан боюнча эл аралык кеңештин өкүлдөрү азык-түлүк коопсуздугун камсыз кылуу чөйрөсүндө улуттук жана аймактык стратегияларды ишке ашыруу тажрыйбасы менен алмашышты. Дан, кант менен эл аралык сооданын маселелери, айыл чарба өсүмдүктөрүнүн селекциясы, дүйнөлүк азык-түлүк рыногундагы структуралык жылыштар көңүл чордонунда болду. Айыл чарба продукциясынын экспортун камсыздандыруу боюнча колдоо чаралары, ЕАЭБ өлкөлөрүнүн товар өндүрүүчүлөрүнүн жогорку атаандаштыкка жөндөмдүү агроазык-түлүк чынжырларына катышуу перспективалары каралды. "Евразиялык "бешилтиктин" өлкөлөрү агроазык-түлүк рыногун, анын ичинде АӨКтө санариптик технологияларды жөнгө салуунун натыйжалуу механизмдерин киргизүү маселелеринде жигердүү иштерди жасашты", – деп белгиледи ЕЭКтин өнөр жай жана агроөнөр жай комплекси боюнча министри Гоар Барсегян. Анын айтымында, Комиссия туруктуу агроазык-түлүк тутумдарын түзүү максатында кызматташтыкты мындан ары өнүктүрүү үчүн платформа болууга даяр. Иш-чарага ШКУнун Башкы катчысынын орун басары Т.Р. Мидхун, Азык-түлүк коопсуздугу боюнча Ислам уюмунун башкы директорунун орун басары Хусрав Нозири, ФАОнун Россия Федерациясы менен байланыштар боюнча бөлүмүнүн директору Олег Кобяков, Дан боюнча эл аралык кеңештин аткаруучу директору Арно Пети, ЕАЭБ өлкөлөрүнүн ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдарынын, АӨК чөйрөсүндөгү тармактык бирликтердин жана ассоциациялардын өкүлдөрү катышышты.
10 сентябрындагы 2025 Бахыт Султанов: "ЕАЭБ өлкөлөрүндө 2024-жылдын жыйынтыгы боюнча 6,6 млн контрафакт товарлар аныкталды" Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрүндө 2024-жылдын жыйынтыгы боюнча 6,6 млн контрафакт товарлар аныкталган. Интеллектуалдык менчик чөйрөсүндө 1465 мыйзам бузуу катталган. Бул маалыматтар ЕЭК Коллегиясына караштуу Интеллектуалдык менчик боюнча консультативдик комитеттин отурумунда сунушталган 2024-жыл үчүн ЕАЭБ өлкөлөрүндө интеллектуалдык менчик объектилерине укуктарды коргоо чөйрөсүндө укук колдонуу практикасынын мониторинги жөнүндө отчетто чагылдырылган. ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султанов белгилеп өткөндөй, көпчүлүк учурда массалык суроо-талапка ээ товарлар жасалмаланат. "Антирейтингдин сап башында күнүмдүк керектелүүчү товарлар: кийим жана бут кийим, тиричилик техникасы, авто тетиктер, ошондой эле парфюмерия жана косметика турат. Дал ушул категориялар тартип бузуучулар үчүн кыйла аярлуу", – деп билдирди ЕЭК министри. Отурумдун катышуучулары ЕАЭБ алкагында интеллектуалдык менчик чөйрөсүндөгү негизги демилгелерди талкуулашты. Интернет тармагында тартип бузууларга бөгөт коюуга макулдашылган мамилелерди иштеп чыгууга, өнөр жай менчик объектилерин текшерүү үчүн издөө сервисин түзүүгө — өзгөчө көңүл бурулду. Бул чаралар Евразия экономикалык интеграциясын өнүктүрүүнүн 2025-жылга чейинки стратегиялык багыттарын жүзөгө ашыруу боюнча пландын бир бөлүгү болуп саналат жана бизнес жана керектөөчүлөр үчүн коопсуз жана ачык чөйрөнү түзүүгө багытталган. Ошондой эле ИМ объектилеринин бирдиктүү бажы реестрин ишке киргизүү жана ЕАЭБ товарлары өндүрүлгөн жерлердин аталыштарын жана товардык белгилерди каттоо тутумун киргизүү талкууланды. Мындан тышкары, Автордук жана чектеш укуктарды жамааттык негизде башкаруу тартиби жөнүндө макулдашууга бажы органдары менен укук ээлеринин ортосунда электрондук маалымат алмашууну уюштуруу жана өзгөртүүлөрдү киргизүү мүмкүнчүлүгү каралды. Курамына профилдик министрликтердин жетекчилери жана катышуучу өлкөлөрдүн бизнес өкүлдөрү кирген ЕЭК Коллегиясына караштуу Интеллектуалдык менчик боюнча консультативдик комитет 2012-жылдан бери иштеп келет. Анын негизги милдети – ЕАЭБ алкагында ИМди коргоо жаатында макулдашылган чечимдерди иштеп чыгуу.
10 сентябрындагы 2025 Валентин Татарицкий: "Тамак-аш азыктарына бирдиктүү милдеттүү талаптарды коюу соодадагы техникалык тоскоолдуктарды жоюуга өбөлгө түзөт" Евразия экономикалык бирлигинин алкагында кабыл алынган, Тамак-аш продукциясынын коопсуздугу чөйрөсүндө жөнгө салуунун бирдиктүү тутуму, стандартташтыруунун ролун күчөтүү зарылдыгы, жалпы рынокту кооптуу продукциядан коргоонун маанилүүлүгү жөнүндө Евразия экономикалык комиссиясынын техникалык жөнгө салуу боюнча министри Валентин Татарицкий Сочиде өткөн ЕАЭБ азык-түлүк Конгрессинин аймактарынын III Сүт форумунда айтып берди. "Тамак-аш продукциясына карата бирдиктүү милдеттүү талаптарды белгилөө соодадагы техникалык тоскоолдуктарды алып салууга, экспортко багытталган жана инновациялык продукцияны өндүрүү үчүн шарттарды түзүүгө өбөлгө түзөт", — деп баса белгиледи ЕЭК министри. Валентин Татарицкий ЕАЭБдин техникалык регламенттеринде сүт азыктарына, аны өндүрүү, маркалоо, сатуу процесстерине карата милдеттүү талаптарды белгилөө маселелерин өзүнчө баса белгилеп, аларга киргизилген өзгөртүүлөр жана коопсуздук көрсөткүчтөрү боюнча жаңы талаптар жөнүндө билдирди. ЕЭК министринин сөзү боюнча, бул мындай товарларды Бирликтин аймагы боюнча эркин өткөрүү мүмкүнчүлүгүн камсыз кылат. Сооданын ааламдашуусу жана буга байланыштуу тобокелдиктер шарттарында тамак-аш продукциясынын, анын ичинде сүт продукциясынын коопсуздугун камсыздоонун маанилүү бөлүгү Евразия экономикалык бирлигинде СФС-чараларын иштеп чыгуу жана колдонуу болуп саналат. "СФС-чаралар чөйрөсүндө түзүлгөн бирдиктүү ченемдик укуктук базаны актуалдаштыруу боюнча иш системалык негизде улантылууда", – деп жыйынтыктады Валентин Татарицкий. Форум Түштүк сүт бирлиги тарабынан уюштурулду. Салттуу түрдө, анын катышуучулары болуп Россиянын региондорунун сүт өнөр жайынын жана тийиштүү мамлекеттик органдарынын өкүлдөрү саналат. Форумдун жүрүшүндө 11-сентябрда ЕЭКтин техникалык жөнгө салуу боюнча блогунун департаменттеринин кызматкерлери тегерек столдун алкагында сүт мал чарбачылыгы тармагын пландаштырууда азык-түлүктү көзөмөлдөө жана ветеринардык тобокелдиктерди башкаруу тутумдарын өнүктүрүүнүн актуалдуу маселелерин талкуулоону уюштурушат.
08 сентябрындагы 2025 Максим Ермолович: "ЕЭК КЭРдин Рынокту жөнгө салуу боюнча мамлекеттик башкармалыгы менен практикалык диалогду жөнгө салды" 8-сентябрда Евразия экономикалык комиссиясынын атаандаштык жана монополияга каршы жөнгө салуу боюнча министри Максим Ермолович Кытай Эл Республикасынын Адилеттүү атаандаштык саясаты боюнча эл аралык форумунун "Бирдиктүү улуттук рынок, келечек үчүн ак ниеттүү атаандаштык – кыйла адилеттүү жана динамикалуу рынок чөйрөсүн түзүү" пленардык сессиясында сөз сүйлөдү. ЕЭК министри Комиссиянын атаандаштык саясатын заманбап чакырыктарга адаптациялоо боюнча иши жөнүндө маалымдады жана КЭР менен атаандаштык чөйрөсүндө кызматташтыктын негизги багыттарын атады. Ошол эле учурда ал ЕЭК КЭРдин Рынокту жөнгө салуу боюнча мамлекеттик башкармалыгы менен практикалык диалогду жөнгө салгандыгын белгиледи". "Кытай Евразия экономикалык бирлигинин жана анын мүчө мамлекеттеринин стратегиялык өнөктөштөрүнүн бири болуп саналат. Биздин өнөктөштүк динамикалуу өнүгүп, өзгөрүп жаткан реалдуулукка ыңгайлашып, практикалык өз ара аракеттенүүнүн бекемдигин жана тереңдигин сактап турат. Акыркы жылдары биз мыйзам чыгаруу инновациялары, укук колдонуу, атаандаштыкты адвокаттоо маселелери боюнча тажрыйба алмашуу менен атаандаштык чөйрөсүндөгү кызматташтыгыбызды бекемдедик", – деп баса белгиледи Максим Ермолович. ЕЭК министри секторалдык изилдөөлөрдү кошо алганда, атаандаштык боюнча блоктун бир катар демилгелерине өзүнчө токтолуп, Бирлик өлкөлөрүнүн жана байкоочу мамлекеттердин бизнес-коомдоштуктары, атаандаштык органдары менен өз ара иштешүү тажрыйбасы менен бөлүшүп, эл аралык кызматташтыктын маанилүү ролун белгиледи.
05 сентябрындагы 2025 Андрей Слепнев: "Евразия экономикалык бирлиги – Чоң Евразиялык өнөктөштүктүн маанилүү звеносу" Бул туурасында Евразия экономикалык комиссиясынын соода боюнча министри Андрей Слепнев Чыгыш экономикалык форуму – 2025 алкагындагы "Чоң Евразия өнөктөштүгү: континенттин өнүгүүсүнүн жаңы парадигмалары" сессиясында сүйлөп жатып билдирди. "Бүгүн биз Россия Федерациясынын Президенти Владимир Владимирович Путин жарыялаган Чоң Евразиялык өнөктөштүк (ЧЕӨ) идеясы олуттуу жана өсүп келе жаткан колдоого ээ экендигин белгилей алабыз. Айрыкча, биз муну азыр, Евразиянын көптөгөн өлкөлөрү башынан өткөрүп жаткан оор мезгилде көрүп жатабыз", – деди ал. Буга байланыштуу ЕЭКтин соода боюнча министри "жашоо өзү демилгени чыныгы мазмун менен толтурууда жана бул мазмун кеңейүүдө" деп белгиледи. COVID-19 таасири астында логистикалык линия боюнча байланыштар кескин өстү, анткени баары маршруттарды диверсификациялоо жана байланышты күчөтүү керек экенин түшүнүштү. Андрей Слепневдун айтымында, ар кандай чакырыктардын таасири астында каржылык эсептердин коопсуздугун бекемдөө жана эл аралык сооданы туруктуу өнүктүрүү үчүн форматтарды табуу идеясы улам көбүрөөк түшүнүү табууда. "Евразиянын беш өлкөсүн бириктирген Евразия экономикалык бирлигине келсек, бул өнөктөштүктүн эң маанилүү звенолорунун бири. Бул планда биз толугу менен ЧЕӨ идеологиясын жана рухун колдойбуз. Биз практикалык куралдарды жигердүү өнүктүрүп жатабыз, буга кененирээк токтолгубуз келет", – деп баса белгиледи Андрей Слепнев. Бул теманы өнүктүрүү менен ЕЭК министри Комиссиянын эркин соода жөнүндө макулдашуулар боюнча иши тууралуу айтып берди. Мындай келишимдер тарифтерден качууга жана белгилүү бир мааниде кээ бир өлкөлөр бүгүнкү күндө жактап жаткан карама-каршы мамилелерге жооп берүүгө мүмкүндүк берет. Бул жерде, Андрей Слепневдун пикири боюнча, тарифтик тоскоолдуктарды төмөндөтүү түрүндө "шлагбаумду көтөрүү" гана эмес, жакшы жол картасын түзүү, бизнес үчүн кооперацияны түзүүгө жардам бере турган жол куруу да маанилүү. "Кеп континенттин кургактыктагы байланышы жөнүндө болуп жатат, мында кесипкөй көп тараптуу диалог маанилүү, транспорт министрлери бир столго чогулуп, тар жерлерди "чечмелөө" жана транспорттук коридорлорду санариптештирүү жөнүндө сүйлөшүшү керек. Каржылык инструменттер, ошондой эле соодада күчтүү тоскоолдук болуп саналган стандарттарга байланыштуу маселелер өтө эле маанилүү, ал ашыкча жогорку тарифтерден кем эмес зыян келтирет", – деп белгиледи ЕЭК министри. Анын ичинде ШКУ жана БРИКС алкагында талкуулоону жана практикалык чечимдерди табууну талап кылган санариптештирүү жана климаттык күн тартиби маселелери өзүнчө каралды. "Өнөктөштүк – бул бөлүнүүнүн жоктугу. Биздин лидерлер өнөктөштүк маанайда иштешет. Бирок биз кесипкөйлүк деңгээлде бардык тоскоолдуктарды четтетүү үчүн дагы көп чогуу иштешибиз керек", – деп жыйынтыктады Андрей Слепнев.
05 сентябрындагы 2025 Руслан Давыдов: "Ыраакы Чыгыш ЕАЭБ өлкөлөрүнүн транспорттук дараметин өнүктүрүүдө маанилүү ролду ойнойт" Евразия экономикалык комиссиясынын бажы кызматташтыгы боюнча министри Руслан Давыдов Чыгыш экономикалык форумунун "Россиянын транспорттук эгемендигин камсыз кылууда Ыраакы Чыгыштын ролу" сессиясында чыгып сүйлөдү жана Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрүнүн транспорттук потенциалын өнүктүрүүгө жана чыңдоого багытталган долбоорлорду ишке ашыруунун жүрүшү жөнүндө айтып берди. "Бирдиктүү транзиттик тутумду киргизүү, навигациялык пломбаларды колдонууну ишке ашыруу, өткөрүү пункттарын жайгаштырууга жана жабдууга карата бирдиктүү талаптарды иштеп чыгуу, ошондой эле электрондук сооданы жөнгө салууну калыптандыруу – Евразия экономикалык комиссиясынын ЕАЭБ транзиттик потенциалын өнүктүрүү боюнча ишинин негизги багыттары", – деп белгиледи Руслан Давыдов. Ошондой эле ЕЭК министри Владивосток деңиз соода портунда порталдык типтеги инспекциялык-текшерүү комплекси иштей баштагандыгын айтып берди, ал айдоочуну кабинадан чыгарбастан транспорт каражатын жана товарлар салынган контейнерди сканерлөөгө мүмкүндүк берет. Анын айтымында, мындай технологиялар евразиялык "бешилтиктин" бардык өлкөлөрүндө интеллектуалдык өткөрмө пункттарынын негизи болууга тийиш. Сессияга ошондой эле Россия Федерациясынын Президентинин Администрациясынын, Россия Федерациясынын Транспорт министрлигинин, бизнес-коомдоштуктун өкүлдөрү катышышты.
Дагы көрсөтүү