Қаріп өлшемі: A A A

Сайттың түсі: C C C

Сайттын кадимки версиясы

Экономика жана каржы саясаты

Султанов Бахыт
Турлыханович

темасындагы жаңылыктар «Экономика жана каржы саясаты»

28 майындагы 2025 Нуржамал Ильясова: "Интеллектуалдык менчик тутумун өнүктүрүү — ЕАЭБде инновациялык экономикага дем берүүнүн негизги фактору" 2025-жылга чейин Евразиялык экономикалык интеграцияны өнүктүрүүнүн стратегиялык багыттарын ишке ашыруунун алкагында ЕЭК Коллегиясы тарабынан интеллектуалдык менчик чөйрөсүндөгү эл аралык келишимдердин эки долбоору жактырылган жана мамлекеттик ички макулдашууга багытталган. Бул туурасында Евразия экономикалык комиссиясынын Ишкердик ишмердүүлүктү өнүктүрүү департаментинин директорунун орун басары Нуржамал Ильясова Россиядагы Европалык бизнес ассоциациясынын аянтчасында өткөн "Интеллектуалдык менчик заманбап доордо — чакырыктар, жооптор, өнүгүү" конференциясынын жүрүшүндө айтып берди. Долбоорлордун бири — Интернет тармагындагы интеллектуалдык менчик объектилерине укуктарды бузуу менен күрөшүүгө макулдашылган мамилелер жөнүндө макулдашуу, аны ишке ашыруу Интернетте контрафактылык продукцияларды жайылтууга каршы күрөшүү боюнча салыштырмалуу чараларды колдонууну камсыз кылууга мүмкүндүк берет жана укук ээлерине өздөрүнүн чыгармаларын мыйзамдуу интернет-ресурстарга коопсуз жайгаштырууга жана тийиштүү киреше алууга мүмкүнчүлүк берет. Экинчи документ — ЕАЭБ өлкөлөрүндө корголуучу өнөр жай менчик объектилери жөнүндө маалыматтарды издөөнү жүзөгө ашырууга мүмкүндүк берген сервис жөнүндө макулдашуу, анын максаты көрсөтүлгөн объекттер жөнүндө актуалдуу маалыматтарга акысыз жана тез жетүүнү камсыз кылуу, чыгымдарды азайтуу жана укуктардын бузулушун болтурбоого жардам берүү болуп саналат. Ошондой эле ЕЭК өкүлү Комиссия тарабынан 2024-жылы ЕАЭБ мамлекеттеринде интеллектуалдык менчик чөйрөсүндө 2019-2023-жылдарга карата аналитикалык сереп даярдалганы жөнүндө маалымдады. "Беш жыл ичинде жүргүзүлгөн талдоонун натыйжалары ЕАЭБ өлкөлөрүнүн мамлекеттик жөнгө салуу саясаты жана интеллектуалдык менчик чөйрөсүндөгү ыйгарым укуктуу органдардын иши кыйла жакшыргандыгын көрсөттү", — деп белгиледи Нуржамал Ильясова. Мындан тышкары, Комиссиянын өкүлү конференциянын катышуучуларын 2023-жылы ЕАЭБ өлкөлөрүндө интеллектуалдык менчик объектилерине укуктарды коргоо чөйрөсүндө укук колдонуу практикасынын абалы жөнүндө маалымдады. Комиссиянын тийиштүү ар жылдык отчету Бирликтин расмий сайтында жайгаштырылган. Артыкчылыктуу багыттардын катарында Нуржамал Ильясова Евразия экономикалык бирлигинин алкагында "Евразия экономикалык жолу" 2030-жылга чейин жана 2045-жылга чейинки экономикалык процесстерди андан ары өнүктүрүү жөнүндө декларацияны Ишке ашыруу боюнча пландын долбоорун даярдоо боюнча иштерди бөлүп көрсөттү. "Интеллектуалдык менчик тутумун өнүктүрүү — Евразия экономикалык бирлигинде инновациялык экономикага дем берүүнүн негизги фактору. Биз авторлордун жана ойлоп табуучулардын укуктарын коргоо үчүн шарттарды түзүүгө, ошондой эле бизнести жана технологияларды өнүктүрүү үчүн ЖИ объектилерин натыйжалуу пайдаланууну камсыздоого умтулабыз", — деп белгиледи ЕЭК өкүлү. Европалык бизнес ассоциациясы (ЕБА) — Россия Федерациясында чет элдик инвесторлордун негизги өкүлчүлүгү. 1995-жылы негизделген ЕБА Россияда иштеген 380ден ашык компанияларды бириктирген көз карандысыз коммерциялык эмес уюм болуп саналат. АЕБге бизнестин ар кандай чөйрөлөрүндө, анын ичинде интеллектуалдык менчик чөйрөсүндө ар кандай маселелерди сүрөө менен алектенген 65 комитет жана жумушчу топтор кирет.

27 майындагы 2025 ЮНСИТРАЛ — ЕЭК вебинарлары эл аралык соода укуктарын өнүктүрүү жөнүндө маалымдуулукту жогорулатат 26-майда Евразия экономикалык комиссиясынын колдоосу менен БУУнун Эл аралык соода укугу боюнча комиссиясынын (ЮНСИТРАЛ) биринчи вебинары болуп өттү. Ал ЮНСИТРАЛдын ишмердүүлүгү жөнүндө маалымдуулукту жогорулатууга жана эл аралык соода укуктарын өнүктүрүү боюнча ишке Евразия экономикалык бирлигинин мамлекеттеринин ыйгарым укуктуу органдарынын жана кесиптик коомдоштугунун өкүлдөрүн тартууга багытталган окутуу сессияларынын циклин ачты. Катышуучуларга саламдашуу сөзү менен ЕЭКтин Ишкердик ишмердүүлүктү өнүктүрүү департаментинин директору Ернар Бакенов жана ЮНСИТРАЛ катчылыгынын өкүлү Самира Мусаева кайрылышты. Соода укугу жаатындагы мыкты тажрыйбалар менен өз ара аракеттенүүнү жана алмашууну бекемдөө контекстинде эл аралык уюмдар менен мамлекеттик түзүмдөрдүн кызматташуусунун маанилүүлүгү баса белгиленди. ЮНСИТРАЛ катчылыгынын кызматкерлери уюмду кеңири тааныштырышты — анын тарыхынан жана түзүмүнөн баштап, эл аралык соода укугунун жетишкендиктерине жана келечек пландарына чейин айтып беришти. Кийинки мындай иш-чара 2025-жылдын 4-июлунда Москва убактысы боюнча саат 11:00дө өткөрүлөрү жана ал ЮНСИТРАЛдын адистештирилген иш багыттарына арналары күтүлөт. Алардын ичинде — кудуретсиздик жөнүндө мыйзамдар, эл аралык ортомчулук жана арбитраж, инвесторлор менен мамлекеттердин ортосундагы талаш-тартыштарды жөнгө салуу тутумун реформалоо жөнүндө сөз болору күтүлөт. ЕЭКтин Ишкердик ишмердүүлүктү өнүктүрүү департаменти кызыкдар тараптарды эл аралык соода укугунун өзөктүү аспектилерин терең изилдөөгө арналган вебинарга катышууга чакырат. ЮНСИТРАЛ (UNCITRAL) — БУУнун эл аралык соода укугу боюнча комиссиясы. 1966-жылы эл аралык соода укугун унификациялоого жана шайкеш келтирүүгө көмөктөшүү максатында түзүлгөн. БУУнун эл аралык соода укугу боюнча негизги юридикалык органы болуп саналат.

16 майындагы 2025 ЕЭКтин Каржы саясаты департаментинин директорунун орун басары болуп Андрей Аксенов дайындалды Аксенов Андрей Николаевич 1973-жылы Минск шаарында туулган. 1995-жылы Беларус мамлекеттик университетин "Радиофизика жана электроника" адистиги боюнча бүтүргөн, 1996-жылы Беларус мамлекеттик университетинде "Экономикалык кибернетика" адистиги боюнча кайра даярдоодон өткөн. Эмгек жолун 1995-жылы Беларусь Республикасынын Улуттук банкынын Банктар аралык валюта биржасында каржы рыногунун талдоочунун жардамчысынан баштап, фонд бөлүмүнүн башчысына чейинки эмгек жолун басып өткөн. 1999-жылдан 2016-жылга чейин "Беларус валюта-фонд биржасы" ААКда жетекчи кызматтарда иштеген. 2017-жылдын январынан 2019-жылдын июлуна чейин Беларусь Республикасынын Финансы министрлигинин Баалуу кагаздар боюнча департаментинде жетекчи кызматтарда иштеген. 2019-жылдын августунан 2025-жылдын майына чейин — "Баалуу кагаздардын республикалык борбордук депозитарийи" республикалык унитардык ишканасынын директору. 2023-жылы Беларусь Республикасынын Президентине караштуу Башкаруу Академиясын "Улуттук экономиканы мамлекеттик башкаруу" адистиги боюнча аяктаган. Ар кандай өлкөлөрдө (Германия, Австрия, Түркия, Чехия, Польша) финансы рынокторун уюштуруу боюнча бир катар курстардан жана стажировкалардан өткөн. Беларусь Республикасынын Финансы министрлигинин, Беларусь Республикасынын Министрлер Кеңешине караштуу Баалуу кагаздар боюнча комитетинин, "Беларус валюта-фондулук биржасы" ААКсынын грамоталары жана ыраазычылык каттары менен белгиленген. 2025-жылдын 12-майынан тарта Евразия экономикалык комиссиясынын Каржы саясаты департаментинин директорунун орун басары болуп дайындалды.

13 майындагы 2025 ЕАЭБ өлкөлөрүндө илимий наамдарды өз ара таанууга даярдыктар көрүлүүдө Евразия экономикалык комиссиясынын Коллегиясы илимий наамдар жөнүндө документтерди өз ара таануу жөнүндө макулдашуунун долбоорун жактырды жана Евразия экономикалык бирлигинин мамлекеттерине мамлекеттик ички макулдашууну жүргүзүү үчүн жөнөттү. Макулдашууда Бирликтин мамлекеттеринде ыйгарылган илимий наамдар жөнүндө документтерди алардын ээлеринин ЕАЭБдин башка мамлекеттеринде кесиптик илимий ишмердүүлүктү жүзөгө ашырууга жеткиликтүүлүгүн камсыз кылуу максатында түздөн-түз таануу каралган. "Макулдашуу илимий кызматташтыкты өнүктүрүүгө жана тажрыйба алмашууга жардам берип, ЕАЭБ өлкөлөрүндө окумуштуулардын ишке орношуусу үчүн кошумча өбөлгөлөрдү түзөт. Бул инструмент таланттуу адистерди тартууга мүмкүндүк берет жана биздин мамлекеттерде инновациялардын өнүгүшүнө өбөлгө түзөт деп ишенем", – деп белгиледи ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министри Бахыт Султанов. Эске салсак, 2024-жылдын май айында ЕАЭБ мамлекеттеринде окумуштуулук даражалар жөнүндө документтерди өз ара таануу жөнүндө макулдашуу күчүнө кирген.

Дагы көрсөтүү

багыты боюнча материалдар

14 декабрындагы 2016 ЕЭКтин техникалык жөнгө салуу боюнча министри Валерий Корешковдун Евразия экономикалык биримдигинде дары каражаттарынын жалпы рыногун түзүү темасы боюнча БелТА маалымат агенттигине берген интервьюсу Дары каражаттары - Евразия экономикалык биримдигинин өлкөлөрү жалпы рыноктун иши башталышы боюнча иштерге бекем киришкен спецификалык товарлардын тобунун биринчиси. Бул тажрыйбаны колдонуу менен ЕАЭБте башка бирдиктүү рыноктор да түзүлө баштайт - каржы, энергетика, мунай-газ жалпы рыноктору ж.б. Дагы кандай баскычтарда өтүү керектиги жана жалпы дарылар рыногу кандай иштей турганы туурасында БелТА кабарчысына Евразия экономикалык комиссиясынын техникалык жөнгө салуу боюнча Коллегия мүчөсү (министр) Валерий Корешков айтып берди.

14 декабрындагы 2016 ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министринин катчылыгынын жетекчиси, ю.и.д. Аскар Кишкембаевдин “Казакстанская правда” гезитинде жарыяланган автордук макаласы. “Советтен кийинки мейкиндикте көзкарандысыз Казакстандын интеграциялык демилгелери. Казакстан Республикасынын башкы улуттук майрамы - Казакстандын Эгемендүүлүк күнүнө чейин саналуу күндөр калды. 1991-жылы ушул күнү өлкөнүн Жогорку Кеңеши тарабынан республиканын көзкарандысыздыгы жана мамлекеттик суверенитети жөнүндө мыйзам кабыл алынган.

24 октябрындагы 2016 ЕЭКтин экономика жана каржы саясаты боюнча министри Тимур Сулейменовдун БелТА МА берген интервьюсу: “Беларусь ЕАЭБтеги бардык интеграциялык процесстерде негизги ролду ойнойт” Беларусь, Россия, Казакстан, Армения жана Кыргызстан Евразия экономикалык биримдигинин шарттарында жашап, көптөгөн кыйынчылыктарга туш болгону менен аларга каршы чогуу аракет көрүп келе жатканына эки жыл болду. Октябрдын аягында Минск Биримдиктин алкагында кезектеги ири жолугушууну кабыл алат - Беларусиянын ордо калаасында Евразия өкмөттөр аралык кеңеши өткөрүлөт. Бул маанилүү иш чаранын алдында БЕЛТА кабарчысы 2016-жыл ЕАЭБ үчүн кандай болду, параллелдик импорттун жана бажы алымдарынын ченин аныктоонун көйгөйлүү маселелери кантип чечилет жана бирдиктүү каржы рыногун түзүү боюнча кандай чаралар көрүлүп жаткандыгын билүү максатында Евразия экономикалык комиссиясынын экономика жана каржы саясаты боюнча Коллегия мүчөсү (министр) Тимур Сулейменов менен жолугушту.

21 октябрындагы 2016 ЕЭКтин Эмгек миграциясы департаменттин милдетин убактылуу аткаруучу Самат Алиевдин “Иштиктүү Евразия” журналына берген интервьюсу: “ЕАЭБ контрафакт жана жасалма товарлар менен күрөшүү чараларын күчөтөт” Интеллектуалдык менчикти укук коргоо органдары коргойт “Иштиктүү Евразия” буга чейин билдиргендей, Евразия экономикалык комиссиясы ЕАЭБ өлкөлөрүнүн ыйгарым укуктуу органдары менен ЕЭКтин интеллектуалдык менчик объекттерине укуктарды коргоо жагында маалыматтык өз ара иш жүргүзүү регламентин бекиткен. Документ 2015-жылдын 8-сентябрындагы Интеллектуалдык менчик объекттерине укуктарды коргоо боюнча иш аракеттердин координациясы жөнүндө келишимди аткаруу максатында иштелип чыгарылган. Регламент Комиссия менен мүчө мамлекеттердин ыйгарым укуктуу органдарынын ортосунда маалымат алмашуунун тартибин, жана мүчө мамлекеттерде интеллектуалдык менчик объекттерине укуктарды сактоо боюнча ыкчам чараларды аныктайт. ЕАЭБ мүчө мамлекеттеринин өз ара иштешүү жана алардын ыкчам аракет көрүү механизмдери жөнүндө маалыматтарды алуу үчүн “Иштиктүү Евразия” Эмгек миграциясы департаментинин директорунун милдетин убактылуу аткаруучу Самат Алиевге кайрылдык. Анын сөзү боюнча, ЕЭКтин функцияларына, башкалардан тышкары, Евразия экономикалык биримдигинде интеллектуалдык менчик объекттерине укуктарды коргоо боюнча шарттарды түзүү кирет. Аныкталгандай, бул процесс ар бир өзүнчө алынган мамлекеттеги процесстен көп деле айырмаланбайт.