кыр

Экономика жана каржы саясаты

Экономика жана финансылык саясат боюнча Коллегия мүчөсү (Министр) Султанов Бахыт Турлыханович
Кабылдама тел. 8 (495) 669-24-07

темасындагы жаңылыктар «Экономика жана каржы саясаты»

17 июнундагы 2025 ЕЭК эмгек миграциясы жана саламаттык сактоо чөйрөсүндө эл аралык кызматташтыкты бекемдейт Евразия экономикалык комиссиясынын экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султанов Эл аралык эмгек конференциясынын сессиясынын алкагында өткөн Социалдык адилеттүүлүк үчүн глобалдык коалициянын Форумуна катышты. Эл аралык эмгек уюму (ЭЭУ) уюштурган иш-чарага мамлекеттик органдардын, бизнестин, профсоюздардын жана илимий коомчулуктун өкүлдөрү катышышты. ЕЭК министринин сөзү боюнча, Евразия экономикалык бирлигинин негизги эркиндиктеринин бири – жумушчу күчүнүн кыймыл эркиндиги. "Бирлик өлкөлөрүнүн жарандары "бешилтиктин" каалаган өлкөсүндө эркин жүрө алышат жана иштей алышат, квоталар жокко чыгарылды, ЕАЭБдин бардык өлкөлөрүнүн окумуштуулук даражалары жөнүндө дипломдор жана документтер өз ара таанылат, эмгек мигранттары социалдык жана пенсиялык кепилдиктер менен корголот", — деп белгиледи Бахыт Султанов. Бүгүнкү күндө ЕАЭБдеги бирдиктүү эмгек рыногу – бул барган өлкөнүн жарандары менен бирдей эле милдеттүү медициналык камсыздандырууга (ММК системасы иштеген өлкөлөрдө – Казакстан, Кыргызстан жана Россия) жетүү мүмкүнчүлүгүнө ээ болгон 100 миллион эмгекчи. Ошондой эле, мигранттар энеликке байланыштуу убактылуу эмгекке жарамсыз учурда милдеттүү камсыздандыруу, өндүрүштөгү кырсыктардан жана кесиптик оорулардан милдеттүү камсыздандыруу менен камсыз кылынат. Эмгек рыногун өнүктүрүү үчүн маанилүү ролду 2021-жылдан баштап өзүнчө пенсиялык Макулдашуу менен жөнгө салынган эмгекчилерди пенсия менен камсыз кылуу ойнойт. Документ эмгек мигранттарына Бирликтин бардык өлкөлөрүндө өздөрүнүн пенсиялык укуктарын калыптандырууга, сактоого жана жүзөгө ашырууга мүмкүндүк берет. "Пенсияларды төлөө пенсионер ЕАЭБдин кайсы өлкөсүндө жашаганына карабастан жүргүзүлөт, ошондой эле анын Бирликтин бардык өлкөлөрүндөгү эмгек стажы эске алынат. Бул олуттуу түрдө пенсияга чыгууда мигранттардын социалдык корголушун жогорулатат", – деп түшүндүрдү ЕЭК министри. Бахыт Султанов форумдун талааларында ДССУнун Ден соолук жана миграция боюнча глобалдык программасынын директору Сантино Северони жана ДССУнун штаб-квартирасынын миграция боюнча программасынын жетекчисинин орун басары – доктор Даниэль Мич менен жолугушту. Тараптар биргелешкен иштин жыйынтыгын чыгарышты, өз ара аракеттенүүнүн жаңы багыттарын аныкташты. ДССУнун ЕАЭБ өлкөлөрүндөгү эмгек мигранттарынын саламаттыгы жөнүндө аналитикалык баяндамасы талкуунун темаларынын бири болду. Документ эң мыкты тажрыйбаларды системалаштырууга жана мүчө мамлекеттердин ортосунда орун которуучу кызматкерлерди медициналык тейлөөнү өркүндөтүү боюнча сунуштарды иштеп чыгууга мүмкүндүк берет. Ошондой эле тараптар санариптик медицинаны өнүктүрүүнү, анын ичинде телемедициналык технологияларды, жасалма интеллектти жана Бирлик өлкөлөрүнүн саламаттык сактоо системаларына башка инновациялык чечимдерди киргизүүнү талкуулашты. "Биздин ДССУ менен өнөктөштүгүбүз тажрыйба алмашуудан баштап, келечектин медицинасы жана эмгекчи-мигранттардын укуктарын коргоо жаатындагы конкреттүү долбоорлорду ишке ашырууга чейинки жаңы деңгээлге чыгып жаткандыгы кубандырат", – деп жыйынтыктады ЕЭК министри. 
05 июнундагы 2025 ЕЭК жана ЮНСИТРАЛ эл аралык соода укугу боюнча диалогду улантышты Евразия экономикалык комиссиясы ЮНСИТРАЛ менен биргеликте эл аралык соода укугунун актуалдуу маселелерине арналган экинчи вебинар өткөрдү, ага Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрүнүн ыйгарым укуктуу органдарынын өкүлдөрү катышты. ЮНСИТРАЛ эксперттери бир катар багыттар боюнча негизги иштелмелерди сунушташты. Алардын арасында – кудуретсиздик (банкроттук) жөнүндө мыйзамдар, эл аралык медиация жана арбитраж, ошондой эле инвесторлор менен мамлекеттердин ортосундагы талаш-тартыштарды жөнгө салуу тутумун реформалоо. ЕЭКтин Ишкердик ишмердүүлүктү өнүктүрүү департаментинин директорунун орун басары Лусине Тумян белгилеп өткөндөй, дүйнөлүк экономиканын тез трансформациялануу шарттарында эл аралык соода укугу барган сайын маанилүү ролду ойнойт. "ЕЭК жана ЮНСИТРАЛ ортосундагы диалог өз ара иштешүүнү өнүктүрүүгө багытталган, бул чөйрөдөгү алдыңкы эл аралык практикалар менен таанышууга мүмкүндүк берет. Биз тажрыйба алмашууда жана эл аралык соода укугунун ченемдерин өркүндөтүүнүн үстүндө биргелешип иштөөдө чоң баалуулукту көрүп турабыз", – деп белгиледи Лусине Тумян. Комиссиянын өкүлү ЕАЭБ мамлекеттеринин ЮНСИТРАЛ менен жигердүү диалогунун маанилүүлүгүн баса белгиледи, бул, анын пикири боюнча, өлкөлөргө актуалдуу тенденциялардан жана глобалдык демилгелерден кабардар болууга гана эмес, эл аралык укуктук стандарттарды түзүүгө катышууга да мүмкүндүк берет. Болуп өткөн дискуссия катышуучуларга ЮНСИТРАЛ механизмдери жана инструменттери жөнүндө билимдерин кеңейтүүгө, ЕАЭБ алкагында эл аралык соода укуктарын колдонуу тажрыйбасын талкуулоого мүмкүндүк берди. ЮНСИТРАЛ (UNCITRAL) — БУУнун эл аралык соода укугу боюнча комиссиясы. 1966-жылы эл аралык соода укугун унификациялоого жана шайкеш келтирүүгө көмөктөшүү максатында түзүлгөн. БУУнун эл аралык соода укугу боюнча негизги юридикалык органы болуп саналат. Ушул жылдын 26-майында ЕЭК менен ЮНСИТРАЛдын биринчи биргелешкен вебинары болуп өттү.
30 майындагы 2025 Бахыт Султанов: "Жасалма интеллектти пайдалануу менен укук ээлеринин укуктарын коргоонун ортосундагы кызыкчылыктардын тең салмактуулугун сактоо зарыл" Евразия экономикалык бирлигинин өлкөлөрүнүн экономикасынын ар кандай тармактарына жасалма интеллектти (ЖИ) киргизүүгө байланыштуу мүмкүнчүлүктөр жана тобокелдиктер жөнүндө Евразия экономикалык комиссиясынын экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султанов Astana International Forumда айтып берди. Бахыт Султанов форумдун "Жасалма интеллект доорундагы интеллектуалдык менчик" панелдик сессиясында сүйлөп жатып, ЖИ жардамы менен жаралган чыгармаларга карата укуктарды жана жоопкерчиликти чектөө маселелерине токтолду. Ал авторлукту аныктоодогу татаалдыктарга, ошондой эле илимий жана инновациялык ишмердүүлүктө жасалма интеллект технологияларын колдонууну жөнгө салуу үчүн так эрежелерди жана ченемдик актыларды иштеп чыгуу зарылдыгына өзгөчө басым жасады. Бахыт Султанов бул чөйрөдө эл аралык стандарттарды жана макулдашылган ык- амалдарды түзүүнүн маанилүүлүгүн баса белгилеп, ЕАЭБ өлкөлөрү улуттук мыйзам чыгаруу демилгелерин түзүүнүн үстүндө жигердүү иштеп жатышканын белгиледи: Казакстан 2024-2029-жылдарга ЖИ өнүктүрүү концепциясын кабыл алган, Беларусь жасалма интеллект жөнүндө мыйзамды иштеп чыгууда, ал эми Россияда 2030-жылга чейин Улуттук стратегия ишке ашырылууда. Министр дүйнөлүк коомчулукта ЖИ жардамы менен түзүлгөн интеллектуалдык менчик объектилерине укуктарды укуктук коргоо жана сактоо маселелери кеңири талкууланып жаткандыгына көңүл бурду. Евразиялык интеграциялык бирикменин алкагында "Евразия экономикалык жолу" декларациясын ишке ашыруу боюнча иш-чаралар планынын долбоору иштелип чыгууда, ал мындай объекттерди укуктук коргоого карата мүмкүн болгон ыкмаларды иштеп чыгууну камтыйт. "Ошону менен катар жасалма интеллектти колдонуу менен укук ээлеринин укуктарын коргоо ортосунда кызыкчылыктардын тең салмактуулугун сактоо маанилүү", – деп белгиледи Бахыт Султанов. Форумдун алкагында ЕЭК министринин Дүйнөлүк интеллектуалдык менчик уюмунун башкы директору Дарен Танг менен жолугушуусу болуп өттү. Уюмдардын ортосундагы Өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумдун алкагында кызматташуу талкууланды, интеллектуалдык менчикти коргоо жана сактоо контекстинде Евразия экономикалык интеграциясына арналган биргелешкен иш-чараларды өткөрүү мүмкүнчүлүгү каралды. "Комиссия контрафактылык продукцияларды жүгүртүү тенденцияларын жана ЕАЭБде интеллектуалдык менчик укуктарын бузууларга каршы күрөшүү практикасын туруктуу негизде көзөмөлдөп турат. Биз жыл сайын отчет даярдайбыз, анда мыйзам бузуулар жөнүндө маалыматтар жана укук колдонуу практикасын жакшыртуу боюнча сунуштар камтылат", – деп билдирди Бахыт Султанов. ЕЭК министри ошондой эле Миграция боюнча эл аралык уюмдун (МЭУ) башкы директору Эми Поуп менен жолугушту. Бүгүнкү күндө Комиссия жана МЭУнун регионалдык кеңсеси биргелешкен билдирүүнүн үстүндө иштеп жатышат, анын негизин – уюмдар ортосундагы аракеттеги Кызматташтык жөнүндө меморандум жана ага ЕАЭБдин бардык өлкөлөрү кошулган Коопсуз, тартиптүү жана легалдуу миграция жөнүндө глобалдык келишим түзөт.
30 майындагы 2025 ЕЭК жана ITIC кызматташтыкты тереңдетишет Astana International Forum талааларында Евразия экономикалык комиссиясынын экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султанов менен Салык салуу жана инвестициялар боюнча эл аралык борбордун (ITIC) президенти Даниэл Алан Виттанын жолугушуусу болуп өттү. Белгилей кетсек, COVID-19 пандемиясы аяктагандан кийин, бул уюмдардын ортосундагы биринчи ишкердик байланыш. Тараптар аракеттеги Өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумдун алкагында кызматташууну улантуу ниетин билдиришти, анда, атап айтканда, салык саясаты жана администрациялоо боюнча биргелешкен иш-чараларды туруктуу негизде өткөрүү каралган. Салыктык башкарууну санариптештирүү жана анын жол-жоболорун санариптик жана глобалдашкан экономика шарттарына адаптациялоо боюнча маалыматтык-аналитикалык материалдар менен алмашуу, ошондой эле акциздик салык салууну айкалыштыруу боюнча интеграциялык бирикмелердин мыкты тажрыйбалары талкууланды. "Биздин жолугушуу ЕЭК менен ITIC ортосунда талкууланган багыттар боюнча диалогду өнүктүрүүгө жардам берет, ЕАЭБ алкагында инвестициялык климатты жана ишкер чөйрөнү жакшыртууга, ошондой эле евразиялык интеграциянын жыргалчылыгы үчүн жаңы биргелешкен долбоорлорду ишке ашырууга көмөк көрсөтөт деп ишенем", – деп жыйынтыктады Бахыт Султанов. ITIC – көз карандысыз коммерциялык эмес изилдөө жана билим берүү уюму, 1993-жылы өткөөл жана өнүгүп келе жаткан экономикаларда инвестициялык климатты жакшыртуу боюнча салык реформаларын жана мамлекеттик-жеке демилгелерди илгерилетүү үчүн негизделген. ЕЭКтин Салык саясаты жана администрациялоо боюнча консультативдик комитети менен ITIC ортосундагы Өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумга 2013-жылы кол коюлган, ал эми 2017-жылы анын жаңыланган редакциясына кол коюлган. ITIC менен өз ара аракеттенүүнүн координатору — Комиссиянын Каржы саясаты департаменти болуп саналат.
Дагы көрсөтүү

Иш-аракеттер

Интеллектуалдык мүлк чөйрөсүндөгү объектилердин реестрлери
Тейлөөлөрдү соодалоону жана инвестицияларды жөнгө салуу
Алкоголь чөйрөсүн жөнгө салуу
Каржы органдарынын расмий сайттары жана электрондук даректери

Темасындагы чечимдер «Экономика жана каржы саясаты»

14
11.02.2025 Решение Коллегии ЕЭК № 14 О технологических документах, регламентирующих информационное взаимодействие при реализации средствами интегрированной информационной системы Евразийского экономического союза общего процесса «Регистрация, правовая охрана и использование товарных знаков и знаков обслуживания Евразийского экономического союза»
159
03.10.2024 Распоряжение Коллегии ЕЭК № 159 О проекте Соглашения о сервисе, позволяющем осуществлять поиск информации об объектах промышленной собственности, охраняемых в государствах – членах Евразийского экономического союза
87
30.07.2024 Решение Коллегии ЕЭК № 87 О технологических документах, регламентирующих информационное взаимодействие при реализации средствами интегрированной информационной системы Евразийского экономического союза общего процесса «Регистрация, правовая охрана и использование наименований мест происхождения товаров Евразийского экономического союза»
89
18.06.2024 Распоряжение Коллегии ЕЭК № 89 О проекте Соглашения о согласованных подходах к борьбе с нарушениями прав на объекты интеллектуальной собственности в информационно-телекоммуникационной сети «Интернет»
81
20.06.2023 Решение Коллегии ЕЭК № 81 Об утверждении Правил реализации общего процесса «Регистрация, правовая охрана и использование наименований мест происхождения товаров Евразийского экономического союза»

Ченемдик документтер

багыты боюнча материалдар

14 декабрындагы 2016 ЕЭКтин техникалык жөнгө салуу боюнча министри Валерий Корешковдун Евразия экономикалык биримдигинде дары каражаттарынын жалпы рыногун түзүү темасы боюнча БелТА маалымат агенттигине берген интервьюсу Дары каражаттары - Евразия экономикалык биримдигинин өлкөлөрү жалпы рыноктун иши башталышы боюнча иштерге бекем киришкен спецификалык товарлардын тобунун биринчиси. Бул тажрыйбаны колдонуу менен ЕАЭБте башка бирдиктүү рыноктор да түзүлө баштайт - каржы, энергетика, мунай-газ жалпы рыноктору ж.б. Дагы кандай баскычтарда өтүү керектиги жана жалпы дарылар рыногу кандай иштей турганы туурасында БелТА кабарчысына Евразия экономикалык комиссиясынын техникалык жөнгө салуу боюнча Коллегия мүчөсү (министр) Валерий Корешков айтып берди.​
14 декабрындагы 2016 ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министринин катчылыгынын жетекчиси, ю.и.д. Аскар Кишкембаевдин “Казакстанская правда” гезитинде жарыяланган автордук макаласы. “Советтен кийинки мейкиндикте көзкарандысыз Казакстандын интеграциялык демилгелери. Казакстан Республикасынын башкы улуттук майрамы - Казакстандын Эгемендүүлүк күнүнө чейин саналуу күндөр калды. 1991-жылы ушул күнү өлкөнүн Жогорку Кеңеши тарабынан республиканын көзкарандысыздыгы жана мамлекеттик суверенитети жөнүндө мыйзам кабыл алынган.
ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министри Тимур Сулейменовдун БелТА МА берген интервьюсу: “Беларусь ЕАЭБтеги бардык интеграциялык процесстерде негизги ролду ойнойт” 24 октябрындагы 2016 ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министри Тимур Сулейменовдун БелТА МА берген интервьюсу: “Беларусь ЕАЭБтеги бардык интеграциялык процесстерде негизги ролду ойнойт” Беларусь, Россия, Казакстан, Армения жана Кыргызстан Евразия экономикалык биримдигинин шарттарында жашап, көптөгөн кыйынчылыктарга туш болгону менен аларга каршы чогуу аракет көрүп келе жатканына эки жыл болду. Октябрдын аягында Минск Биримдиктин алкагында кезектеги ири жолугушууну кабыл алат - Беларусиянын ордо калаасында Евразия өкмөттөр аралык кеңеши өткөрүлөт. Бул маанилүү иш чаранын алдында БЕЛТА кабарчысы 2016-жыл ЕАЭБ үчүн кандай болду, параллелдик импорттун жана бажы алымдарынын ченин аныктоонун көйгөйлүү маселелери кантип чечилет жана бирдиктүү каржы рыногун түзүү боюнча кандай чаралар көрүлүп жаткандыгын билүү максатында Евразия экономикалык комиссиясынын экономика жана каржы саясаты боюнча Коллегия мүчөсү (министр) Тимур Сулейменов менен жолугушту.
21 октябрындагы 2016 ЕЭКтин Эмгек миграциясы департаменттин милдетин убактылуу аткаруучу Самат Алиевдин “Иштиктүү Евразия” журналына берген интервьюсу: “ЕАЭБ контрафакт жана жасалма товарлар менен күрөшүү чараларын күчөтөт” ​Интеллектуалдык менчикти укук коргоо органдары коргойт “Иштиктүү Евразия” буга чейин билдиргендей, Евразия экономикалык комиссиясы ЕАЭБ өлкөлөрүнүн ыйгарым укуктуу органдары менен ЕЭКтин интеллектуалдык менчик объекттерине укуктарды коргоо жагында маалыматтык өз ара иш жүргүзүү регламентин бекиткен. Документ 2015-жылдын 8-сентябрындагы Интеллектуалдык менчик объекттерине укуктарды коргоо боюнча иш аракеттердин координациясы жөнүндө келишимди аткаруу максатында иштелип чыгарылган. Регламент Комиссия менен мүчө мамлекеттердин ыйгарым укуктуу органдарынын ортосунда маалымат алмашуунун тартибин, жана мүчө мамлекеттерде интеллектуалдык менчик объекттерине укуктарды сактоо боюнча ыкчам чараларды аныктайт. ЕАЭБ мүчө мамлекеттеринин өз ара иштешүү жана алардын ыкчам аракет көрүү механизмдери жөнүндө маалыматтарды алуу үчүн “Иштиктүү Евразия” Эмгек миграциясы департаментинин директорунун милдетин убактылуу аткаруучу Самат Алиевге кайрылдык. Анын сөзү боюнча, ЕЭКтин функцияларына, башкалардан тышкары, Евразия экономикалык биримдигинде интеллектуалдык менчик объекттерине укуктарды коргоо боюнча шарттарды түзүү кирет. Аныкталгандай, бул процесс ар бир өзүнчө алынган мамлекеттеги процесстен көп деле айырмаланбайт.
0/0

Ресурсы ЕАЭС